Pneumokoki – niebezpieczne bakterie
Ewa Pakuła

Pneumokoki – niebezpieczne bakterie

O pneumokokach ostatnio było w mediach głośno, a to za sprawą dużej kampanii edukacyjnej pod nazwą „stop pneumokokom”, która ma na celu uświadomienie społeczeństwu jak niebezpieczne są to drobnoustroje i jak można się przed nimi bronić. 

Pneumokoki o łacińskiej nazwie Streptococcus pneumoniae, dawniej określane mianem dwoinek lub diplokoków z uwagi na kształt przypominający płomień świecy, są bardzo częstymi bakteriami. Poznaliśmy wiele typów pneumokoków, z których część atakuje przede wszystkim dorosłych, a inne są groźne dla niemowląt i dzieci.

Niebezpieczna bakteria

Pomimo coraz nowocześniejszych metod leczenia i kolejnych generacji antybiotyków, nadal występują zgony dzieci i dorosłych z powodu zakażeń pneumokokami. Zakażeniom tym sprzyja:

  • duża częstość występowania pneumokoków w drogach oddechowych ludzi,
  • łatwość przenoszenia się ich drogą kropelkową,
  • uszkodzenia nabłonka dróg oddechowych w przebiegu przewlekłego zapalenia oskrzeli, infekcji wirusowych albo grypy.

Do nosicielstwa pneumokoków i zachorowań szczególnie predysponują m. in.:

  • wiek do lat 2, z uwagi na niedojrzały układ odpornościowy,
  • przebywanie w zbiorowych placówkach dla dzieci, co sprzyja przenoszeniu pneumokoków między dziećmi,
  • palenie bierne osłabiające mechanizmy obronne nabłonka dróg oddechowych,
  • wcześniejsza infekcja dróg oddechowych osłabiająca odporność błony śluzowej,
  • przewlekłe choroby dolnych dróg oddechowych, układu krążenia i nerek,
  • przewlekłe niedobory odporności wrodzone lub nabyte,
  • leczenie immunosupresyjne nowotworów lub po przeszczepie narządu,
  • cukrzyca,
  • zakażenie wirusem HIV.

Choroby pneumokokowe 

Pneumokoki przyczyniają się do rozwoju wielu niebezpiecznych chorób:

  1. Zapalenie płuc jest najczęstszym poważnym zakażeniem wywoływanym przez pneumokoki zarówno u niemowląt i dzieci, jak i u dorosłych. Często poprzedzone jest infekcją górnych dróg oddechowych i zaczyna się atakiem dreszczy, a potem gorączką z bólem w klatce piersiowej, dusznością i kaszlem z odkrztuszaniem. Dzięki stosowaniu antybiotyków ryzyko zgonu zredukowano do 10%.
  2. Ropniak opłucnej jest powikłaniem pneumokokowego zapalenia płuc. Objawami są: gorączka, kaszel, duszność i przyspieszenie oddechu. Leczenie to m.in. antybiotykoterapia i drenaż opłucnowy. Czasem konieczne jest leczenie operacyjne.
  3. Zapalenie zatok przynosowych pneumokokowe jest często następstwem przeziębienia. Świadczy o nim gorączka, ból głowy, ropna wydzielina spływająca do nosa i gardła oraz kaszel. Leczenie opiera się na antybiotykoterapii i lekach łagodzących objawy choroby. Powikłaniami mogą być m.in.: zapalenie ucha środkowego, obrzęk powiek, ropień oczodołu, zapalenie kości szczękowej, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
  4. Ostre zapalenie ucha środkowego pneumokokowe jest również często powikłaniem nieżytu nosa i gardła. Objawy u małych dzieci to: gorączka, niepokój, płaczliwość, brak apetytu, męczenie podczas karmienia, pocieranie chorym uchem o poduszkę, czasem wymioty. Leczenie polega na antybiotykoterapii. Powikłaniami ostrego zapalenia ucha jest przewlekłe wysiękowe zapalenie ucha prowadzące do osłabienia słuchu, zapalenia wyrostka sutkowatego, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.
  5. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest jednym z najcięższych zakażeń pneumokokowych. Choroba ta może rozwijać się w następstwie innej infekcji pneumokokowej np. zapalenia płuc, ucha środkowego, wyrostka sutkowatego, zatok obocznych nosa czy złamania kości podstawy czaszki. Dominującymi objawami są: gorączka, ból głowy, nudności, wymioty, światłowstręt, niepokój, sztywność karku czyli niemożność przygięcia brody do klatki piersiowej, uwypuklenie ciemiączka u niemowląt. Czasem chory może być podsypiający lub nie można go dobudzić. Do terapii włącza się antybiotyki oraz inne leki w zależności od stanu chorego. Pomimo leczenia śmiertelność jest duża i wynosi około 30%. Po przechorowaniu pneumokokowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych mogą pozostać różnorodne defekty neurologiczne: niedosłuch, niedowłady i inne objawy ubytkowe oraz skłonność do drgawek.
  6. Bakteriemia pneumokokowa rozwija się w sytuacji, kiedy pneumokoki dostają się do krwi, najczęściej w przebiegu pneumokokowego zapalenia płuc, opon mózgowo-rdzeniowych czy zatok. Może też rozwinąć się u osoby do tej pory zdrowej w przebiegu wirusowej infekcji górnych dróg oddechowych czyli przeziębienia. Następstwem bakteriemii może być posocznica, która jest bardzo ciężkim zakażeniem uogólnionym. Zwiastunami jej są: szybko narastająca gorączka, dreszcze, przyspieszenie tętna i oddechu. W dalszym etapie choroby może dochodzić do wstrząsu septycznego ze spadkiem ciśnienia, zaburzeniami krzepnięcia i niewydolnością wielonarządową. Śmiertelność w posocznicy wynosi 15-20%, a we wstrząsie septycznym sięga 40-60%.
  7. Zapalenie wsierdzia jest najczęściej powikłaniem pneumokokowego zapalenia płuc lub posocznicy pneumokokowej. Towarzyszy mu gorączka i niszczenie zastawek serca, co doprowadza do niewydolności krążenia. Leczenie obejmuje antybiotyki, leki krążeniowe i nasercowe oraz zabieg kardiochirurgiczny.

Powiązane produkty

Zapobieganie chorobom pneumokokowym 

Jak widać z powyższej, krótkiej prezentacji pneumokoki są drobnoustrojami zarówno powszechnie występującymi, jak i bardzo niebezpiecznymi dla naszego zdrowia i życia. Dlatego optymalną metodą uniknięcia zakażenia pneumokokowego jest profilaktyka czynna polegająca na szczepieniu uodporniającym przeciwko pneumokokom. Składnikiem szczepionki stymulującym odporność są wielocukry otoczkowe Streptococcus pneumoniae. W naszym kraju dostępne są dwa rodzaje szczepionki przeciwko pneumokokom.

  1. Szczepionka nieskoniugowana (polisacharydowa), zawierająca wielocukry otoczkowe z 23 szczepów Streptococcus pneumoniae, która przeznaczona jest dla dzieci powyżej 2 roku życia i dorosłych
  2. Szczepionka skoniugowana, zawierająca wielocukry otoczkowe z 7 serotypów najczęściej wywołujących zakażenia u dzieci poniżej 2 r.ż. skoniugowane z białkiem nośnikowym, przeznaczona dla niemowląt i małych dzieci do lat 5.

Szczepionka nieskoniugowana 

Wskazania do szczepionki nieskoniugowanej:

   1. osoby powyżej 65 roku życia

   2. dzieci powyżej 2 roku życia oraz dorośli z podwyższonych grup ryzyka:

  • z przewlekłymi schorzeniami układu krążenia,
  • z przewlekłymi schorzeniami układu oddechowego,
  • z cukrzycą,
  • z chorobą alkoholową,
  • z zespołem nerczycowym,
  • z nabytymi i wrodzonymi zespołami niedoboru odporności,
  • z anemią sierpowatokrwinkową,
  • z przewlekłymi chorobami wątroby,
  • z przewlekłą niewydolnością nerek,
  • po przeszczepie narządów i szpiku,
  • leczonych przewlekle immunosupresyjnie

   3. osoby po usunięciu śledziony lub z czynnościową niewydolnością śledziony,
   4. osoby z chorobami nowotworowymi, zwłaszcza krwi. Szczepionka ta znajduje się w wykazie szczepień zalecanych dla dorosłych i dla dzieci powyżej 2 roku życia w Programie Szczepień Ochronnych na 2006 r. Podaje się ją jednorazowo domięśniowo lub podskórnie zgodnie z zaleceniami producenta. Ochronne miano przeciwciał pojawia się po około 3 tygodniach od zaszczepienia i u 90 do 95% zaszczepionych przeciwciała te obecne są przeciw większości lub wszystkim 23 antygenom pneumokokowym.

Szczepionka skoniugowana

Jest nowoczesną szczepionką przeciwko pneumokokom, która daje trwałe utrzymywanie się odporności i zapewnia ochronę przed 71-86% szczepów pneumokokowych.
Wskazania do szczepionki skoniugowanej:

   1. dzieci od 2 miesiąca życia do 2 roku życia
   2. dzieci w wieku od 2 do 5 roku życia w grupach ryzyka (z chorobami przewlekłymi, zaburzeniami odporności, uczęszczające do żłobka, przedszkola).

Szczepionka ta znajduje się w wykazie szczepień zalecanych dla dzieci w Programie Szczepień Ochronnych na 2006 r. i można podawać ją równocześnie z innymi szczepionkami zgodnie z obowiązującym Programem. Szczepionkę skoniugowaną podaje się tylko domięśniowo, a dawkowanie dobiera się zgodnie z zaleceniem producenta.
Przeciwwskazania do obu rodzajów szczepionki to:

  • ciąża,
  • nadwrażliwość na którykolwiek ze składników,
  • ostre choroby przebiegające z gorączką(przeciwwskazanie czasowe),
  • objawy neurologiczne po podaniu poprzedniej dawki.

Informacje o szczepionkach i terminach szczepień zainteresowani uzyskają od swojego internisty, lekarza rodzinnego lub pediatry. Ponieważ szczepionki te nie są objęte obowiązkowym kalendarzem szczepień, należy liczyć się z każdorazowym zakupem szczepionki w aptece.

  1. „Choroby zakaźne i pasożytnicze”, red. Z. Dziubek, PZWL, wyd. II, poprawione i uzupełnione,2000 r.
  2. Załącznik do Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dn. 14.03.2006 r. w sprawie zasad przeprowadzania szczepień ochronnych przeciw chorobom zakaźnym w 2006 r.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Choroby wzroku

    O wzrok warto dbać szczególnie, ponieważ jest jednym z naszych najważniejszych zmysłów, umożliwiającym spostrzeganie świata i właściwe reagowanie na to, co dzieje się wokół nas. Jednocześnie chorób oczu jest bardzo wiele i niektóre z nich dają objawy szybko, a inne rozwijają się podstępnie i powoli. Dlatego warto okresowo poddawać się badaniu okulistycznemu, które niejednokrotnie umożliwia wcześniejsze wykrycie schorzenia oczu.

  • Mononukleoza zakaźna - objawy i leczenie

    Mononukleoza nazywana także chorobą pocałunków jest jedną z rzadziej rozpoznawanych chorób zakaźnych. Co za tym idzie, świadomość społeczna w tym zakresie jest niewielka i skutkuje niepotrzebnym niepokojem w momencie rozpoznania choroby przez lekarza. Czynnikiem chorobotwórczym jest wirus Epsteina-Barra (tzw. EBV), który jest wirusem wszechobecnym. Na zakażenie szczególnie narażone są dzieci i nastolatki. Wirus, który raz zaatakował pozostaje w organizmie człowieka na całe życie.

  • Alergiczne zapalenie spojówek

    Wśród różnych dolegliwości coraz powszechniejsze stają choroby alergiczne, czyli uczuleniowe. Ich objawy zaczynają się często od dolegliwości ze strony oczu. Nierzadko skłania to pacjenta do wizyty bezpośrednio u farmaceuty w aptece po doraźną pomoc.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij