Kwas pipemidynowy, Acidum pipemidicum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o kwasie pipemidynowym

Rok wprowadzenia na rynek
1999
Substancje aktywne
kwas pipemidynowy
Działanie kwasu pipemidynowego
bakteriobójcze, przeciwbakteryjne
Postacie kwasu pipemidynowego
kapsułki, tabletki, tabletki powlekane
Układy narządowe
układ moczowy, układ płciowy żeński
Specjalności medyczne
Choroby zakaźne i pasożytnicze, Ginekologia i położnictwo, Mikrobiologia lekarska, Nefrologia
Rys historyczny kwasu pipemidynowego

Kwas pipemidynowy należy do przeciwbakteryjnych, otrzymywanych syntetycznie chemioterapeutyków z grupy chinolonów. Substancja znalazła zastosowanie w leczeniu infekcji dróg moczowych, nawracających zapaleniach pęcherza moczowego oraz w zakażeniach pochwy. Ze względu na liczne i często zgłaszane działania niepożądane uznano, że działania uboczne przewyższają korzyść ze stosowania substancji. W 2019 roku Europejska Agencja Leków wydała decyzję dotyczącą poważnych działań niepożądanych antybiotyków z grupy chinolonów oraz fluorochinolonów. Następstwem tego postępowania było złożenie wniosku podmiotu odpowiedzialnego, Sandoz GmbH, o zaprzestaniu wprowadzania  oraz skrócenie ważności pozwolenia na dopuszczenie do obrotu leku zawierającego kwas pipemidynowy.

Wzór sumaryczny kwasu pipemidynowego

C14H17N5O3

Spis treści

Wskazania do stosowania kwasu pipemidynowego

Wskazaniem do stosowania kwasu pipemidynowego jest leczenie oraz zapobieganie nawrotom ostrych oraz przewlekłych zakażeń dolnych dróg moczowych oraz leczenie zakażeń pochwy. 

Dawkowanie kwasu pipemidynowego

Kwas pipemidynowy stosuje się doustnie, dwa razy na dobę. Leczenie trwa przeważnie 10 dni, jednak może być przedłużone w zależności od rodzaju oraz przebiegu choroby. W trakcie przyjmowania leku należy pić dużo płynów w celu zwiększenia diurezy.

Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała, chorób towarzyszących (zaburzona praca nerek). Nie ma konieczności modyfikowania dawki u osób z zaburzeniami czynności wątroby. 

Dawka zwykle stosowana (dobowa) u osób dorosłych: 800 mg.

Przeciwskazania do stosowania kwasu pipemidynowego

Kwas pipemidynowy jest przeciwwskazany w przypadku pacjentów z nadwrażliwością na substancję czynną, u dzieci i młodzieży w okresie wzrostu oraz u osób, u których w przeszłości wystąpiła reakcja alergiczna na inne substancje przeciwbakteryjne z grupy chinolonów.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania kwasu pipemidynowego

W trakcie terapii kwasem pipemidynowym należy pić dużo płynów. Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku pacjentów z niewydolnością nerek, ze względu na możliwą kumulację substancji. Osoby z napadami padaczki w wywiadzie powinny być pod kontrolą lekarza, ponieważ kwas pipemidynowy w rzadkich przypadkach może wywoływać drgawki.

Pod obserwacją medyczną powinny znajdować się również osoby w podeszłym wieku, pacjenci z niedoborem enzymu glukozo-6-fosfatazy a także chorzy na porfirię ( udokumentowane działanie porfirogenne w warunkach in vitro ).

Podczas stosowania substancji należy unikać ekspozycji na światło słoneczne i promieniowanie UV ze względu na ryzyko reakcji fotouczuleniowych.

Interakcje kwasu pipemidynowego z innymi substancjami czynnymi

Jednoczesne stosowanie z kwasem pipemidynowym może powodować wzrost stężenie teofiliny w osoczu nawet o 80%.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Teofilina (Theophylline) metyloksantyny - blokery adenozyny i fosfodiesterazy
Jednoczesne stosowanie z kwasem pipemidynowym potęguje działanie przeciwzakrzepowe warfaryny.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Warfaryna (Warfarin) leki przeciwzakrzepowe - antagoniści witaminy K
Zwiększone ryzyko drgawek. Interakcja dotyczy również innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Aceklofenak (Aceclofenac) NLPZ hamujące silniej COX-2 niż COX-1
Acemetacyna (Acemetacin) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Celekoksyb (Celecoxibum) NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Deksibuprofen (Dexibuprofen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Deksketoprofen (Dexketoprofen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Etorykoksyb (Etoricoxib) NLPZ hamujące wybiórczo COX-2 - koksyby
Flurbiprofen (Flurbiprofen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Ibuprofen (Ibuprofen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Indometacyna (Indomethacin) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Ketoprofen (Ketoprofen) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Kwas acetylosalicylowy (Acetylsalicylic acid) leki przeciwzakrzepowe - inhibitory agregacji płytek
Kwas mefenamowy (Mefenamic acid) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Diklofenak (Diclofenac) NLPZ hamujące nieswoiście COX-1 i COX-2 oraz paracetamol
Możliwe zmniejszenie wchłaniania kwasu pipemidynowego i osłabienie jego działania.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Fosforan glinu (Aluminium phosphate) substancje zobojętniające
Siarczan żelaza (Ferrous sulfate) środki stosowane w niedokrwistościach
Sukralfat (Sucralfate) selektywne leki osłaniające stosowane w chorobie wrzodowej
Cytrynian magnezu (Magnesium citrate) związki magnezu
Mleczan magnezu (Magnesium lactate) związki magnezu
Węglan magnezu (Magnesium carbonate) związki magnezu
Węglan wapnia (Calcium carbonate) związki wapnia

Interakcje kwasu pipemidynowego z pożywieniem

Kwas pipemidynowy wchodzi w interakcję z kofeiną, powoduje wzrost jej stężenia w surowicy.

Interakcje kwasu pipemidynowego z alkoholem

Brak danych na temat interakcji kwasu pipemidynowego z alkoholem.

Wpływ kwasu pipemidynowego na prowadzenie pojazdów

Kwas pipemidynowy może wywoływać u niektórych pacjentów zaburzenia widzenia oraz zawroty głowy. Osoba leczona powinna zostać poinformowana o możliwości takiego działania i w przypadku wystąpienia wyżej wymienionych objawów, nie prowadzić pojazdów oraz nie obsługiwać maszyn. 

Inne rodzaje interakcji

Środki zobojętniające zawierające magnez, glin oraz wapń zmniejszają wchłanianie substancji, a tym samym osłabiają jej działanie antybakteryjne. Zaleca się 2-3 godzinny odstęp między przyjmowaniem substancji zobojętniających oraz kwasu pipemidynowego. 

Związek może powodować reakcje fotouczulające, zatem podczas terapii należy unikać ekspozycji na promieniowanie UV.

Wpływ kwasu pipemidynowego na ciążę

W badaniach klinicznych nie wykazano teratogennego działania substancji, jednak ze względu na ograniczoną liczbę danych, nie zaleca się stosowania kwasu pipemidynowego u kobiet w ciąży.

Wpływ kwasu pipemidynowego na laktację

Kwas pipemidynowy w niewielkich ilościach przenika do mleka matki karmiącej. Nie zaleca się stosowania substancji u kobiet w trakcie laktacji.

Wpływ kwasu pipemidynowego na płodność

Brak danych na temat wpływu kwasu pipemidynowego na płodność.

Skutki uboczne

depresja
drgawki
drżenie
eozynofilia
nudności
omamy
reakcje nadwrażliwości
splątanie
trombocytopenia
wymioty
zaburzenia snu
zaburzenia widzenia
zaburzenia żołądkowo-jelitowe
zapalenie ścięgna
zawroty głowy
zgaga
niedokrwistość hemolityczna
nadwrażliwość na światło
brak łaknienia
toksyczne martwicze oddzielanie naskórka
wysypka skórna
ból w nadbrzuszu

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Objawy przedawkowania kwasu pipemidynowego

W wyniku przedawkowania kwasu pipemidynowego mogą wystąpić nudności, wymioty, zawroty głowy, ból głowy, dezorientacja, drżenie i drgawki.

Mechanizm działania kwasu pipemidynowego

Kwas pipemidynowy jest syntetycznym chemioterapeutykiem należącym do chinolonów I generacji o wąskim zakresie działania, wykazuje działanie bakteriobójcze w wyniku inaktywacji bakteryjnego enzymu gyrazy DNA oraz blokowaniu biosyntezy kwasów nukleinowych. Zakres działania przeciwbakteryjnego dotyczy przede wszystkim bakterii Gram-ujemnych, zwłaszcza z rodzaju Enterobacteriaceae. Wykazuje działanie bakteriobójcze wobec większości szczepów bakteryjnych Proteus sp.Escherichia coli, Citrobacter sp., Haemophilus influenzae, Morganella morganii i Serratia sp.

Wchłanianie kwasu pipemidynowego

Po doustnym podaniu kwas pipemidynowy wchłania się bardzo szybko, a jego dostępność biologiczną ocenia się na 90%. Największe stężenie w surowicy pojawia się w ciągu 1 do 2 godzin po przyjęciu substancji, która wiąże się z białkami osocza w 15 do 40%. Biologiczny okres półtrwania leku wynosi 3,5 godziny.

Dystrybucja kwasu pipemidynowego

Po przyjęciu doustnym kwasu pipemidynowego uzyskuje się małe stężenia w surowicy i duże stężenia w moczu, dlatego też substancja znalazła zastosowanie jedynie w terapii zakażeń układu moczowego. Kwas pipemidynowy dobrze penetruje do tkanek, w których osiąga stężenia porównywalne do wartości uzyskiwanych dla surowicy. Lek przenika przez łożysko oraz w niewielkich ilościach do mleka matki karmiącej. Substancja nie przenika do ośrodkowego układu nerwowego.

Metabolizm kwasu pipemidynowego

Kwas pipemidynowy jest metabolizowany w niewielkim stopniu. W wyniku przemian powstają trzy metabolity: kwas formylopipemidynowy, kwas acetylopipemidynowy i kwas oksypipemidynowy, które wykazują podobny zakres działania przeciwbakteryjnego, co związek wyjściowy. Aktywność biologiczna metabolitów jest mniejsza w porównaniu do substancji macierzystej i stanowi od 10 do 30% działania kwasu pipemidynowego.

Wydalanie kwasu pipemidynowego

Kwas pipemidynowy wydalany jest głównie z moczem, w mniejszym stopniu również z żółcią. Im większa diureza, tym większe jest stężenie substancji w moczu. Po podaniu doustnym, 50-85% dawki kwasu pipemidynowego jest wydalane w ciągu pierwszej doby.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij