Bazyliksymab, Basiliximabum - Zastosowanie, działanie, opis

Bazyliksymab to przeciwciało monoklonalne, wskazane do zapobiegania odrzucaniu przeszczepu po allogenicznej transplantacji nerki u osób dorosłych oraz dzieci od 1 do 17 roku życia. Jest przeznaczony do terapii skojarzonej z preparatem immunosupresyjnym, dokładniej cyklosporyną podawaną w postaci mikroemulsji oraz kortykosteroidami. Powyższy schemat, ma zastosowanie u pacjentów, z liczbą poniżej 80% reaktywnych przeciwciał. Natomiast w cięższych przypadkach wykorzystywana jest trójlekowa terapia podtrzymująca, w jej skład wchodzą: kortykosteroidy, cyklosporyna w postaci mikroemulsji oraz azatiopryna lub mykofenolan mofetylu.

Bazyliksymab, powinien być podawany pacjentom, wyłącznie przez wykwalifikowany personel do terapii immunosupresyjnej po przeszczepie narządów. 

Produkt leczniczy nie może być podany pacjentowi, który nie zostanie poddany transplantacji z równoczesną immunosupresją.

U osób dorosłych, bazyliksymab podajemy dwukrotnie w dawce 20 mg. Pierwszą z nich osoba mająca być poddana transplantacji, powinna dostać w ciągu 2 godzin przed zabiegiem. Natomiast kolejną dawkę leku, pacjent powinien otrzymać 4 dni po transplantacji. Drugiej dawki nie podajemy pacjentom w przypadku utraty przeszczepionego organu lub silnej reakcji nadwrażliwości.

U dzieci podawana dawka zależy od masy ciała dziecka. U dzieci ważących mniej niż 35 kg, całkowita dawka leku do podania to 20 mg, rozłożona na dwie dawki po 10 mg. Natomiast u pacjentów ważących powyżej 35 kg dawka całkowita wynosi 40 mg, rozłożona na dwie dawki po 20 mg.

Roztwór zawierający bazyliksymab można podać na dwa sposoby, pierwszy to wstrzyknięcie dożylne tzw. bolus, a drugi to infuzja dożylna podana w czasie od 20 do 30 minut.

Przeciwwskazaniem do podania bazyliksymabu jest nadwrażliwość na substancję czynną.

Bazyliksymab, mogą otrzymać pacjenci wyłącznie w odpowiednio przygotowanych do tego ośrodkach posiadających niezbędne wyposażenie i przeszkolony personel. Dodatkowo powinien się w nim znajdować, oddział intensywnej terapii dla pacjentów, na wypadek wystąpienia ciężkich reakcji nadwrażliwości po podaniu leku. 

Bazyliksymab, nie może być podany pacjentom, którzy nie będą poddani transplantacji z równoczesną immunosupresją najczęściej cyklosporyną i kortykosteroidami. 

Należy mieć na uwadze, że leczenie immunosupresyjne zwiększa skłonność u pacjentów do rozwoju chorób proliferacyjnych układu chłonnego oraz zakażeń. Mogą to być zakażenia oportunistyczne (np. wirusem cytomegalii lub poliomawirusem), a nawet prowadzące do zgonu lub posocznicy (sepsy). 

U pacjentów po podaniu bazyliksymabu obserwowano ciężkie reakcje nadwrażliwości. Objawiały się uciążliwą wysypką, pokrzywką, ale także tachykardią, dusznością, a także niewydolnością układu oddechowego. U takich osób, leczenie powinno zostać natychmiast przerwane.

Osobom leczonym bazyliksymabem nie wolno podawać żywych szczepionek, ze względu na zahamowanie czynności układu immunologicznego. Pacjentom można podać szczepionki nieaktywne, jednak leczenie może być mniej skuteczne. 

Podawanie bazyliksymabu zostało zbadane głównie u pacjentów po przeszczepach nerek, chociaż testowano go również na niewielkiej grupie osób po przeszczepach serca. Jednak zaobserwowane kołatania serca i trzepotania przedsionków nie zachęcają do stosowania tego leku u takich osób.

W badaniach klinicznych w czasie, których oceniano wzajemny wpływ na siebie leków podawanych pacjentom po przeszczepach nerek dowiedziono, że dodatek azatiopryny zmniejszał klirens bazyliksymabu o 22%, a w przypadku dodatku mykofenolanu mofetylu klirens był zmniejszony aż o 51%. Możemy zatem wnioskować, że terapia samą cyklosporyną i kortykosteroidami jest bezpieczniejsza dla pacjenta.

Bazyliksymab jako immunoglobulina, nie powinien wykazywać istotnych interakcji z innymi podawanymi jednocześnie lekami. Pacjentom po transplantacji narządów podawano leki z różnych grup terapeutycznych, ale nie zaobserwowano znacznego nasilenia działań niepożądanych.

Brak jest dowodów, żeby bazyliksymab wchodził w interakcje z pożywieniem. 

Bazyliksymab podawany jest pacjentom po przeszczepach nerek, nie jest zalecane, aby spożywali oni alkohol w trakcie takiej terapii. Chociaż brak jest danych dotyczących wzajemnej interakcji.

Nie zostały przeprowadzone badania, dotyczące bezpieczeństwa stosowania bazyliksymabu u kierowców pojazdów oraz obsługujących maszyny.

W badaniach klinicznych w czasie, których oceniano wzajemny wpływ na siebie leków podawanych pacjentom po przeszczepach nerek dowiedziono, że dodatek azatiopryny zmniejszał klirens bazyliksymabu o 22%, a w przypadku dodatku mykofenolanu mofetylu klirens był zmniejszony aż o 51%. Możemy zatem wnioskować, że terapia samą cyklosporyną i kortykosteroidami jest bezpieczniejsza dla pacjenta.

Bazyliksymab jest przeciwwskazany do stosowania u kobiet w ciąży, ze względu na niebezpieczne działanie immunosupresyjne.

Nie przeprowadzono badań dotyczących przenikania bazyliksymabu do mleka kobiet oraz samic. Jednak lekarze zauważyli, że bazyliksymab jako immunoglobulina będzie przenikał do mleka matki, dlatego nie zalecają karmienia piersią podczas takiej terapii.

Ginekolodzy rekomendują kobietom w wieku rozrodczym, stosowanie antykoncepcji w trakcie leczenia bazyliksymabem oraz do 16 tygodni po zakończeniu leczenia.

Dorośli pacjenci poddani terapii bazyliksymabem zgłaszali najczęściej działania niepożądane w obrębie układu pokarmowego jak zaparcie, ból, nudności, zwiększenie masy ciała i biegunka.

Częste były też: bóle głowy, powikłania ze strony rany pooperacyjnej, zakażenia układu moczowego i górnych dróg oddechowych, obrzęki obwodowe, nadciśnienie, a także niedokrwistość.

W badaniach okresowych obserwowano u pacjentów hiperkaliemię, zwiększenie stężenia kreatyniny we krwi, hipofosfatemię, a także hipercholesterolemię.

Natomiast u dzieci obserwowano: częste zakażenia wirusowe oraz układu moczowego i górnych dróg oddechowych, nadmierne owłosienie różnych części ciała, zapalenie błony śluzowej nosa, podwyższoną temperaturę ciała, nadciśnienie, posocznicę, a także zaparcia.

Bazyliksymab podawany pacjentom podczas badań klinicznych, w dawkach od 60 do 150 mg w czasie 24 godzin nie powodował żadnych objawów przedawkowania.

Bazyliksymab to rekombinowane chimeryczne przeciwciało monoklonalne (IgG1k), które nie wpływa na liczbę limfocytów. Jest to środek immunosupresyjny, który specyficznie wiąże się i blokuje łańcuch α receptora interleukiny-2 (IL-2R alfa, znany również jako antygen CD₂₅) na powierzchni aktywowanych limfocytów T. W następstwie tego antagonistycznego działania nie dochodzi do aktywacji, a następnie proliferacji limfocytów T i zostaje zablokowany proces odrzucania przeszczepu. 

Stężenie maksymalne bazyliksymabu rośnie proporcjonalnie do zastosowanej dawki, w zakresie dawek od 20 mg do 60 mg. Wiąże się on z pobudzonymi limfocytami T i makrofagami/monocytami.

Objętość dystrybucji bazyliksymabu w stanie stacjonarnym wynosi u osób dorosłych 8,6±4,1 litra, natomiast u niemowląt i dzieci od 1 do 11 życia 4,8±2,1 litra.  Masa ciała oraz płeć nie mają wpływu na objętość dystrybucji u dorosłych pacjentów. U dzieci wartości objętości dystrybucji są zmniejszone o około 50% względem osób dorosłych.

Metabolizm bazyliksymabu zachodzi w układzie siateczkowo-śródbłonkowym i odbywa się na drodze opsonizacji zachodzącej po związaniu z limfocytami albo przez produkcję ludzkich przeciwciał antymurynowych.

Okres półtrwania bazyliksymabu w fazie wydalania wynosi 7,2±3,2 dnia u osób dorosłych, u dzieci jest większy i wynosi 9,1±3,9 dnia. Całkowity klirens nerkowy wynosi u osób dorosłych 41±19 ml/h, natomiast u dzieci 31±19 ml/h. Płeć, wiek oraz rasa nie mają wpływu na okres półtrwania w fazie eliminacji.