Fenoterol, Fenoterolum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o fenoterol

Rok wprowadzenia na rynek
1970 r
Substancje aktywne
bromowodorek fenoterolu, fenoterol
Działanie fenoterolu
tokolityczne (hamuje czynność skurczową macicy), przeciwastmatyczne, rozszerza oskrzela (rozkurcza mięśnie gładkie oskrzeli), sympatykomimetyczne (pobudza czynność układu współczulnego)
Postacie fenoterolu
aerozol, ampułki, płyn do inhalacji z nebulizatora, tabletki
Układy narządowe
układ oddechowy, układ płciowy żeński, układ krwionośny (sercowo-naczyniowy)
Specjalności medyczne
Alergologia, Choroby płuc, Choroby wewnętrzne, Ginekologia i położnictwo, Medycyna rodzinna, Pediatria, Pulmonologia
Rys historyczny fenoterolu

W 1967 r. Lands dokonał podziału receptorów beta-adrenergicznych na beta1 zlokalizowane w sercu, jelitach i naczyniach oraz beta2 znajdujące się w drogach oddechowych, mięśniach szkieletowych i mięśniu macicy.
Równocześnie  zsyntetyzowano pierwsze selektywne beta2-mimetyki  i wprowadzano na rynek między innymi fenoterol, należący do beta-mimetyków krótko działających.

Wzór sumaryczny fenoterolu

C17H21NO4

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające fenoterol

Wskazania do stosowania fenoterolu

Fenoterol ma zastosowanie w formie wziewnej w leczeniu i zapobieganiu napadom duszności w przebiegu astmy oskrzelowej i POChP oraz dożylnej i doustnej w hamowaniu przedwczesnego porodu od 22 do 37 tygodnia ciąży oraz w czasie przygotowań do zabiegów położniczych i cięcia cesarskiego.

Dawkowanie fenoterolu

Dawkowanie zawsze ustalane jest w zależności od wskazań, wieku pacjenta, odpowiedzi na leczenie.

Dawka zwykle stosowana dobowa wziewna u dorosłych mieści się w zakresie 100 - 600 mcg, u dzieci w wieku od 6 do 12 lat 100 - 300 mcg.

We wlewie podaje sie fenoterol w dawce 0,5 - 4 mg na minutę.

Dawki doustne stosowane zazwyczaj w zagrażającym porodzie przedwczesnym mieszczą się w zakresie 20 - 40 mg na dobę.

Przeciwskazania do stosowania fenoterolu

Przeciwwskazaniem bezwzględnym jest nadwrażliwość na substancję czynną.

Przeciwwskazaniami do stosowania fenoterolu wziewnie są tachyarytmie i kardiomiopatia. W przypadku podania dożylnego i doustnego obostrzeń jest więcej. Nie zaleca się terapii w przypadku jaskry, tachyarytmi, świeżego zawału serca, zapalenia mięśnia sercowego, rozpoznanej lub zagrażającej niewydolności mięśnia sercowego, nadczynności tarczycy lub tyreotoksytozie, ciężkiej niewydolności nerek i wątroby i hipokaliemii.

Nie wdraża się terapii fenoterolem w przypadku nadciśnienia płucnego, guza chromochłonnego, psychoz i niewyrównanej cukrzycy.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania fenoterolu

Przed podaniem fenoterolu należy skontrolować i ewentualnie wyrównać poziom potasu. Połączenie fenoterolu z kortykosterydami i lekami moczopędnymi może doprowadzić do obniżenia stężenia potasu w surowicy. Fenoterol zwiększa stężenie glukozy w krwi dlatego obniża skuteczność leków przeciwcukrzycowych. Inhibitory MAO oraz trójpierścieniowe leki przciwdepresyjne  nasilają działanie fenoterolu. Równoczesne stosowanie fenoterolu oraz wziewnych anestetyków powoduje  nasilenie  działania fenoterolu na układ sercowo-naczyniowy oraz grozi krwawieniami z macicy. Stosowanie fenoterolu  łącznie z sympatykomimetykami u kobiet w zaawansowanej ciąży grozi odklejeniem łożyska. Fenoterol przenika przez barierę łożyskową  może wywołać tachykardię u płodu a także powodować opóźnienia w rozwoju płodu. W długotrwałym leczeniu należy monitorować dojrzałość płodu. Wystąpienie oznak spowolnienia dojrzewania płodu stanowi wskazanie do natychmiastowego zakończenia leczenia fenoterolem. Równoległe stosowanie z lekami przeciwzapalnymi zwiększa ryzyko wystąpienia obrzęku płuc. Fenoterol u kobiet w ciąży powinien być podawany tylko w ośrodkach które są w stanie kontrolować stan kobiety oraz płodu.

Przeciwwskazania fenoterolu do łączenia z innymi substancjami czynnymi

Fenoterolu nie należy podawać równocześnie z witaminą D3 oraz preparatami zawierającymi wapń oraz dihydrotachysterolem, mineralokortykosteroidami i substancjami hamującymi syntezę prostaglandyn.

Interakcje fenoterolu z innymi substancjami czynnymi

Nasilenie działania fenoterolu
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Acebutolol (Acebutolol) antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Adrenalina (Adrenaline) leki wpływające na receptory adrenergiczne i dopaminergiczne
Atenolol (Atenolol) antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Atropina (Atropine) antagoniści receptora muskarynowego
Betaksolol (Betaxolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Bisoprolol (Bisoprolol) antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Celiprolol (Celiprolol) antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Dobutamina (Dobutamine) leki wpływające na receptory adrenergiczne i dopaminergiczne
Dopamina (Dopamine) agoniści receptorów dopaminowych
Esmolol (Esmolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Etylefryna (Etilefrine) inne substancje pobudzające układ sercowo-naczyniowy
Formoterol (Formoterol) agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych
Skopolamina (Hioscyna) (Scopolamine) spazmolityki o różnym mechanizmie działania (muskulotropowe, przeciwskurczowe) - gastroenterologia
Karwedilol (Carvedilol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Metoprolol (Metoprolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Nebiwolol (Nebivolol) antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Noradrenalina (Noradrenaline, norepinephrine) leki wpływające na receptory adrenergiczne i dopaminergiczne
Pindolol (Pindolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Propranolol (Propranolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Pseudoefedryna (Pseudoephedrine) agoniści receptorów alfa- i beta-adrenergicznych
Salbutamol (Salbutamol) agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych
Salmeterol (Salmeterol) agoniści receptorów beta-2 adrenergicznych
Teofilina (Theophylline) metyloksantyny - blokery adenozyny i fosfodiesterazy
Tymolol (Timolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Efedryna (Ephedrine) agoniści receptorów alfa- i beta-adrenergicznych
Nasilenie wydalania potasu z ustroju oraz ryzyko wystąpienia obrzęku płuc
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Betametazon (Betamethasone) glikokortykosteroidy
Deksametazon (Dexamethasone) glikokortykosteroidy
Fludrokortyzon (Fludrocortisone) mineralokortykosteroidy
Furosemid (Furosemide) leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Hydrochlorotiazyd (Hydrochlorothiazide) leki moczopędne, diuretyk - tiazydy i tiazydopodobne
Hydrokortyzon (Hydrocortisone) glikokortykosteroidy
Metyloprednizolon (Methylprednisolone) glikokortykosteroidy
Prednizolon (Prednisolone) glikokortykosteroidy
Prednizon (Prednisone) glikokortykosteroidy
Teofilina (Theophylline) metyloksantyny - blokery adenozyny i fosfodiesterazy
Torasemid (Torasemide) leki moczopędne, diuretyk - pętlowe
Triamcynolon (Triamcinolone) glikokortykosteroidy
Nasilenie działania fenoterolu
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Amitryptylina (Amitriptyline) TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Doksepina (Doxepin) TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Klomipramina (Clomipramine) TLPD - trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Moklobemid (Moclobemide) IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Selegilina (Selegiline) IMAO - inhibitory monoaminooksydazy
Zwiększona wrażliwość układu beta-adrenergicznego na pobudzenie oraz możliwość krwawień z macicy
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Izofluran (Isoflurane) substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - chlorowcowane węglowodory
Sewofluran (Sevoflurane) substancje do znieczulenia ogólnego, anestetyki - chlorowcowane węglowodory
Fenoterol zmniejsza działanie leków przeciwcukrzycowych
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Akarboza (Acarbose) doustne leki przeciwcukrzycowe - inhibitory alfa-glukozydazy
Eksenatyd (Exenatide) analogi glukagonopodobnego peptydu-1 GLP-1
Gliklazyd (Gliclazide) doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glikwidon (Gliquidone) doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glimepiryd (Glimepiride) doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Glipizyd (Glipizide) doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Linagliptyna (Linagliptin) doustne leki przeciwcukrzycowe - gliptyny - inhibitor peptydazy dipeptydylowej IV (DPP-4)
Pioglitazon (Pioglitazone) doustne leki przeciwcukrzycowe - INNE
Repaglinid (Repaglinide) doustne leki przeciwcukrzycowe - glinidy
Glibenklamid (Glibenclamide) doustne leki przeciwcukrzycowe - pochodne sulfonylomocznika
Metformina (Metformin) doustne leki przeciwcukrzycowe - biguanidy

Wpływ fenoterolu na prowadzenie pojazdów

W związku z możliwością wystąpienia zawrotów głowy po podaniu wziewnym fenoterolu należy zachować szczególną ostrożność podczas prowadzenia pojazdów.

Inne rodzaje interakcji

Stosowanie fenoetrolu wziewnie może prowadzić do dodatnich wyników w testach na nadużywanie substancji, np. w celu zwiększenia wydolności u sportowców w celach dopingowych.

Wpływ fenoterolu na ciążę

Stosowanie fenoterolu w formie wziewnej w ciąży, zwłaszcza w I trymestrze jest niewskazane, forma dożylna tylko we wskazaniach położniczych.

Wpływ fenoterolu na laktację

Fenoterolu nie należy stosować w okresie karmienia piersią, ze względu ma możliwość przedostawania się do mleka.

Skutki uboczne

częstoskurcz
ból głowy
drżenie
hiperglikemia
kołatanie serca
niedociśnienie tętnicze
niepokój
wzmożona potliwość
zawroty głowy
drżenia mięśniowe
hipokaliemia
zmniejszenie ciśnienia tętniczego rozkurczowego
arytmia
ból w klatce piersiowej
nudności
paradoksalny skurcz oskrzeli
świąd
wymioty
obrzęk płuc
zaburzenie rytmu serca
reakcja alergiczna
zmiany w EKG
migotanie przedsionków
Niedokrwienie mięśnia sercowego

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Inne możliwe skutki uboczne

Fenoterol podany dożylnie może wywołać zaburzenia hemodynamiczne oraz zaburzenia rytmu serca grożące śmiercią, zdarzają się także reakcje alergiczne i nadmierne pocenie się. Podanie drogą wziewną może wywoływać podrażnienia dróg oddechowych. U noworodków urodzonych przez matkę u której zastosowano fenoterol, może wystąpić hipoglikemia oraz kwasica metaboliczna. 

Objawy przedawkowania fenoterolu

Przedawkowanie fenoterolu grozi zaburzeniami rytmu serca oraz zaburzeniami  hemodynamicznymi które mogą doprowadzić nawet do zgonu.

Mechanizm działania fenoterolu

Fenoterol jest agonistą receptorów adrenergicznych β2. W dużych dawkach pobudza także receptory B1.  Aktywuje cyklazę adenylową, podnosi stężenie cAMP. Efektem działania jest rozszerzenie oskrzeli oraz zmniejszenie napięcia macicy. . Aktywacja receptorów β2 w drogach oddechowych hamuje rozwijający się stan zapalny w oskrzelach oraz powoduje ich rozkurczanie. Wpływa także na usuwanie śluzu zalegającego w oskrzelach. Fenoterol poprzez pobudzanie receptorów β jako agonista receptorów β1 wpływa na pobudzenie w układzie sercowo naczyniowym, zwiększając częstotliwość akcji serca oraz wydłużając odcinek QT.

Wchłanianie fenoterolu

Fenoterol podany doustnie ulega efektowi pierwszego przejścia, jego dostępność wynosi tylko 1,5 %,  po podaniu wziewnym wynosi około 19 %. Po podaniu wziewnym 30 % wchłania się w ciągu pierwszych 10 minut, pozostałe 70 % w ciągu 2 godzin. Stężenie maksymalne po podaniu wziewnym fenoterol osiąga po 10 minutach.

Dystrybucja fenoterolu

Fenoterol wiąże się z białkami osocza w 40-55%.

Metabolizm fenoterolu

Fenoterol po podaniu doustnym jest metabolizowany do nieaktywnych metabolitów.

Wydalanie fenoterolu

Fenoterol jest wydalany z moczem oraz kałem w formie niezmienionej lub w postaci nieaktywnych metabolitów, przenika także do mleka matki.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij