Izoniazyd, Isoniazidum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o izoniazydzie

Rok wprowadzenia na rynek
1952
Substancje aktywne
izoniazyd
Działanie izoniazydu
przeciwprątkowe
Postacie izoniazydu
tabletki
Układy narządowe
powłoka wspólna (skóra i błony śluzowe), układ kostny, układ limfatyczny (chłonny), układ nerwowy i narządy zmysłów, układ oddechowy, układ połączeń kości (stawy i jego elementy), układ krwionośny (sercowo-naczyniowy)
Specjalności medyczne
Choroby płuc, Choroby zakaźne i pasożytnicze
Rys historyczny izoniazydu

Po raz pierwszy izoniazyd został otrzymany w Pradze w 1912 roku. Kilkadziesiąt lat później ponownie zainteresowano się tą substancją. Na przełomie lat 40. i 50 XX w. trzy firmy farmaceutyczne (Hoffman La Roche, Bayer i Squibb) przeprowadziły badania kliniczne nad jego wykorzystaniem w leczeniu gruźlicy. Do lecznictwa wprowadzono go w 1952 roku.

Wzór sumaryczny izoniazydu

C6H7N3O

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające izoniazyd

Wskazania do stosowania izoniazydu

Stosuje się go do leczenia płucnych oraz pozapłucnych postaci gruźlicy oraz w zapobieganiu rozwoju gruźlicy.

Dawkowanie izoniazydu

Izoniazyd przyjmowany jest doustnie poza porami posiłków (co najmniej 0,5 godziny przed i 2 godziny po jedzeniu). O wielkości dawki i schemacie stosowania decyduje lekarz. W celu zapobiegnięciu neuropatii jednocześnie powinna być podawana pirydoksyna.

Przeciwskazania do stosowania izoniazydu

Przeciwwskazaniem jest nadwrażliwość na izoniazyd, ciężka niewydolność wątroby lub polekowa niewydolność wątroby.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania izoniazydu

W trakcie terapii izoniazydem może rozwinąć się ciężkie zapalenie wątroby, zwłaszcza po 35. roku życia. Funkcje wątroby powinny zostać wyjściowo zbadane i pacjenci powinni być regularnie monitorowani laboratoryjnie i pod kątem występowania objawów zapalenia, takich jak zmęczenie, osłabienie, złe samopoczucie, jadłowstręt, nudności, wymioty, gorączka, żółtaczka. U pacjentów ze stwierdzonymi zaburzeniami działania wątroby stosowanie izoniacydu powinno być szczególnie ostrożne. W czasie terapii objawy skórne o nie dającej się wyjaśnić etiologii oraz wszelkie objawy nadwrażliwości ( gorączka, powiększenie węzłów chłonnych) powinny być natychmiast konsultowane z lekarzem.

Przeciwwskazania izoniazydu do łączenia z innymi substancjami czynnymi

Nie podaje się jednocześnie z lekami zobojętniającymi kwas solny w żołądku, gdyż to utrudnia wchłanianie izoniazydu. Jest inhibitorem niektórych enzymów cytochromu P450 dlatego może hamować metabolizm niektórych leków jak przeciwpadaczkowych (karbamazepiny, fenytoiny, prymidonu, kwasu walproinowego czy prymidonu) zwiększając ich siłę działania. Barbiturany nie są zalecane do jednoczesnego stosowania gdyż nasilają metabolizm izoniazydu przez co spada jego siła działania. Nasila toksyczne działanie disulfiramu powodując zaburzenia koordynacji ruchów, zmiany zachowania. Alkohol nasila hepatotoksyczne działanie izoniazydu. Rifampicyna jest induktorem enzymów wątrobowych dlatego może nasilić jego toksyczne działanie na wątrobę. Zwiększa okres połtrwania benzodiazepin. Prednizon w dawce powyżej 20mg oraz propranolol zmniejszają stężenie w surowicy przez zwiększenie klirensu. Witamina B6 zmniejsza toksyczne działanie izoniazydu na wątrobę.

Nie są to jednak przeciwwskazania bezwzględne, a jedynie ograniczające i wskazujące na zachowanie wysokiej ostrożności.

Interakcje izoniazydu z innymi substancjami czynnymi

Możliwe zwiększenie toksyczności izoniazydu na wątrobę.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin)) antybiotyki - INNE
Zmniejszenie siły działania izoniazydu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Fenobarbital (Luminal) (Phenobarbital) inne leki przeciwpadaczkowe
Zahamowanie metabolizmu leków przeciwpadaczkowych i zwiększenie ich siły działania.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Etosuksymid (Ethosuximide) leki przeciwpadaczkowe - blokery kanałów wapniowych
Fenytoina (Phenytoin) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe i stabilizujące błony neuronów
Karbamazepina (Carbamazepine) leki przeciwpadaczkowe - blokujące kanały sodowe
Kwas walproinowy (Valproic acid) inne leki przeciwpadaczkowe
Prymidon (Primidone) barbiturany i pochodne
Możliwe zwiększenie dystalnej neuropatii czuciowej.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Stawudyna (Stavudine) nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy
Obniżenie stężenia izoniazydu w osoczu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Prednizolon (Prednisolone) glikokortykosteroidy
Zwiększa okres półtrwania oraz stężenie izoniazydu w osoczu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Kwas p-aminosalicylowy (PAS) (Aminosalicylic acid) substancje stosowane w leczeniu gruźlicy
Związki glinu zawarte w środkach neutralizujący kwas solny w żołądku zmniejszają wchłanianie izoniazydu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Węglan dihydroksyglinowo-sodowy (Dihydroxyaluminum sodium carbonate) związki glinu
Wodorotlenek glinu (Aluminium hydroxide) substancje zobojętniające
Zmniejszenie stężenia substancji przeciwgrzybiczej w osoczu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Itrakonazol (Itraconazole) przeciwgrzybicze pochodne triazolu
Ketokonazol (Ketoconazole) przeciwgrzybicze pochodne imidazolu
Zwiększenie stężenia teofiliny w osoczu.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Teofilina (Theophylline) metyloksantyny - blokery adenozyny i fosfodiesterazy
Pirydoksyna zmniejsza działanie toksyczne. Stosowanie dużych dawek izoniazydu może doprowadzić do niedoborów witaminy B6. Niezbędna jest jej suplementacja.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Witamina B6 (Pirydoksyna) (Vitamin b6 (pyridoxine)) witaminy z grupy B
Zmniejszenie lekooporności prątków gruźlicy na izoniazyd w porównaniu do monoterapii.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Etambutol (Ethambutol) substancje stosowane w leczeniu gruźlicy
Ryfampicyna (Rifampicin (rifampin)) antybiotyki - INNE

Interakcje izoniazydu z pożywieniem

Izoniazyd nie powinien być przyjmowany z posiłkami.

Izoniazyd może hamować czynność monoaminooksydazy (MAO) oraz diaminooksydazy (DAO), które metabolizują tyraminę (MAO) i histaminę (DAO). Podczas leczenia należy unikać pokarmów bogatych w tyraminę (sery żółte, pleśniowe, ryby, kawior, wątroby wołowe i ptasie, awokado, dojrzałe banany czy wina i niektóre likiery) oraz histaminę (tuńczyk i inne ryby tropikalne, owoce morza, sery pleśniowe). Mogą wystąpić bóle i zawroty głowy, kołatanie serca, niedociśnienie, zaburzenia równowagi i inne.

Interakcje izoniazydu z alkoholem

Spożywanie alkoholu zwiększa toksyczność izoniazydu, w tym jego hepatotoksyczność. Nie należy spożywać napojów alkoholowych w trakcie leczenia.

Wpływ izoniazydu na prowadzenie pojazdów

Izoniazyd nie wypływa na koncentrację, ale jego przedawkowanie może spowodować takie działania niepożądane jak bóle lub zawroty głowy lub zaburzenia psychiczne.

Wpływ izoniazydu na ciążę

W badaniach na zwierzętach stwierdzono wpływ izoniazydu na rytm serca płodu, ale nie wykazano wad wrodzonych. U kobiet w ciąży może być stosowany po rozważeniu potencjalnych korzyści i ryzyka dla płodu.

Wpływ izoniazydu na laktację

Izoniazyd przenika do mleka, choć osiąga niewielkie stężenie. Kobiety karmiące nie powinny przyjmować izoniazydu, jeśli nie jest to konieczne. Istnieje teoretyczna możliwość wystąpienia drgawek lub neuropatii u niemowląt, dlatego wskazana jest obserwacja objawów niedoboru witaminy B6 i rozważenie profilaktycznego jej podawania matce i dziecku.

Wpływ izoniazydu na płodność

W badaniach na ssakach nie stwierdzono wpływu izoniazydu na płodność.

Skutki uboczne

zwiększenie aktywności aminotransferaz
ból głowy
zawroty głowy
drażliwość
neuropatia obwodowa
wymioty
niepokój
niestrawność
nudności
niedobór pirydoksyny
psychoza
ciężkie zapalenie wątroby
żółtaczka
osłabienie
gorączka
zmęczenie
pokrzywka
zapalenie nerwu wzrokowego
wyprysk
jadłowstręt
zespół DRESS
Zaburzenia mikcji
toksyczna rozpływowa martwica naskórka
zmiany pelagryczne
rumień
skurcze mięśni
świąd
wysypka
eozynofilia
ginekomastia
małopłytkowość
zespół toczniopodobny
niedokrwistość megaloblastyczna
agranulocytoza
limfadenopatia
niedokrwistość hemolityczna
hiperbilirubinemia
niedokrwistość aplastyczna
biegunka
bóle mięśniowe
hiperglikemia
osłabienie mięśni
zespół Stevensa-Johnsona
encefalopatia (uszkodzenie mózgu)
dyskomfort w jamie brzusznej
rabdomioliza
zaburzenia pamięci
kłębuszkowe zapalenie nerek
suchość w ustach
bóle stawów
zaparcia
pęcherzyca
reakcje anafilaktyczne
Zapalenie naczyń krwionośnych
zapalenie trzustki
zanik nerwu wzrokowego
kwasica metaboliczna
utrata odruchów ścięgnistych

Działania niepożądane zostały podzielone ze względu na częstotliwość występowania u pacjentów. (Klasyfikacja MdDRA)

Bardzo często
(≥1/10)
Często
(≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często
(≥1/1000 do <1/100)
Rzadko
(≥1/10 000 do < 1/1000)
Bardzo rzadko
(<1/10 000)
Częstość nieznana
Nie można ocenić na podstawie dostępnych danych

Inne możliwe skutki uboczne

Występowanie przeciwciał przeciwjądrowych w badaniach diagnostycznych.

Objawy przedawkowania izoniazydu

Objawy przedawkowania pojawiają w ciągu 3 godzin. Należą do nich: nudności, wymioty, zawroty głowy, ataksja, zaburzenia mowy i widzenia (niewyraźne widzenie, omamy wzrokowe) i wysypka. Znaczne przedawkowanie wywołuje niewydolność oddechową, stupor, głęboką śpiączkę oraz ciężkie napady padaczkowe. Izoniazyd zmniejsza stężenie pirydoksyny i następnie kwasu gamma-aminomasłowego, prowadząc do skurczów mięśni. Ponadto powoduje ciężką kwasicę metaboliczną, acetonurię i hiperglikemię.

Mechanizm działania izoniazydu

Izoniazyd (hydrazyd kwasu izonikotynowego) jest prolekiem aktywowanym przez bakteryjną katalazę. Działa wybiórczo bakteriobójczo na rosnące prątki Mycobacterium tuberculosis i formy pozakomórkowe. Zaburza syntezę bakteryjnej ściany komórkowej. Z powodu częstej lekooporności prątków, izoniazyd stosowany jest w skojarzeniu z innymi preparatami przeciwgruźliczymi.

Wchłanianie izoniazydu

Łatwo i szybko wchłania się z przewodu pokarmowego osiągając maksymalne stężenie w osoczu po 1-2 godzinach przy biodostępności 90%. Łatwo przenika do tkanek, płynów ustrojowych oraz płynu mózgowo-rdzeniowego.

Dystrybucja izoniazydu

W niewielkim stopniu wiązany jest przez białka osocza.

Metabolizm izoniazydu

Jest metabolizowany w wątrobie, metabolity powstają głównie w procesie acetylacji i są nieaktywne biologicznie. Okres półtrwania waha się od 1,5 do 4 godzin. Tempo metabolizmu izoniazydu jest uwarunkowane genetycznie.

Wydalanie izoniazydu

W 70% wydalany z moczem, głównie w postaci metabolitów, jedynie od 4 do 14% w stanie niezmienionym.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij