Zaburzenia lękowe u dzieci - mały pacjent u psychologa
Weronika Grzywna

Zaburzenia lękowe u dzieci – objawy, terapia, przyczyny

Lęku doświadcza każdy z nas w różnych sytuacjach. W szczególności obecny jest w życiu dzieci, które w okresie dzieciństwa odczuwają go o różnym nasileniu. Czasami jednak nadmierny i nieuzasadniony lęk może świadczyć o zaburzeniach lękowych, które nieleczone mogą negatywnie wpływać na rozwój dziecka. Jakie są objawy zaburzeń lękowych u dzieci? Jak je leczyć?

  1. Jakie są objawy zaburzeń lękowych u dzieci?
  2. Skąd biorą się zaburzenia lękowe u dzieci?
  3. Jak pomóc dziecku z zaburzeniami lękowymi?
  4. Czy da się wyleczyć zaburzenia lękowe u dzieci?
  5. Dziecko z zaburzeniami lękowymi w przedszkolu i szkole – jak je wspierać?

Jakie są objawy zaburzeń lękowych u dzieci?

Zaburzenia lękowe są najczęstszym rodzajem zaburzeń psychicznych u dzieci oraz młodzieży. Charakteryzują się głównie intensywnym lękiem, który utrudnia codzienne funkcjonowanie. Wśród zaburzeń lękowych u dzieci wymienia się m.in.:

Symptomy zaburzeń lękowych u dzieci zależne będą od rodzaju konkretnego zaburzenia. Do objawów lęku separacyjnego zaliczamy np.:

  • niepokój w sytuacji oddzielenia od bliskich osób,
  • nadmierne zamartwianie się bezpieczeństwem rodziny,
  • odmawianie chodzenia do szkoły,
  • odmawianie spania we własnym łóżku.

W sytuacji rozdzielenia z bliską osobą dziecko odczuwa silne objawy lęku. Wówczas mogą również występować objawy somatyczne, takie jak bóle brzucha i głowy, wybuchy złości itp.

Objawy lęku uogólnionego to z kolei nadmierne zamartwianie się i lęk, które nie mają żadnej konkretnej przyczyny. Pozostałe symptomy to częste martwienie się o różne rzeczy, odmowa chodzenia do szkoły, zaburzenia snu, drażliwość, kołatanie serca, drżenie mięśni.

U dzieci mamy także do czynienia z różnego rodzaju fobiami, a więc lękiem przed określonymi sytuacjami lub przedmiotami. By można było dokonać diagnozy fobii u dziecka, lęk musi być obecny przez co najmniej 6 miesięcy. Co więcej, lęk pojawia się nie tylko w przypadku bezpośredniego kontaktu z danym obiektem/sytuacją, ale również w momencie, gdy dziecko wyobrazi sobie lub pomyśli o lękowym bodźcu.

Częstą fobią obserwowaną wśród dzieci jest np. fobia społeczna, która objawia się nasilonym lękiem przed uczestniczeniem w sytuacjach społecznych. Dziecko wówczas ogranicza kontakty z innymi, unika sytuacji społecznych, izoluje się od innych.

Sprawdź lekarstwa dla dzieci na DOZ.pl

Skąd biorą się zaburzenia lękowe u dzieci?

Przyczyny zaburzeń lękowych u dzieci do tej pory nie zostały do końca poznane. Do ich rozwoju mogą predysponować następujące czynniki:

  • nagłe zmiany życiowe, np. zmiana szkoły, śmierć bliskiej osoby, zmiana miejsca zamieszkania,
  • niewłaściwy styl wychowania,
  • naśladownictwo wzorców zachowań lękowych od rodziców/opiekunów,
  • traumatyczne doświadczenia,
  • brak poczucia bezpieczeństwa ze strony opiekunów,
  • brak wsparcia ze strony najbliższych.
W rozwoju zaburzeń lękowych u dzieci znaczenie mają też czynniki biologiczne takie jak zaburzenia równowagi neuroprzekaźników. Ponadto większe ryzyko zachorowania na zaburzenia lękowe obserwowane jest u dzieci, których rodzice/członkowie rodziny też cierpią lub cierpieli na zaburzenia lękowe.

Powiązane produkty

Jak pomóc dziecku z zaburzeniami lękowymi?

Co pomaga na stany lękowe u dzieci? To pytanie z pewnością zadaje sobie wielu rodziców, których dziecko zmaga się z nadmiernym lękiem. W takiej sytuacji należy przede wszystkim wspierać dziecko, okazywać mu zrozumienie i normalizować odczuwany przez nie lęk. Pod żadnym pozorem nie należy bagatelizować lęku ani go wyśmiewać. Co więcej, nie należy również samodzielnie stosować tzw. terapii szokowej, a więc wystawiania dziecka na lękowe bodźce.

Aby pomóc dziecku, najlepiej zgłosić się do specjalisty, który przeanalizuje problem małego pacjenta i na tej podstawie zaproponuje indywidualną ścieżkę leczenia.

Czy da się wyleczyć zaburzenia lękowe u dzieci?

Zaburzenia lękowe u dzieci oczywiście da się wyleczyć, ale by leczenie było skuteczne, powinno brać pod uwagę współpracę środowiska szkolnego lub przedszkolnego, rodziców, psychologa oraz psychiatry. Przebieg terapii zaburzeń lękowych u dzieci zależny będzie od indywidualnego przypadku i potrzeb dziecka.

W leczeniu zaburzeń lękowych najczęściej stosuje się:

  • psychoterapię poznawczo-behawioralną,
  • psychoterapię indywidualną,
  • psychoterapię grupową,
  • psychoterapię rodzinną,
  • psychoedukację rodziców/nauczycieli.
W niektórych przypadkach specjalista może także zadecydować o wdrożeniu leczenia farmakologicznego, niemniej jednak nie jest ono traktowane jako samodzielne leczenie, a jedynie uzupełnienie psychoterapii.

Dziecko z zaburzeniami lękowymi w przedszkolu i szkole – jak je wspierać?

Jak zostało już wspomniane, aby leczenie zaburzeń lękowych u dzieci było skuteczne, do współpracy należy włączyć nie tylko rodziców, ale i nauczycieli, wychowawcę i pedagoga/psychologa szkolnego. To, jak należy postępować z dzieckiem, zależne będzie od indywidualnego przypadku, ponieważ szczegółowe zalecenia zawsze formułuje psycholog po przeprowadzeniu diagnozy.

Zazwyczaj jednak nauczyciele powinni dbać o to, by tworzyć w szkole/przedszkolu sprzyjającą atmosferę, która buduje w dzieciach poczucie bezpieczeństwa i pozytywnie wpływa na ich integrację. Kluczową rolę odgrywa też zapewnienie wsparcia na terenie szkoły i upewnienie dziecka, że w razie potrzeby może porozmawiać z dorosłymi.

  1. Meslin-Kuźniak, A., Nowicka-Sauer, K. (2020). Psychoterapia poznawczo-behawioralna zaburzeń lękowych u dzieci i młodzieży ze szczególnym uwzględnieniem zaburzenia lękowego uogólnionego. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 20(4), 274–282.
  2. Dąbkowska-Mika, A., Dąbkowska, M. (2014). Czynniki ryzyka zaburzeń lękowych u dzieci. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 14(2), 127–129.
  3. Last, C.G. i in. (1991). Anxiety Disorders in Children and Their Families. Archives of General Psychiatry, 48(10), 928–934.
  4. Masi, G., Mucci, M., Millepiedi, S. (2001). Separation Anxiety Disorder in Children and Adolescents. CNS Drugs, 15(2), 93–104.
  5. Masi, G. i in. (2004). Generalized Anxiety Disorder in Referred Children and Adolescents. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 43(6), 752–760.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij