Kamica żółciowa – przyczyny i objawy. Jak wygląda leczenie kamicy pęcherzyka żółciowego?
Piotr Ziętek

Kamica żółciowa – przyczyny i objawy. Jak wygląda leczenie kamicy pęcherzyka żółciowego?

Kamica żółciowa jest schorzeniem dróg żółciowych. W kamicy pęcherzyka żółciowego tworzą się złogi, czyli tzw. kamienie. Choroba ta może nie dawać żadnych objawów lub wywoływać nagły, ostry ból pod żebrami po prawej stronie zwany atakiem kolki żółciowej. Jakie są przyczyny pojawienia się kamicy żółciowej i jak wygląda jej leczenie?

Kamica żółciowa to dosyć powszechna choroba polegająca na odkładaniu się złogów wewnątrz pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych. U większości pacjentów nie daje ona żadnych objawów. Jednak pozostała część osób może doświadczyć napadu kolki żółciowej lub powikłań w postaci zapalenia pęcherzyka żółciowego. 

Kamica żółciowa – co to takiego? 

Kamica żółciowa polega na wytrącaniu się złogów wewnątrz pęcherzyka żółciowego lub dróg żółciowych. Żółć to płyn produkowany w wątrobie. Bierze ona udział w trawieniu tłuszczu. W skład żółci wchodzą m.in. trudno rozpuszczalne w wodzie substancje takie jak kwasy żółciowe, cholesterol czy bilirubina. Z żółcią wydalane są także niektóre produkty przemiany materii oraz leki. Zaburzenia składu żółci lub pojawienie się w drogach żółciowych bakterii powodują wytrącanie się osadu w postaci złogów, tzw. kamieni żółciowych. Złogi te utrudniają przepływ żółci oraz podrażniają błonę śluzową pęcherzyka i dróg żółciowych, co jest przyczyną objawów i powikłań kamicy żółciowej.  

Przyczyny kamicy żółciowej 

Mechanizm powstawania kamieni żółciowych jest złożony, a w zależności od sposobu ich powstawania mogą się one różnić składem. Zdecydowana większość złogów to kamienie cholesterolowe. Możliwe jest także powstawanie kamieni barwnikowych lub mieszanych.

Na wytrącanie się złogów ma wpływ kilka mechanizmów: zwiększenie produkcji cholesterolu, zmniejszenie wydzielania kwasów żółciowych, zaburzenia wchłaniania kwasów żółciowych w jelitach oraz zastój żółci. Występowaniu wymienionych mechanizmów sprzyjają np. podeszły wiek, płeć żeńska, skłonności dziedziczne czy otyłość. Do pozostałych czynników ryzyka należą: 

  • podwyższony poziom estrogenów, np. w wyniku stosowania leczenia hormonalnego, 
  • cukrzyca
  • ciąża, 
  • podwyższone stężenie trójglicerydów we krwi, 
  • stosowanie niektórych antybiotyków, leków przeciwdepresyjnych i fibratów, 
  • mukowiscydoza, 
  • wzmożony rozpad czerwonych krwinek, jak w przypadku anemii hemolitycznej, 
  • żywienie pozajelitowe, 
  • choroba Leśniowskiego-Crohna
  • marskość wątroby
  • przewlekłe infekcje bakteryjne dróg żółciowych. 

Powiązane produkty

Kamica żółciowa – objawy 

Podczas przyjmowania pokarmu pęcherzyk żółciowy obkurcza się, wydzielając żółć do dwunastnicy. Kamienie żółciowe obecne w jego wnętrzu mogą zatkać ujście pęcherzyka. Powoduje to wzrost ciśnienia w jego wnętrzu. Jest to przyczyna głównego objawu kamicy żółciowej – ataku kolki żółciowej – to nagły, ostry ból pod prawym łukiem żebrowym. Zwykle trwa on kilka godzin, po czym stopniowo ustępuje. Kolka żółciowa występuje głównie po spożyciu tłustego posiłku. Ma również tendencję do nawracania. Napadowi kolki żółciowej mogą towarzyszyć również mniej specyficzne objawy takie jak nudności, wymioty, wzdęcia czy zgaga. W trakcie badania lekarskiego można stwierdzić ból przy uciskaniu i potrząsaniu okolicy wątroby. Czasami w miejscu, gdzie boli, wyczuwalny jest powiększony pęcherzyk żółciowy.

Jeśli objawy utrzymują się powyżej sześciu godzin lub towarzyszy im gorączka, należy niezwłocznie udać się do szpitala. Są to symptomy świadczące o możliwych powikłaniach kamicy żółciowej. 

Leczenie kamicy żółciowej 

W leczeniu napadu kolki żółciowej stosuje się leki przeciwbólowe takie jak paracetamol, diklofenak czy ketoprofen. Dodatkowo stosuje się leki rozkurczowe zawierające drotawerynę, papawerynę lub hioscynę. Większość tych leków jest dostępna bez recepty. W razie nieskuteczności zaleca się silniejsze leki opioidowe, jednak są one podawane tylko w warunkach szpitalnych. Takie leczenie zwykle skutkuje ustąpieniem objawów. Następnie należy rozważyć leczenie chirurgiczne. Wykonuje się usunięcie pęcherzyka żółciowego, czyli cholecystektomię. Zabieg przeprowadza się laparoskopowo lub podczas klasycznej operacji. Zwykle zleca się badanie histopatologiczne usuniętego pęcherzyka.  

Po operacji bardzo istotne jest stosowanie diety o zmniejszonej zawartości tłuszczu.  

W przypadku chorych, u których występują przeciwwskazania do leczenia chirurgicznego kamicy żółciowej, można podjąć próbę farmakologicznego rozpuszczenia złogów z użyciem kwasu ursodeoksycholowego. Jest to jeden z kwasów żółciowych, który pomaga rozpuścić kamienie cholesterolowe. Ten rodzaj terapii jest jednak długotrwały. Ponieważ rozpuszczanie kamieni w ten sposób jest bardzo powolne, leki należy przyjmować nawet przez dwa lata. Istnieje również stosunkowo duże ryzyko nawrotów.

Leczenie kamicy żółciowej kwasem ursodeoksycholowym jest przeciwwskazane w ciąży, u osób otyłych, w chorobach wątroby oraz w przypadku obecności dużych lub licznych złogów. 

Kamica żółciowa – powikłania 

Jednym z częstszych powikłań kamicy żółciowej jest ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego. To wskazanie do pilnego chirurgicznego usunięcia pęcherzyka. Dodatkowo stosuje się antybiotykoterapię oraz leczenie przeciwbólowe i rozkurczowe jak w przypadku kolki wątrobowej. Nieleczone zapalenie pęcherzyka żółciowego prowadzi do groźnych dla życia komplikacji takich jak zapalenie otrzewnej, ropniak pęcherzyka, ropień wątroby

Drobne kamienie żółciowe mogą wydostać się z pęcherzyka, powodując kamicę przewodową, ostre zapalenie przewodów żółciowych, ostre zapalenie trzustki lub niedrożność jelit. Objawy kamicy przewodowej są podobne jak w przypadku kolki żółciowej. W przypadku zapalenia dróg żółciowych dodatkowo pojawia się wysoka gorączka z dreszczami. Mogą wystąpić również objawy wstrząsu i zaburzenia świadomości.

Podstawową metodą służącą do uwalniania kamieni żółciowych z przewodów żółciowych jest endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW) ze sfinkterektomią. 

Kamica żółciowa – profilaktyka 

Większość przypadków kamicy żółciowej nie daje żadnych objawów, a często kamienie w pęcherzyku można wykryć przypadkowo podczas badania USG wykonywanego z innej przyczyny. Nie przeprowadza się jednak rutynowego usunięcia pęcherzyka żółciowego. Można rozważyć profilaktyczną cholecystektomię u osób w młodym wieku lub skrajnie otyłych. Wyjątkiem jest sytuacja, w której cały pęcherzyk żółciowy jest uwapniony. Mówi się wówczas o pęcherzyku porcelanowym. Jest to istotny czynnik ryzyka rozwoju raka pęcherzyka. U niektórych pacjentów można rozważyć próbę profilaktycznego rozpuszczenia kamieni żółciowych z zastosowaniem kwasu ursodeoksycholowego. 

Wskazówki dla pacjenta z kamicą żółciową 

Wpływ niektórych czynników ryzyka kamicy żółciowej można zminimalizować, stosując odpowiednie zmiany stylu życia.  

Pośrednią rolę w rozwoju choroby ma nieprawidłowa dieta bogata w kalorie, rafinowane węglowodany, nasycone kwasy tłuszczowe i uboga w błonnik. Nieprawidłowe odżywianie sprzyja głównie powstawaniu kamieni cholesterolowych. Tak więc dieta o zmniejszonej zawartości tłuszczu, bogata w błonnik oraz zawierająca świeże warzywa i owoce pomoże opóźnić rozwój kamicy żółciowej. Oprócz stosowania odpowiedniej diety w kamicy żółciowej, warto także zwrócić uwagę na masę ciała. Osoby otyłe powinny podjąć próbę pozbycia się zbędnych kilogramów. Należy jednak skorzystać z fachowej pomocy dietetycznej. Zbyt duży deficyt kaloryczny również przyczynia się do powstawania kamieni żółciowych. Wskazana jest także regularna aktywność fizyczna.  

Uszkodzenie wątroby sprzyja rozwojowi kamicy żółciowej. Z tego powodu zalecane jest ograniczenie spożywania alkoholu i palenia papierosów.

Osoby chorujące na cukrzycę, hipercholesterolemię lub hipertriglicerydemię powinny stosować się do zaleceń lekarskich, aby utrzymywać wartości stężeń cukru i lipidów w granicach normy. Powyższe wskazówki poza zmniejszeniem ryzyka napadu koli żółciowej mają również korzystny wpływ ze względu na profilaktykę chorób sercowo-naczyniowych. 

Kamica żółciowa a ziołoterapia

Uzupełnieniem diety i leczenia farmakologicznego w kamicy żółciowej może być leczenie ziołami. Pomocne mogą być rośliny o działaniu żółciopędnym, ponieważ stymulują one produkcję kwasów żółciowych. Należą do nich zioła takie jak mniszek lekarski, oman, dziurawiec, krwawnik, mięta pieprzowa, a także imbir i ostryż długi (kurkuma).

Jednym z ostatnio popularnych domowych sposobów na kamicę żółciową jest picie małej ilości roztworu octu jabłkowego. Nie potwierdzono skuteczności tej metody w rozpuszczaniu kamieni żółciowych. Istnieją pewne doniesienia o korzystnym wpływie regularnego spożywania niewielkich ilości octu jabłkowego na stężenia cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Tego typu metody nie powinny jednak w żadnym wypadku zastępować zasad żywienia zalecanych osobom z kamicą żółciową. 

  1. P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2015, Kraków 2015, s. 1089-1095. 
  2. H. Ciborowska, A. Rudnicka, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa 2014, s. 352-353. 
  3. W. Noszczyk (red.), Chirurgia, Warszawa 2009 s. 824-830. 
  4. Z. Beheshti, Y. Huak Chan, H. Sharif Nia i in., Influence of apple cider vinegar on blood lipids, „In Life Science Journal”, nr 2431-2440 (9) 2012. 
  5. N. A. Spiridonov, Mechanisms of Action of Herbal Cholagogues, „Medicinal & Aromatic Plants”, nr 1-4 (5) 2012. 
  6. M. Bryl, Choroby wątroby i dróg żółciowych w gabinecie lekarza POZ, „Termedia” [online], https://www.termedia.pl/poz/Choroby-watroby-i-drog-zolciowych-w-gabinecie-lekarza-POZ,25655.html, [dostęp:] 22.07.2020. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak dawkować melatoninę na sen? Czy pomaga zasnąć?

    Melatonina to kluczowy hormon procesu zasypiania. Jej niedobory mogą niekorzystnie wpływać na zachowanie prawidłowego cyklu okołodobowego, a tym samym przyczyniać się do występowania zaburzeń wielu mechanizmów zachodzących w organizmie. Ilość wydzielanej melatoniny zmniejsza się wraz z wiekiem, przez co najbardziej narażone na jej niedobory są osoby starsze. Jakie inne funkcje spełnia hormon snu, jak należy go suplementować i czym objawiają się niedobory melatoniny? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń może wpływać na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cytrynian magnezu, zwykły magnez, a może magnez z witaminą B6 – który wybrać?

    W aptekach i sklepach z suplementami dostępnych jest kilka form magnezu. Jedne preparaty występują w postaci magnezu z witaminą B6, inne określane są mianem cytrynianu magnezu (także w wersji z pirydoksyną), a jeszcze inne oferowane są w formie samego magnezu. Magnez można kupić zarówno w formie tabletek, kapsułek, saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie, jak i w postaci płynu czy żelek. Czym różnią się poszczególne suplementy, które połączenie jest najskuteczniejsze i najlepiej przyswajalne oraz dlaczego magnezu nie wolno łączyć z preparatami zawierającymi żelazo i wapń? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Jad pszczeli – jakie ma właściwości lecznicze?

    Jad wytwarzany przez pszczoły miodne (Apis mellifera) to bezwonna, bezbarwna, gorzka ciecz, zawierająca mieszaninę różnych aktywnych substancji, takich jak peptydy, białka o właściwościach enzymatycznych czy biogenne aminy. Mimo że jest toksyną, która może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej, to posiada także liczne właściwości prozdrowotne. Jakie są wyniki badań dotyczących jadu pszczelego?

  • Suplementacja przy insulinooporności

    Insulinooporność jest zaburzeniem metabolizmu, które może zamienić się w poważną chorobę, która obecnie może dotyczyć nawet 2 milionów Polaków. Przyczynia się do tego przede wszystkim siedzący tryb życia, przetworzona, wysokoenergetyczna żywność, a także przewlekły stres wpływający na nasze zachowania żywieniowe – „zajadanie” problemów. Insulinooporność nie musi być leczona, niemniej jeśli na czas nie zareagujemy zmianą dotychczasowego stylu życia, może przerodzić się w pełnoobjawowe schorzenie – cukrzycę. Cennym elementem uzupełniającym dietoterapię może być racjonalna, przemyślana suplementacja. Jakie składniki szczególnie wspierają zdrowie metaboliczne?

  • Suplementacja w Hashimoto – jak wpływają na to nutraceutyki?

    Hashimoto, a raczej autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, jest coraz powszechniej diagnozowanym schorzeniem. Mówimy o nim wtedy, gdy nasz układ odpornościowy atakuje tarczycę. W chorobie tej może dojść zarówno do podwyższonej czynności gruczołu, jak i normalnej lub obniżonej czynności. Hashimoto dotyka znacznie częściej kobiety niż mężczyzn. Wsparciem działania tarczycy, jak i całej terapii, może być racjonalna suplementacja w oparciu o składniki, których skuteczność potwierdzają wyniki badań naukowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij