Klorazepat, Dikalii clorazepas - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o klorazepacie

Rok wprowadzenia na rynek
1971
Substancje aktywne
klorazepat, klorazepat dipotasowy
Działanie klorazepatu
nasenne, przeciwlękowe (anksjolityczne), przeciwpadaczkowe, uspokajające, miorelaksujące (zmniejsza napięcie mięśni szkieletowych)
Postacie klorazepatu
kapsułki, proszek do sporządzenia roztworu do wstrzykiwań, tabletki
Układy narządowe
układ mięśniowy, układ nerwowy i narządy zmysłów
Specjalności medyczne
Choroby zakaźne i pasożytnicze, Medycyna ratunkowa, Medycyna rodzinna, Psychiatria, Psychiatria dzieci i młodzieży
Rys historyczny klorazepatu

Klorazepat został wprowadzony na rynek farmaceutyczny w 1971 roku przez podmiot odpowiedzialny SANOFI-AVENTIS. Substancja występuje w postaci soli dwupotasowej, jest dobrze rozpuszczalną w wodzie, długodziałającą pochodną benzodiazepiny o działaniu przeciwlękowym. Posiada również właściwości przeciwpadaczkowe oraz miorelaksacyjne.

Wzór sumaryczny klorazepatu

C16H11ClN2O3

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające klorazepat

Wskazania do stosowania klorazepatu

Klorazepat jest wskazany w krótkotrwałym leczeniu objawowym lęku oraz niepokoju, wspomagająco w nerwicy oraz w terapii alkoholowego zespołu abstynencyjnego. Substancja również działa rozluźniająco na mięśnie i ma działanie przeciwdrgawkowe.

W formie domięśniowej lub dożylnej jest stosowany w łagodzeniu napadów pobudzenia ruchowego oraz agresji, leczeniu objawowym majaczenia alkoholowego i innych objawów abstynencji a także jako lek wspomagający w skurczach tonicznych w tężcu.

Dawkowanie klorazepatu

Klorazepat stosuje się zwykle doustnie, raz dziennie, wieczorem. Zaleca się stopniowe zwiększanie dawki, substancja nie powinna być stosowana dłużej niż 8 - 12 tygodni (łącznie z odstawianiem leku). Lek powinien być odstawiany stopniowo, z uwagi na możliwość pojawienia się objawów odstawiennych.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała, chorób towarzyszących (zaburzona praca nerek, niewydolność wątroby).

Doustnie: dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 5-30 mg

W stanach nagłych domięśniowo lub dożylnie:  dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 20-2000 mg

Przeciwskazania do stosowania klorazepatu

Przeciwskazaniami do stosowania klorazepatu są nadwrażliwość na substancję czynną oraz benzodiazepiny, nużliwość mięśni (Miastenia gravis), ciężka niewydolność oddechowa, zespół bezdechu sennego, ciężka niewydolność wątroby, jaskra z wąskim kątem przesączania a także wstrząs ze znaczną hipotonią. Lek jest również niewskazany u dzieci poniżej 9 roku życia.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania klorazepatu

Należy zachować ostrożność podczas stosowania klorazepatu u pacjentów z niewydolnością wątroby, ze względu na możliwość wystąpienia encefalopatii w tej grupie. Podczas długotrwałego stosowania należy wykonywać badania czynnościowe tego narządu.

Należy monitorować pacjentów z niewydolnością oddechową leczonych klorazepatem, ze względu na jego działanie hamujące na ośrodek oddechowy. Nasilenie niedotlenienia może spowodować spotęgowanie objawów lękowych. 

Substancja ta może powodować uzależnienie psychiczne oraz fizyczne, długotrwałe stosowanie prowadzi do rozwoju tolerancji, z tego względu leczenie klorazepatem powinno trwać możliwie jak najkrócej (od 4 do 12 tygodni), z uwzględnieniem stopniowego zmniejszania dawki.

U pacjentów w podeszłym wieku oraz osób z niewydolnością nerek należy stosować połowę zalecanej dawki.

Klorazepat należy stosować ostrożnie u osób, u których istnieją podejrzenia do nadużywania leków lub alkoholu. W tym przypadku istnieje duże prawdopodobieństwo pojawienia się objawów odstawiennych: bezsenności, bólu głowy, nasilonego lęku, wzmożonego napięcia i bólu mięśni oraz rzadko, drażliwości oraz pobudzenia.

Podczas stosowania leku może pojawić się niepamięć następcza, szczególnie po przyjmowaniu substancji bezpośrednio przed snem, u pacjentów mających problemy z zasypianiem. 

Klorazepatu nie należy stosować w monoterapii depresji i innych zaburzeń psychicznych. Możliwe jest wdrożenie terapii skojarzonej  z lekami przeciwdepresyjnymi, w celu zniesienia bezsenności i lęku antycypacyjnego.

 Metabolizm klorazeptu przebiega szybciej u pacjentów przyjmujących leki przeciwdrgawkowe.

Substancje zobojętniające, takie jak wodorotlenki i sole glinu oraz magnezu opóźniają wchłanianie klorazepatu.

Przeciwwskazania klorazepatu do łączenia z innymi substancjami czynnymi

Klorazepatu nie wolno stosować przy zatruciu opioidami, barbituranami, alkoholem oraz innymi substancjami działającymi depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy.

Interakcje klorazepatu z innymi substancjami czynnymi

Przyjmowanie leków jednocześnie z klorazepatem może prowadzić do nadmiernego uspokojenia, zaburzeń świadomości oraz powodować senność. Mogą wystąpić również problemy z oddychaniem i spadek ciśnienia krwi.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Amisulpryd (Amisulpride) neuroleptyki atypowe
Baklofen (Baclofen) leki zwiotczające mięśnie o działaniu ośrodkowym o zróżnicowanym mechanizmie działania
Biperyden (Biperiden) antagoniści receptora muskarynowego
Buprenorfina (Buprenorphine) substancje o działaniu agonistyczno-antagonistycznym na receptory opioidowe
Chlorpromazyna (Chlorpromazine) neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny
Cynaryzyna (Cinnarizine) leki blokujące kanały wapniowe - działające na naczynia krwionośne
Cyproheptadyna (Cyproheptadine) antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Difenhydramina (Diphenhydramine) antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Dihydrokodeina (Dihydrocodeine) agoniści receptora opioidowego
Dimetynden (Dimetindene) antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Disulfiram (Disulfiram) substancje stosowane w leczeniu alkoholizmu
Doksylamina (Doxylamine) antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Estazolam (Estazolam) BZD - benzodiazepiny
Fenobarbital (Luminal) (Phenobarbital) inne leki przeciwpadaczkowe
Fentanyl (Fentanyl) agoniści receptora opioidowego
Fluwoksamina (Fluvoxamine) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Hydroksyzyna (Hydroxyzine) antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Ketotifen (Ketotifen) antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Klemastyna (Clemastine) antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Klonazepam (Clonazepam) leki przeciwpadaczkowe - analogi GABA
Klozapina (Clozapine) neuroleptyki atypowe
Kwas walproinowy (Valproic acid) inne leki przeciwpadaczkowe
Lewomepromazyna (Levomepromazine) neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny
Metoklopramid (Metoclopramide) prokinetyki o zróżnicowanym mechanizmie działania
Mianseryna (Mianserin) substancje przeciwdepresyjne o innym mechanizmie działania
Mirtazapina (Mirtazapine) substancje przeciwdepresyjne o innym mechanizmie działania
Morfina (Morphine) agoniści receptora opioidowego
Oksykodon (Oxycodone) agoniści receptora opioidowego
Paliperydon (Paliperidone) neuroleptyki atypowe
Perazyna (Perazine) neuroleptyki klasyczne - pochodne fenotiazyny
Petydyna (Pethidine) agoniści receptora opioidowego
Rysperydon (Risperidone) neuroleptyki atypowe
Sulpiryd (Sulpiride) neuroleptyki klasyczne - pochodne benzamidu
Tapentadol (Tapentadol) agoniści receptora opioidowego
Topiramat (Topiramate) inne leki przeciwpadaczkowe
Tramadol agoniści receptora opioidowego
Triprolidyna (Triprolidine) antagoniści receptorów histaminowych H1 z działaniem ośrodkowym
Tyzanidyna (Tizanidine) agoniści receptorów alfa-2 adrenergicznych
Zonisamid (Zonisamide) inne leki przeciwpadaczkowe
Haloperidol (Haloperidol) neuroleptyki klasyczne - pochodne butyrofenonu
Stosowanie tych leków razem z klorazepatem prowadzi do osłabienia jego działania.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Flumazenil (Flumazenil) VARIA / INNE
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin)) antybiotyki - INNE
Teofilina (Theophylline) metyloksantyny - blokery adenozyny i fosfodiesterazy
Brygatynib (Brigatinib) inhibitory kinazy białkowej
Stosowanie leków jednocześnie z klorazepatem może skutkować znacznym obniżeniem ciśnienia tętniczego krwi, objawiającym się zawrotami głowy a nawet omdleniem.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Acebutolol (Acebutolol) antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Atenolol (Atenolol) antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Bisoprolol (Bisoprolol) antagoniści receptorów beta 1 oraz rozszerzające naczynia obwodowe
Cilazapryl (Cilazapril) inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Diltiazem (Diltiazem) leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy
Enalapril (Enalapril) inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Monoazotan izosorbidu (Isosorbide mononitrate) inne substancje rozszerzające naczynia wieńcowe
Kaptopril (Captopril) inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Metoprolol (Metoprolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Nitrogliceryna (Nitroglycerin) nitraty
Peryndopryl (Perindopril) inhibitory konwertazy angiotensyny - ACEI
Propranolol (Propranolol) antagoniści receptorów beta-1 i beta-2 adrenergicznych
Werapamil (Verapamil) leki blokujące kanały wapniowe - działające na mięsień sercowy
Może dojść do zwiększenia stężenia digoksyny we krwi oraz pojawienia się jej działań niepożądanych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Digoksyna (Digoxin) glikozydy nasercowe
Stosowanie powyższych substancji równocześnie z klorazepatem może powodować dłuższe i silniejsze działanie klorazepatu oraz zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia objawów niepożądanych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Flukonazol (Fluconazole) przeciwgrzybicze pochodne triazolu
Fluwoksamina (Fluvoxamine) SSRI - selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
Itrakonazol (Itraconazole) przeciwgrzybicze pochodne triazolu
Izoniazyd (Isoniazid) substancje stosowane w leczeniu gruźlicy
Ketokonazol (Ketoconazole) przeciwgrzybicze pochodne imidazolu
Klometiazol (Clomethiazole) inne leki uspokajające i nasenne
Omeprazol (Omeprazole) IPP - inhibitory pompy protonowej
Takrolimus (Tacrolimus) inhibitory kalcyneuryny
Temsyrolimus (Temsirolimus) inne leki przeciwnowotworowe
Przyjmowanie łącznie z klorazepatem może skutkować osłabieniem działania lewodopy. W efekcie może dojść do nasilenia objawów choroby Parkinsona (sztywność oraz wzmożone napięcie mięśniowe, drżenie, niezborność ruchowa).
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Lewodopa (Levodopa) DOPA i pochodne
Orlistat może zmniejszyć wchłanianie klorazepatu z przewodu pokarmowego a tym samym osłabić jego działanie.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Orlistat (Orlistat) inhibitory lipazy

Interakcje klorazepatu z pożywieniem

Związki powstałe w wyniku smażenia lub grillowania potraw mięsnych powodują przyspieszony metabolizm klorazepatu, co może prowadzić do osłabienia jego działania lub braku efektu terapeutycznego.

Interakcje klorazepatu z alkoholem

Podczas leczenia nie zaleca się spożywania alkoholu oraz stosowania leków, które w swoim składzie mają etanol. Alkohol nasila działanie uspokajające substancji czynnej, może powodować wzmożoną senność, zaburzenia mowy, zawroty głowy i upośledzenie koordynacji ruchowej. Klorazepat należy stosować ostrożnie u pacjentów z chorobą alkoholową w wywiadzie, ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia u tych osób uzależnienia.

Wpływ klorazepatu na prowadzenie pojazdów

Klorazepat wywiera wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów oraz obsługi maszyn, może powodować zaburzenia koncentracji, senność oraz zaburzenia funkcjonowania mięśni. Na wymienione działania uboczne są narażeni szczególnie pacjenci stosujący jednocześnie leki hamujące czynność układu nerwowego oraz pijące alkohol.

Inne rodzaje interakcji

Metabolizm klorazepatu przebiega szybciej u palaczy tytoniu.

Wpływ klorazepatu na ciążę

Klorazepat nie powinien być stosowany u kobiet ciężarnych, szczególnie w pierwszym oraz trzecim trymestrze. U noworodków matek przyjmujących substancję pod koniec okresu ciąży oraz w trakcie porodu może wystąpić fizyczne uzależnienie, zespół odstawienia oraz tzw. "zespół wiotkiego dziecka" objawiający się nadmiernym uspokojeniem, depresją układu oddechowego, obniżeniem napięcia mięśniowego oraz hipotermią u noworodka. 

Kobietom w wieku rozrodczym zaleca się stosowanie skutecznych metod antykoncepcji w trakcie przyjmowania klorazepatu oraz konieczność skontaktowania się z lekarzem w przypadku nieplanowanej ciąży lub planowania potomstwa. 

Wpływ klorazepatu na laktację

Klorazepat nie powinien być stosowany u kobiet karmiących piersią, ponieważ substancja przenika do mleka kobiecego i może niekorzystnie wpływać na niemowlę.

Wpływ klorazepatu na płodność

Badania na temat wpływu na płodność klorazepatu są ograniczone.

Skutki uboczne

senność
zawroty głowy
osłabienie
drażliwość
pobudzenie
reakcje nadwrażliwości
splątanie
wysypka plamkowo-grudkowa
obniżone napięcie mięśni
agresja
halucynacje
zaburzenia mowy
Reakcje lękowe
Zaburzenia uwagi
upadki
niepamięć następcza
bradyfrenia

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Inne możliwe skutki uboczne

Podanie dożylne i domięśniowe: reakcje nadwrażliwości, drażliwość, pobudzenie, splątanie, bradyfrenia, reakcje paradoksalne, agresja, halucyjnacje, zespół z odbicia, senność, zawroty głowy, obniżone napięcie mięśniowe, niepamięć następcza, zaburzenia uwagi i mowy, grudkowo-plamkowe, swędzące wysypki skórne, osłabienie, upadki.

Objawy przedawkowania klorazepatu

Objawy zależą od stopnia przedawkowania klorazepatu. Przy łagodnym przedawkowaniu mogą pojawić się senność, splątanie, letarg. Przy spożyciu znacznej ilości klorazepatu występują ataksja, hipotonia mięśniowa, spadek ciśnienia, depresja układu oddechowego, głęboki sen mogący przejść w śpiączkę. Przedawkowanie substancji rzadko prowadzi do zagrożenia życia, jednak należy wziąć pod uwagę, że osoba mogła wraz z lekiem spożyć alkohol lub być pod wpływem innych substancji hamujących czynność ośrodkowego układu nerwowego.

Mechanizm działania klorazepatu

Klorazepat należy do grupy pochodnych 1,4 - benzodiazepiny. Substancja wiąże się z receptorami benzodiazepinowymi BNZ1 oraz BNZ2. Stymulacja receptorów BNZ powoduje zwiększenie powinowactwa GABA do receptora GABAA, co powoduje otwarcie kanału chlorkowego, napływ jonów chlorkowych do komórki i hiperpolaryzację błony neuronów. Prowadzi to do zmniejszenia pobudliwości komórek nerwowych i zahamowania przewodzenia impulsów, co skutkuje działaniem uspokajającym i nasennym.

Wchłanianie klorazepatu

Klorazepat jest szybko wchłaniany po podaniu doustnym (biodostępność wynosi 91%). Około 80% klorazepatu ulega dekarboksylacji w żołądku do nordiazepamu, formy aktywnej, której maksymalne stężenie w osoczu osiągane jest po upływie około godziny od przyjęcia substancji.

Dystrybucja klorazepatu

Po podaniu doustnym, maksymalne stężenie substancji występuje po upływie 0,5-2 godzin. W przypadku podania pozajelitowego, działanie klorazepatu jest zauważalne po 15 minutach. Czynny metabolit, nordiazepam silnie wiąże się z białkami osocza krwi (97-99%). Nie ustalono związku pomiędzy stężeniem a działaniem substancji, ze względu na intensywny metabolizm. Klorazepat przechodzi przez barierę krew-mózg oraz przez łożysko. Okres półtrwania substancji jest wydłużony (50-75 godzin), szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku oraz przy schorzeniach wątroby, gdzie może dojść do kumulacji i przedawkowania.

Metabolizm klorazepatu

Klorazepat jest prolekiem, po doustnym podaniu 80% przyjętej dawki ulega dekarboksylacji w żołądku do aktywnej postaci, desmetylodiazepamu (nordiazepamu).W tej postaci lek jest wchłaniany, ulega następnie hydroksylacji w wątrobie do p-hydroksynordiazepamu. Pośrednim produktem przemian jest oksazepam, który również wykazuje aktywność farmakologiczną. Nordiazepam jest modulatorem receptorów GABA i odpowiada za działanie przeciwlękowe i przeciwdrgawkowe. Ma dłuższy okres półtrwania niż substancja macierzysta (od 30 do 150 godzin).

Po podaniu pozajelitowym klorazepat również szybko ulega przekształceniu do nordiazepamu. Dostępność biologiczna w tym przypadku wynosi w przybliżeniu 100%.

Wydalanie klorazepatu

Klorazepat oraz jego metabolity są wydalane w przeważającej mierze z moczem (62–67%), gdzie głównym metabolitem jest 3-hydroksynordiazepam. Z kałem wydalane jest 15–19% przyjętej dawki.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij