Podstępna jaskra - nie lekceważmy przeciwnika
Roman Wodowski

Podstępna jaskra - nie lekceważmy przeciwnika

Jaskra to choroba, którą (w dużym skrócie) można ująć jako postępującą destrukcję nerwu wzrokowego. Wczesny etap choroby jest w zasadzie nierozpoznawalny. Naprawdę łatwo go przeoczyć, zwłaszcza, że wbrew powszechnemu przekonaniu, jaskra nie dotyczy wyłącznie starszych osób. Tymczasem im wcześniej uda się rozpoznać jaskrę, tym lepiej dla nas - w większości przypadków wystarczy podawać leki w formie kropli do oczu, by ratować zagrożony wzrok.

Czym jest nerw wzrokowy? Co tak naprawdę niszczy jaskra?

Światło wpadające do oka biegnie przez rogówkę, komorę przednią oka, soczewkę i ciało szkliste, by zakończyć swą podróż na siatkówce.  To jednak nie wystarcza, aby wywołać wrażenie wzrokowe. Aby zarejestrowany obraz mógł być przez nas „zobaczony” musi on dotrzeć do mózgu. Przekaz ten odbywa się za pośrednictwem nerwu wzrokowego. Podstępna jaskra niszczy kolejne pęczki włókien tworzących nerw wzrokowy, a to powoduje, że coraz większa część rejestrowanego obrazu nie zostaje przekazana do mózgu.  Oczywiście na początku zmiany nie są dla nas odczuwalne, a ostrość wzroku pozostaje prawie nie zmieniona. To daje niestety zgubne poczucie bezpieczeństwa...

Jak jaskra zmienia tarczę nerwu wzrokowego?

Charakterystyczny przebieg włókien nerwu wzrokowego determinuje lokalizację zmian anatomicznych w obrębie tzw. tarczy nerwu wzrokowego. W zdrowym oku wewnątrz różowego pierścienia utworzonego przez włókna nerwowe znajduje się bledsze, centralne zagłębienie pozbawione tych włókien. W oku chorym na jaskrę wskutek postępującego procesu niszczenia włókien nerwowych centralne zagłębienie tarczy nerwu wzrokowego poszerza się kosztem pierścienia obwodowego (który ulega zwężeniu).  Zagłębienie to, określane w języku angielskim "cup" zajmuje coraz większą część średnicy tarczy ("disc") . Stosunek średnicy zagłębienia do tarczy (cup/disc) jest oznaczany jako c/d i u osób z jaskrą zwiększa się.  Zmiany w strukturze i kształcie tarczy ocenia się zwykle przy użyciu soczewki pośredniej (Volk) z użyciem lampy szczelinowej lub bezpośredniej za pomocą oftalmoskopu.

Powiązane produkty

Jakie są przyczyny? Czy jaskra zawsze jest równoznaczna z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym?

Wiedza o czynnikach uszkadzających nerw wzrokowy w jaskrze ewoluowała. Kiedyś pomijano znaczenie ukrwienia tarczy nerwu wzrokowego, a jedynym parametrem branym pod uwagę przy rozpoznaniu było ciśnienie śródgałkowe. Dziś wiemy już, że zwyżka ciśnienia śródgałkowego jest czynnikiem ważnym, ale nie jedynym. Wyróżniamy bowiem także jaskrę normalnego ciśnienia, w której wzrost ciśnienia nie jest obecny, występują natomiast inne czynniki ryzyka (wywiad rodzinny w kierunku jaskry, zaburzenia gospodarki lipidowej czy cukrzyca). Rodzaj leczenia farmakologicznego powinien zależeć od mechanizmów doprowadzających do destrukcji w nerwie wzrokowym.

Ciśnienie wewnątrzgałkowe

Na ogół każdy z nas zdaje sobie sprawę jak ważne jest prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi. Kardiolodzy wciąż o tym przypominają. Ciśnienie w gałce ocznej nie ma z nim wiele wspólnego, bo mimo podobnej nazwy nie dotyczy krwi, lecz zupełnie innego płynu – cieczy wodnistej, którą wytwarza w oku. Prawidłowe ciśnienie wewnątrzgałkowe jest konieczne do prawidłowego funkcjonowania oka jako układu optycznego, którego ścianki muszą być odpowiednio napięte. Napięcie to zapewnia produkowana w oku, wspomniana już, ciecz wodnista. Ciśnienie w oku ma prawidłową wartość, gdy ciecz wodnista jest produkowana z taką samą prędkością, z jaką odpływa. Jego statystyczna norma wynosi od 10 do ok. 20 mm Hg. Wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego jest skutkiem braku równowagi pomiędzy wytwarzaniem a odpływem cieczy wodnistej z oka do krwiobiegu. Odpływ w większości typów jaskry jest zahamowany na poziomie przedniego odcinka oka, w kącie utworzonym pomiędzy rogówką a tęczówką, tzw. kącie przesączania. Prawidłowe ciśnienie jest wartością indywidualną. Co innego bowiem oznacza ciśnienie, np. 22 mmHg dla 85-letniego pacjenta z niskim ciśnieniem ogólnym, a co innego dla 40-letniego chorego z wydolnym układem krążenia.

Jak się bronić przed jaskrą? Czy wystarczy "komputerowe badanie wzroku"?

Prawdziwego badania nie zastąpi absolutnie żadne wykonane przy okazji dobierania okularów "komputerowe badanie wzroku", które ocenia tylko i wyłącznie wady refrakcji. W wielu przypadkach jaskrę można wykryć, sprawdzając ciśnienie wewnątrzgałkowe, ale samo badanie ciśnienia w oku nie wystarczy. Istnieje bowiem postać jaskry przebiegająca bez podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego. Samo wykrycie podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego również  nie jest żadnym dowodem jaskry. Może ono nie wywoływać zmian neuropatycznych – taki stan określamy mianem nadciśnienia ocznego i jest on jedynie wskazaniem do obserwacji. Musimy pamiętać iż w diagnostyce jaskry ważnym badaniem jest ocena dna oka wspomagane dodatkowymi badaniami obrazowymi (OCT, HRT). A jak często się badać? Otóż systematyczne badania wzroku przed 35 rokiem życia powinniśmy mieć wykonywane co 2 lata, a później - co rok.

Pamiętajmy! Dysponując obecną wiedzą, nie możemy jaskry wyleczyć, ale możemy spowolnić proces destrukcji nerwu wzrokowego.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • 10 sekretów funkcjonowania mózgu

    Mimo starań wielu naukowców na całym świecie mózg do dziś skrywa wiele tajemnic. Sekrety funkcjonowania mózgu pozostają nadal ambitnym wyzwaniem. Choć różne dyscypliny zajmujące się badaniami mózgu gromadzą na jego temat coraz więcej danych, to są to jednak wciąż jedynie puzzle, które bardzo trudno połączyć w jedną całość. Niżej znajdziemy niektóre anatomiczne pewniki dotyczące naszego niezwykłego i wspaniałego mózgu.

  • Zwolnienie z zajęć WF. Czy może je wystawić lekarz okulista?

    Aktywność fizyczna w ramach zajęć WF jest niezwykle istotna dla prawidłowego rozwoju dziecka. Rodzice nie powinni z niej tak łatwo rezygnować, zwłaszcza, że skutki mogą być dramatyczne (otyłość, podwyższone ciśnienie tętnicze, wady postawy, niska wydolność organizmu). Niekiedy istnieją jednak uzasadnione przesłanki zdrowotne ku podjęciu takiej decyzji. Czy są wśród nich dolegliwości okulistycznej natury?

  • Jaskra normalnego ciśnienia – czym jest? Jak się ją leczy?

    Większość pacjentów kojarzy jaskrę wyłącznie z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym. Tymczasem tak naprawdę mianem jaskry określa się wieloczynnikową grupę chorób, których wspólnym mianownikiem jest postępująca neuropatia (uszkodzenie) nerwu wzrokowego, a w efekcie ubytki w polu widzenia lub nawet nieodwracalna utrata wzroku (dlatego tak ważne są regularne kontrole okulistyczne). Owszem, podstawowym czynnikiem ryzyka powstania tej neuropatii jest zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe (jego statystyczna norma wynosi od 10 do 21 mm Hg). U części pacjentów nie ma jednak związku między jego wysokością a progresją neuropatii nerwu wzrokowego. Mowa wówczas o tzw. jaskrze normalnego ciśnienia.

  • Dbajmy o oczy latem

    Powszechnie przyjmuje się, że słońce wpływa niezwykle korzystnie na nasze zdrowie. Można tu przytoczyć szereg artykułów naukowych na temat jego oddziaływania choćby na nasz układ kostny czy odpornościowy. Oczywiście rozwinęła się także świadomość jakie może mieć skórne konsekwencje nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV (nie tylko w kwestii ewentualnych zmarszczek). Nadal jednak raczkuje wiedza na temat wpływu promieni słonecznych na kondycję narządu wzroku. Jaki wpływ ma słońce na nasze oczy? Jak je chronić? Czy warto zakupić okulary przeciwsłoneczne lub okulary fotochromatyczne?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij