kobieta trzymająca centymetr
Katarzyna Turek-Kawecka

Bulimia – przyczyny, objawy, leczenie żarłoczności psychicznej

Wiele kobiet ma kłopoty z akceptacją swojej wagi. Mimo głodu, stosują diety i ćwiczą. Kiedy mają nad tym kontrolę i nie stanowi to sedna ich codziennego funkcjonowania, to nie ma większego problemu. Natomiast, kiedy jedzenie zaprząta myśli przez cały czas, a przy tym odczuwa się paraliżujący strach, to mamy do czynienia z zaburzeniami odżywiania się.

Zaburzenia odżywiania pojawiają się najczęściej u młodych osób w okresie dorastania, kiedy dbanie o własny wygląd i opinię rówieśników stają się wyjątkowo istotne. Ogromna ilość osób uważa, że jest to chęć zwrócenia na siebie uwagi, albo błahy problem który nie wymaga pomocy z zewnątrz. Prawda jest jednak zupełnie inna. Zaburzenia odżywiania, do który należy między innymi anoreksja i bulimia są klasyfikowane jako poważne problemy, zaburzenia psychiczne, w których nie wystarczy chcieć się zmienić, zacząć jeść czy przestać wymiotować, żeby być zdrowym. Konieczna jest specjalistyczna pomoc i wsparcie bliskich, w przeciwnym razie zaburzenia mogą mieć daleko idące konsekwencje zdrowotne.

Bulimia – czym jest?

Bulimia (łac. bulimia nervosa), inaczej nazywana żarłocznością psychiczną, to zaburzenie polegające na przeplataniu się dwóch okresów: objadania się i oczyszczania. Pierwszy z nich polega na zjadaniu dużej ilości jedzenia w relatywnie krótkim czasie. Chory traci kontrolę nad ilością spożywanego jedzenia na skutek niepohamowanego głodu. Drugi okres – oczyszczania – polega na wymuszaniu wymiotów, stosowaniu środków przeczyszczających lub odwadniających, wprowadzeniu intensywnych ćwiczeń lub okresowych głodówek – wszystko po to, aby nie przytyć po dużej ilości spożytego wcześniej jedzenia.

Bulimia jest zaburzeniem psychicznym, a osoby chore odczuwają często bez przerwy głód, nawet po posiłku. Wymioty powodują ulgę, ale szybko po niej pojawiają się wyrzuty sumienia, często kończące się kolejnymi restrykcjami żywieniowymi. Następnie pojawia się kolejny atak wilczego głodu, spożycie dużej iloci jedzenia i wszystko powtarza się ponownie. Zaburzenie to można określić jako błędne koło, gdzie jeden problem powoduje drugi, następnie kolejny i nie można przestać, wyjść z tej choroby.

Bulimia a anoreksja

Bulimia i anoreksja to dwie choroby należące do zaburzeń odżywiania. Obydwie charakteryzują się ograniczaniem kaloryczności przyjmowanego jedzenia i mocnym skupieniem się na obrazie własnego ciała. Główną różnicą pomiędzy nimi jest to, że osoby chorujące na anoreksję bardzo mocno ograniczają spożywanie pokarmów, dodatkowo często włączając środki przeczyszczające, odwadniające lub odchudzające, ale nie mają częstych etapów objadania się (pojawiają się sporadycznie lub nie pojawiają się wcale). W przypadku bulimii natomiast okresy intensywnego odchudzania się są pomiędzy etapami napadowego jedzenia, w trakcie którego chorzy są w stanie przyjąć jednorazowo nawet kilka, kilkanaście tysięcy kilokalorii.  

W następstwie tych napadów bulimicy, żeby nie przytyć, wymiotują, ograniczają kalorie, stosują podobnie jak osoby chorujące na anoreksję środki przeczyszczające, odwadniające i odchudzające. W trakcie ataków napadowego jedzenia chory w ogóle nad sobą nie panuje, nie może przestać jeść i traci nad sobą zupełnie kontrolę. Osoby chorujące na anoreksję zazwyczaj bardzo silnie kontrolują swój apetyt. U anorektyczek występuje zawsze niższa niż prawidłowa masa ciała i brak miesiączki, u osób chorujących na bulimię masa ciała najczęściej jest prawidłowa (może jednak być też niższa lub wyższa), a cykl menstruacyjny często jest normalny. Głód u osób chorujących na anoreksję jest zupełnie nieobecny, a u osób z bulimią często jest bardzo intensywny i powoduje napady objadania się.

Przyczyny bulimii

Wśród przyczyn bulimii wymienia się brak samoakceptacji oraz akceptacji wśród rówieśników. Często związane jest to z kreowaniem nierealnego obrazu ciała przez media, które szczególnie przybrało na sile w ostatnich kilkudziesięciu latach. Często bulimia zaczyna się tak jak anoreksja – nakładaniem na siebie restrykcji żywieniowych powodujących zbyt duży deficyt kaloryczny.

Według wielu źródeł powodem napadowego objadania się (a także bulimii) jest zbyt niska podaż kalorii, która powoduje, że organizm, w pewien sposób domagając się energii, zmusza osobę do zrekompensowania sobie tego dużą ilością jedzenia. Po takim epizodzie pojawiają się poczucie winy i zachowania mające zmniejszyć ilość zjedzonego jedzenia (wymioty, środki przeczyszczające, silny wysiłek fizyczny), co ponownie doprowadza do deficytu i zwiększa prawdopodobieństwo kolejnego napadu.

Innymi przyczynami bulimii może być także uszkodzenie ośrodka sytości w mózgu (chory wtedy spożywa duże ilości kalorii, nie czując wcale nasycenia). Zaburzenia mechanizmów samoregulacji oraz samokontroli również mogą skutkować spożywaniem jednorazowo dużej ilości jedzenia i w następstwie zachowań kompensujących. Z przyczyn środowiskowych nie sposób wymienić także konfliktów w rodzinie oraz emocjonalnego zaniedbywania dziecka w dzieciństwie.

Powiązane produkty

Jak objawia się bulimia?

Bulimia psychiczna czasem przez długi czas może zupełnie nie zostać zauważona, ponieważ masa ciała chorego cały czas będzie utrzymywać się w normie. W związku z tym, że chory ukrywa swoją sytuację, należy zwrócić szczególną uwagę na jego otoczenie oraz wykonywane przez niego czynności.

Do zachowań i znaków ostrzegawczych można zaliczyć:

  • zniknięcie dużych ilości jedzenia w krótkim czasie,
  • puste opakowania po produktach spożywczych,
  • korzystanie z toalety bezpośrednio po jedzeniu,
  • wykonywanie intensywnych ćwiczeń fizycznych,
  • czasem osoby chore izolują się społecznie,
  • osoby z bulimią często są bardzo impulsywne i łatwo wchodzą w konflikty z innymi,
  • osoby chore zazwyczaj bardzo mocno zabsorbowane są swoim wyglądem, swoje bardzo niską samoocenę,
  • często bulimia łączy się także z depresją oraz lękiem.

Jak pomóc osobie z bulimią?

Pomimo tego, że nasza wiedza dotycząca zarówno otyłości, jak i zaburzeń odżywiania jest coraz bardziej obszerna, wśród populacji ciągle panuje przekonanie, że żeby schudnąć, wystarczy chcieć przestać jeść, że anoreksja jest wymysłem małych dziewczynek, a to, czy ktoś po zjedzeniu będzie wymiotować, zależy tylko od tego, czy chce to zrobić. Nic bardziej mylnego! Aby pomóc osobie chorującej na zaburzenia odżywiania, w tym także bulimię, konieczne jest na początku zrozumienie, że to nie jest wymysł, a choroba. Zaburzenie, które nie zależy tylko do tego, czy ktoś chce kompensować sobie spożyte posiłki (na przykład przez wymioty), czy nie.

Jeśli podejrzewamy, że ktoś z bliskich osób choruje na bulimię, to konieczne jest przeprowadzenie z nim szczerej rozmowy, w bezpiecznej dla niego atmosferze. Należy okazać swoją troskę, powstrzymać się od oceniania czy krytykowania. Nie wolno lekceważyć uczuć chorego, straszyć go, szantażować emocjonalnie czy wzbudzać poczucia winy. Warto skupić się na słuchaniu, opowiedzieć o swoich obserwacjach i obawach, wskazać możliwości pomocy. Bulimicy często mają świadomość swojej choroby, tylko nie potrafią sobie z nią poradzić.

Diagnostyka i leczenie bulimii

Kryteria pozwalające zdiagnozować bulimię opisane są w klasyfikacji chorób ICD-11 oraz klasyfikacji zaburzeń psychicznych DSM-5. W klasyfikacji ICD mowa jest o tym, że epizody przejadania się pojawiają w częstotliwości minimum raz w tygodniu, przez co najmniej miesiąc i napadom tym towarzyszy utrata kontroli nad ilością spożywanego jedzenia. Ilość ta znacząco przewyższa zapotrzebowanie kaloryczne danej osoby i wykracza ponad to, co standardowo by zjadła. Po atakach napadowego jedzenia występują zachowania kompensacyjne: wymioty, środki przeczyszczające, lewatywy lub nadmierny wysiłek fizyczny.

Dodatkowo pojawia się nadmierne zaabsorbowanie własnym ciałem i wynikającą z tego niska samoocena. W przypadku klasyfikacji DSM warunki są bardzo podobne, zmienia się jednak częstotliwość napadów: muszą występować minimum raz w tygodniu przez okres przynajmniej trzech miesięcy.

Leczenie osób chorujących na bulimię często trwa długo, nawet całe lata. Konieczne jest naprawienie relacji z jedzeniem, uregulowanie posiłków, dostarczenie odpowiedniej ilość składników odżywczych wraz z dietą, co pozwoli zapobiegać napadom wilczego głodu. W procesie leczenia zazwyczaj biorą udział psychoterapeuta (rekomendowana jest jako terapia pierwszego wyboru psychoterapia poznawczo-behawioralna) oraz dietetyk wykorzystujący w swojej pracy warsztat psychodietetyczny.

Osoby z zaburzeniami żywienia nie powinny być kierowane do specjalistów z zakresu żywienia czy dietetyki niemających wiedzy i doświadczenia z zakresu psychologii odżywiania i psychodietetyki.

Czasem konieczny musi być także udział lekarza (nawet lekarza psychiatry). Jeśli masa ciała chorego nie jest prawidłowa, to dopiero na drugim planie (po odzyskaniu kontroli i naprawieniu relacji z jedzeniem) jest ewentualna redukcja kilogramów (jeśli masa ciała jest za niska, to zazwyczaj przy wprowadzeniu racjonalnej diety wraca do normy już wcześniej).

Leczenie bulimii zazwyczaj prowadzi się w warunkach ambulatoryjnych. Rzadko konieczny jest pobyt w szpitalu, chyba że współistnieją bardzo nasilone objawy depresji i jest to jedyne rozwiązanie zapewniające bezpieczeństwo pacjenta.

Bulimia – powikłania i rokowania

Osoby chorujące na bulimię częściej zapadają na depresję, zaburzenia lękowe czy inne uzależnienia. Ponadto bardzo często towarzyszą jej:

  • odwodnienie i zaburzenia elektrolitowe, mogące wpływać na zaburzenia rytmu serca i wiążące się z bólami głowy oraz ogólnym złym samopoczuciem,
  • powiększenie ślinianek,
  • uszkodzenie szkliwa zębów oraz gardła i przełyku,
  • zmiany skórne w obronie dłoni (związane z prowokowaniem wymiotów),
  • zaparcia, biegunki i zaburzenia mikroflory jelitowej związane z używaniem środków przeczyszczających,
  • zaburzenia cyklu miesiączkowania, problemy z płodnością,
  • szara, ziemista cera,
  • ciągłe uczucie głodu,
  • pogorszenie relacji z bliskimi,
  • izolacja społeczna.

Rokowania bulimii – jeśli tylko zastosowane zostanie odpowiednie wsparcie psychoterapeutyczne i dietetyczne – są dość dobre. U większości pacjentów dochodzi do poprawy w dość krótkim czasie, konieczne jest jednak kontynuowanie pracy terapeutycznej, aby zapobiegać podobnym sytuacjom w przyszłości. Zaburzenie to można skutecznie leczyć, a nawroty są dość rzadkie. Konieczne jest jednak naprawienie relacji z jedzeniem oraz nauczenie się radzenia sobie ze stresem.

  1. N. Ogińska-Bulik, Psychologia nadmiernego jedzenia. Przyczyny, konsekwencje, sposoby zmiany, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004.
  2. Ch. G. Fairburn , Jak pokonać objadanie się, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2014.
  3. A. Brytek-Matera, Psychodietetyka, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2020.
  4. A. Brytek-Matera, Zaburzenia odżywiania się, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2021.
  5. F. Lwow, K. Dunajska, A. Milewicz, Występowanie czynników ryzyka jadłowstrętu psychicznego i bulimii u 18-letnich dziewcząt, „Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii”, nr 3 (3) 2007.
  6. D. Mroczkowska, B. Ziółkowska, Bulimia od A do Z. Kompendium wiedzy dla rodziców, nauczycieli i wychowawców, Wydawnictwo Engram, Warszawa 2011.
  7. B. Józefik, Anoreksja i bulimia psychiczna. Rozumienie i leczenie zaburzeń odżywiania, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1999.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij