Jak „uporać się” z niedokrwistością?
Monika Mielus

Jak „uporać się” z niedokrwistością?

Osłabienie, rozdrażnienie, kłopoty z koncentracją – każdy z nas ma takie okresy w życiu. Takie objawy mogą oznaczać niedokrwistość. Należy wówczas zbadać morfologię. Jeżeli wyniki będą w porządku – wystarczy trochę ruchu na świeżym powietrzu oraz witamin i wszystko wróci do normy. Jeżeli w badaniu wyszły nieprawidłowości, warto przyjrzeć się diecie.

Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) o niedokrwistości mówimy wówczas, gdy stężenie hemoglobiny w krwinkach czerwonych spada poniżej normy i tak odpowiednio dla poszczególnych grup wynosi:

  • u mężczyzn – poniżej 13g% (130 g/l),
  • u kobiet – poniżej 12g% (120 g/l),
  • u kobiet w ciąży – poniżej 11g% (110 g/l),
  • u dzieci w wieku od 6 do 14 lat – poniżej 12g% (120 g/l),
  • u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 6 lat – poniżej 11g% (110 g/l).

Objawy niedokrwistości

Głównym zadaniem hemoglobiny jest przenoszenie tlenu z płuc do tkanek. Jeżeli nastąpi jej niedobór wówczas upośledzona jest zdolność krwi do zaopatrywania tkanek w tlen niezbędny do wytwarzania energii, dochodzi wówczas do:

1. Zaburzeń ze strony układu nerwowego:

  • zawrotów głowy, szumu w uszach|,
  • uczucia pustki w głowie,
  • niemożności skupienia uwagi,
  • łatwości męczenia się i uczucia znużenia,
  • zaburzeń pamięci.

2. Zauważalne są również objawy ze strony układu krążenia m.in.:

  • bladość skóry i błon śluzowych,
  • zmniejszenie zdolności organizmu do utrzymania właściwej temperatury ciała,
  • przyspieszenie akcji serca, szczególnie podczas wysiłku fizycznego.

Częstym objawem niedokrwistości jest bezsenność, zwiększona drażliwość i pobudliwość nerwowa.

Co powoduje kłopoty z hemoglobiną? 

Przyczyn może być wiele, np. czynniki genetyczne, środowiskowe, żywieniowe. Dość częstą przyczyną występowania niedokrwistości u ludzi dorosłych są infekcje i przewlekłe stany chorobowe. Wykluczyć więc należy wszystkie czynniki medyczne, które muszą być konsultowane z lekarzem. Najczęściej jednak niedokrwistość wywołana jest niedoborami pokarmowymi, zwłaszcza niedoborem żelaza w diecie.
Niedokrwistość na tle żywieniowym oprócz zmniejszonego spożycia żelaza może powstawać w wyniku niedoborów:

  • kwasu foliowego,
  • witaminy B6 i B12,
  • witaminy C.

Powiązane produkty

Gdzie znajdziemy żelazo? 

Zanim zaczniemy szukać źródeł występowania tego mikroelementu należy powiedzieć o jego biodostępności, czyli o stopniu w jakim żelazo zostanie wchłonięte z przewodu pokarmowego, aby spełniało swoje funkcje krwiotwórcze.
W produktach żywnościowych występują dwa rodzaje żelaza:

  • hemowe, które znajduje się głownie w produktach pochodzenia zwierzęcego,
  • niehemowe, występujące głównie w produktach roślinnych.

Żelazo niehemowe jest wchłaniane zaledwie w 2%, podczas gdy przyswajalność żelaza pochodzącego z produktów zwierzęcych wynosi około 22%. Warto zaznaczyć, że na biodostępność żelaza niehemowego mają wpływ inne składniki diety.

Korzystnie wpływają:

  • witamina C pochodząca z warzyw i owoców,
  • nawet niewielkie ilości mięsa.

Należy natomiast „uważać” na:

  • kawę, herbatę – polifenole w nich zawarte utrudniają wchłanianie żelaza; ważne więc aby nie popijać posiłku herbatą!
  • szpinak, szczaw, rabarbar – ze względu na kwas szczawiowy.
  • nadmiar błonnika w diecie – m.in. produkty z nieoczyszczonego ziarna np. razowe pieczywo, otręby pszenne itp.
  • jaja – mimo dużej ilości żelaza w żółtku nie jest ono dobrze przyswajalne.
  • mleko i przetwory mleczne – z powodu wapnia, który ogranicza przyswajanie żelaza.

W poszukiwaniu źródeł

Dla zaspokojenia potrzeb organizmu na żelazo konieczne jest zwrócenie uwagi na odpowiednie zestawienie poszczególnych posiłków. Powinny się w nich znajdować produkty, będące dobrym źródłem tego pierwiastka (patrz tabela 1).
Aby skorzystać w pełni z tabeli należy wiedzieć ile należy dostarczyć organizmowi żelaza w diecie, i tak zapotrzebowanie dla poszczególnych grup wynosi:

  • dzieci – 10 mg/dobę,
  • kobiety – 18 mg/dobę,
  • kobiety ciężarne – 26 mg/dobę,
  • kobiety karmiące – 20 mg/dobę,
  • mężczyźni – 15 mg/dobę.

Jak wspomniano powyżej oprócz żelaza ważną rolę w eliminowaniu niedokrwistości pełnią inne składniki. Gdzie ich szukać?:

  • kwas foliowy – najbogatsze jego źródła to sałata, szpinak, natka, brokuły, owoce cytrusowe – jednym słowem produkty, które dodatkowo są bogactwem witaminy C ułatwiającej przyswajanie żelaza niehemowego oraz drożdże, wątroba, pełne ziarna zbóż, rośliny strączkowe;
  • witamina B6 - występuje w  większych ilościach w drożdżach, kiełkach pszenicy, otrębach pszennych, nasionach roślin strączkowych;
  • witamina B12 – należy jej szukać głównie w wątrobie i nerkach, w mniejszych ilościach natomiast występuje w mleku i jego przetworach;
  • witamina C – jej źródła to wymienione wyżej warzywa

Co z farmakologią?

Preparaty żelaza podaje się zawsze wyłącznie na zlecenie lekarza. Przedawkowanie jest bardzo szkodliwe, dlatego bez wyraźnych wskazań medycznych nie należy ich przyjmować.

Preparaty kwasu foliowego wskazane są dla kobiet w okresie prekoncepcyjnym i w czasie ciąży, a  także podczas karmienia dziecka piersią.

Preparaty witaminy B12 wskazane są dla osób odżywiających się w sposób ściśle wegetariański.

Kompromis

Zgodnie z zaleceniami żywieniowymi podroby nie powinny gościć na naszym stole. Co więc zrobić, aby pogodzić racjonalne żywienie z potrzebą uzupełnienia żelaza? Wątróbka drobiowa z pieczonym jabłkiem w majeranku z dodatkiem sałatki z brokułów i ziemniakami zapiekanymi posypanymi natką to prawdziwa uczta nie tylko dla podniebienia ale i „zastrzyk” w walce z niedokrwistością. Pamiętajmy, że codzienna taka porcja spowoduje, że przybędzie nam kolejny problem związany z walką z cholesterolem. Jak to pogodzić? Lecząc niedokrwistość żywieniową z  niedoborem żelaza wybierajmy na co dzień mięso chude drobiowe w połączeniu z produktami zbożowymi z pełnego przemiału i wzbogacajmy dania produktami bogatymi w witaminę C, pamiętając jednocześnie o składnikach, które utrudniają przyswajanie żelaza. Smacznego!

Tabela 1. Zawartość żelaza w wybranych produktach spożywczych (Kunachowicz H. i wsp., Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych, IŻŻ, 1998)

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Żywienie w cukrzycy

    Wraz z rozwojem cywilizacji wzrosła również liczba chorób cywilizacyjnych. Do takich chorób zalicza się m.in. cukrzyca typu II. Czy cukrzyca zawsze oznacza wyrok? Z pewnością wymaga od chorego zmian w trybie życia a w szczególności w żywieniu. W przypadku cukrzycy typu i konieczne jest stosowanie preparatów insuliny. Jednak, aby leczenie żywieniowe było skuteczne, należy się nauczyć tak komponować posiłki, by dostarczały one organizmowi wszystkich składników odżywczych i przede wszystkim normowały poziom glukozy.

  • Zmień dietę, czyli jak przygotować się do zimy?

    Zima to trudny czas dla zdrowia, więc warto o nie zadbać poprzez odpowiednie odżywianie się. Należy w odpowiedni sposób przygotować się do tej pory roku. 

  • Uzupełniamy witaminy

    Sezon jesienno-zimowy to czas kiedy nasz organizm musi przystosować się do małej ilości słońca oraz walczyć z szalejącymi różnego typu wirusami. Zmiany pogodowe potęgują na dodatek apatię i znużenie. Jak więc przeciwdziałać takiemu przemęczeniu?

  • Bez tłuszczu ani rusz

    Tłuszcze zawarte w pożywieniu kształtują zawartość cholesterolu we krwi. Na zwiększenie stężenia wpływają tłuszcze pochodzenia zwierzęcego (widoczne: smalec, słonina, boczek, masło, śmietana; niewidoczne zawarte m.in. w serach, mięsie, jajach, mleku).

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij