Zgaga – przyczyny, objawy, leczenie, domowe sposoby
Piotr Ziętek

Zgaga – przyczyny, objawy, leczenie, domowe sposoby

Palenie w przełyku? To może być zgaga. Co ją powoduje? Kiedy może być objawem poważnego schorzenia? W jaki sposób można ją leczyć i które sposoby na łagodzenie zgagi są skuteczne? Podpowiadamy.

Zgaga to uczucie piekącego bólu w klatce piersiowej, za mostkiem. Jest to dosyć powszechna dolegliwość, która może zdarzyć się u zdrowych osób, np. po błędzie dietetycznym. Wówczas nie powinna budzić niepokoju. Czasami, jeśli utrzymuje się długo lub jest bardzo uporczywa, może być objawem pewnych chorób. Wówczas wymaga poszerzenia diagnostyki i pomocy lekarskiej. 

Jakie są objawy zgagi? 

Typowa zgaga objawia się piekącym bólem w klatce piersiowej, na wysokości mostka. Czasami ból może być też zlokalizowany nieco niżej, w nadbrzuszu. Mogą także występować kwaśne – rzadziej gorzkie – odbijania. Są one uporczywe i powodują uczucie palenia w gardle i w jamie ustnej. Charakterystyczne dla zgagi jest to, że objawy nasilają się po zjedzeniu obfitego posiłku – zwłaszcza wtedy, gdy przyjmuje się pozycję leżącą. W wyniku zgagi część treści żołądkowej jest zarzucana także do dróg oddechowych. Może to być przyczyną chrypki oraz suchego kaszlu. Objawy te występują głównie rano. 

W niektórych przypadkach zgaga powinna wzbudzić szczególną uwagę. Ból w klatce piersiowej jest też typowym objawem zawału serca. Należy zasięgnąć pomocy medycznej, gdy zdarza się on u osoby obciążonej kardiologicznie i towarzyszą mu np. duszność i osłabienie, a sam ból promieniuje do lewej ręki lub żuchwy.

Niepokojącym objawem towarzyszącym są zaburzenia połykania, zwłaszcza gdy prowadzą one do znacznego spadku masy ciała. Należy się zgłosić do lekarza także, gdy razem ze zgagą występują nudności i wymioty. 

Przyczyny zgagi – co powoduje zgagę? 

Przyczyną piekącego bólu za mostkiem jest zarzucanie do przełyku kwaśnej treści żołądkowej. O ile nabłonek wyścielający żołądek jest przystosowany do kontaktu z kwasem, o tyle nabłonek przełyku już nie. Jest on podrażniany przez treść żołądkową, co powoduje dolegliwości bólowe. W normalnej sytuacji zarzucaniu treści żołądkowej do przełyku zapobiega zwieracz dolny przełyku. Powinien się on zamykać po przedostaniu się treści pokarmowej do żołądka. Problem pojawia się, gdy ten mechanizm, z jakiegoś powodu, jest niewydolny. Przyczyną zgagi może być choroba układu pokarmowego, ale też zwyczajny błąd dietetyczny. 

Zgaga po jedzeniu 

Zgaga może wystąpić u zupełnie zdrowych osób. Czynnikami, od których może wystąpić zgaga są: 

  • pikantne potrawy, 
  • cebula, cytrusy, 
  • pomidory i ich przetwory, 
  • tłuste i ciężkostrawne potrawy, 
  • mięta, 
  • czekolada, 
  • alkohol, 
  • napoje gazowane, 
  • mocna kawa i herbata, 
  • duże posiłki. 

Mechanizm działania tych czynników jest różny. Pikantne przyprawy, alkohol i cytrusy podrażniają, zwłaszcza już uszkodzoną, błonę śluzową przełyku. Tłuste i ciężkostrawne dania opóźniają opróżnianie żołądka, przez co pokarm zalega w nim, co sprzyja cofaniu się treści do przełyku. Z kolei napoje gazowane i np. napar z mięty osłabiają działanie dolnego zwieracza przełyku, przez co mniej skutecznie zatrzymuje on treść pokarmową w żołądku. 

Kolejnym czynnikiem zapobiegającym zarzucaniu treści żołądkowej do przełyku jest grawitacja. Jeśli po posiłku przyjmujemy pozycję stojącą lub siedzącą, ryzyko przedostania się pokarmu z żołądka do przełyku jest mniejsze. Leżenie lub intensywna aktywność bezpośrednio po jedzeniu może powodować zgagę. 

Zgaga a choroby 

Przyczyną zgagi mogą być też niektóre choroby. Stosunkowo częstą dolegliwością jest choroba refluksowa przełyku. Dochodzi w niej do niewydolności dolnego zwieracza przełyku. Na rozwój tego schorzenia ma wiele czynników, m.in. cukrzyca, otyłość, alkoholizm i stosowanie niektórych leków. Czasami jednak nie daje się uchwycić  jednej konkretnej przyczyny. 

Inną chorobą sprzyjającą wystąpieniu zgagi jest przepuklina rozworu przełykowego. Polega ona na tym, że część żołądka, a w cięższych przypadkach nawet cały żołądek, znajduje się wewnątrz klatki piersiowej. Wówczas również dochodzi do upośledzenia działania zwieracza dolnego przełyku.  

Zgaga w ciąży 

Zgaga w ciąży jest to efekt zmian zachodzących w ciele kobiety. Powiększająca się macica powoduje przemieszczenie pozostałych narządów oraz wzrost ciśnienia w jamie brzusznej. W brzuchu jest zwyczajnie mniej miejsca, przez co żołądek również ma ograniczoną pojemność. Zmiany hormonalne wpływają też na motorykę przewodu pokarmowego. Problem ten może pojawić się już w drugim trymestrze, choć u niektórych kobiet w ciąży zgaga nie występuje w ogóle. Zwykle ustępuje ona samoistnie po porodzie. 

Powiązane produkty

Jak leczyć zgagę? 

Leczenie zgagi – w przypadku choroby refluksowej – często wymaga długotrwałego stosowania leków obniżających produkcję kwasu solnego w żołądku. Stosuje się głównie leki z grupy inhibitorów pompy protonowej (IPP), np. omeprazol, esomeprazol, pantoprazol. Nieco rzadziej wybieranymi lekami są blokery receptora histaminowego H2, np. ranitydyna.

Sposobem, w jaki można pozbyć się zgagi występującej sporadycznie, jest stosowanie preparatów zobojętniających na bazie wodorotlenków magnezu, glinu lub wapnia w formie pastylek do ssania. Te leki na zgagę można bezpiecznie stosować także w ciąży. Natomiast stosowanie w ciąży IPP lub blokerów receptora H2 należy uzgodnić z lekarzem. Część z wymienionych wyżej leków jest dostępna bez recepty. Nie zaleca się natomiast przyjmowania zwykłej sody oczyszczonej.  

Zgaga w przebiegu przepukliny rozworu przełykowego, poza leczeniem lekami zobojętniającymi, może wymagać przeprowadzenia leczenia chirurgicznego. Kwalifikację do zabiegu przeprowadza specjalista w ramach poradni chirurgicznej. W razie potrzeby wykonuje się tzw. fundoplikację. Zabieg wykonuje się najczęściej metodą laparoskopową. 

Zgaga – jak jej zapobiegać? 

W przypadku zgagi kluczowe znaczenie ma stosowanie się do pewnych ogólnych zaleceń dotyczących stylu życia. Są one ważne zarówno w przypadku zgagi występującej sporadycznie, jak i występującej często, np. w przebiegu chorób. Zgodnie z tymi zaleceniami należy przyjmować posiłki do trzech godzin przed snem. Pomocne może być też spanie z lekko uniesioną głową. Bardzo duże znaczenie mają też zalecenia dietetyczne. Należy unikać wspomnianych wyżej potraw i substancji wyzwalających zgagę. Wskazane jest unikanie potraw ciężkostrawnych, np. razowego pieczywa i kaszy gryczanej, a także warzyw cebulowych, orzechów, produktów tłustych, czekolady, mocnej kawy i herbaty. Korzystne jest też przyjmowanie posiłków w małych porcjach.

O poradę dotyczącą diety na zgagę można poprosić lekarza rodzinnego, ale warto też zasięgnąć porady dietetycznej. Zalecenia obejmują także rzucenie palenia, a w przypadku osób otyłych – zmniejszenie masy ciała. Jeśli istnieje podejrzenie, że zgaga jest działaniem niepożądanym stosowania leków, może być konieczne ich odstawienie lub zmniejszenie dawki. Nie należy tego jednak robić bez konsultacji z lekarzem. 

  1. Dieta w chorobie refluksowej przełyku, „Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej” [online], https://ncez.pl/choroba-a-dieta/choroby-ukladu-pokarmowego/dieta-w-chorobie-refluksowej-przelyku---zalecenia-do-pobrania, [dostęp:] 28.04.2020. 
  2. J. C. Vazquez, Heartburn in pregnancy, „Clinical Evidence”, nr 1-8 (1411) 2015. 
  3. D. M. Clarrett, C. Hachem, Gastroesophageal reflux disease (GERD), „Missouri Medicine”, nr 214-218 (115) 2018. 
  4. J. W. McRorie, Heartburn. Lifestyle Modifications and Over-the-Counter Medications, „Nutrition Today”, nr 18-25 (53) 2018. 
  5. Interna Szczeklika 2015, pod red. P. Gajewskiego, Kraków 2015, 860-861, 927-931, 940. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij