Niełatwo być mężczyzną
W obecnych czasach, kiedy liczy się nienaganny wygląd, utrata włosów może być wielkim dramatem młodego mężczyzny. Chrapanie zaś zniechęca partnerkę do dzielenia sypialni z dokuczliwym towarzyszem.
Szacuje się, że w Polsce jest około 4 miliony łysiejących mężczyzn. Problem ten może dotyczyć już chłopców w okresie dojrzewania, a w 20 roku życia łysieje około 20% mężczyzn. Z wiekiem coraz większą liczbę panów dotyka utrata włosów.
Jak rosną włosy?
Włos składa się z części widocznej, która nosi nazwę łodygi oraz z części zagłębionej w skórze, czyli mieszka i korzenia włosa. Część niewidoczna jest miejscem wzrostu włosa. Jeżeli więc dojdzie do zniszczenia mieszka włosowego, włos nie odrośnie.
Włos zbudowany jest z komórek, które powstają w części wzrostowej. Komórki znajdujące się w pobliżu tej części są odżywiane przez naczynia krwionośne. W miarę oddalania się od podstawy mieszka włosowego, komórki te obumierają i ulegają przekształceniu w białko zwane keratyną.
Wyróżnia się kilka faz wzrostu włosa. Pierwsza faza, czyli anagen to stadium wzrostu. Włos rośnie około 1 centymetr miesięcznie, a faza ta trwa od 2 do 5 lat. Po niej następuje faza zaniku fizjologicznego, czyli katagen, trwająca od kilku dni do 2 tygodni. Kolejna faza - spoczynku, czyli telogen, kiedy włos nie rośnie, trwa 2-5 miesięcy. Następnie włos wypada i z mieszka włosowego wyrasta nowy włos.
Przeciętnie na głowie znajduje się około 100 tysięcy cebulek włosowych, ich ilość jest uzależniona od koloru włosów - bruneci mają ich więcej niż blondyni. W danym momencie 70-90% włosów znajduje się w fazie wzrostu, a 10-30% w fazie spoczynku. Człowiek nie dotknięty łysieniem traci przeciętnie 50-100 włosów dziennie.
Dlaczego mężczyźni łysieją?
Łysienie jest wynikiem zaburzeń w fazach wzrostu włosa. W łysieniu typu męskiego jest to spowodowane przejściem mieszków włosowych w fazę spoczynku oraz tym, że łodygi włosów stają się krótkie i cienkie. Czynnikami odpowiedzialnymi za łysienie u mężczyzn są hormony androgenowe, skłonności dziedziczne oraz starzenie się. Tak zwane łysienie androgenowe jest spowodowane nadwrażliwością mieszków włosowych na dihydrotestosteron, stanowiący aktywną formę męskiego hormonu płciowego - testosteronu. W wyniku działania tego hormonu następuje wydłużenie fazy telogenowej i skrócenie anagenowej, w efekcie końcowym dochodzi do obumarcia mieszków włosowych. Mieszki włosowe w środkowej części głowy, w przeciwieństwie do włosów w częściach bocznych i tylnej, są szczególnie wrażliwe na dihydrotestosteron i dlatego ulegają zanikowi. Łysienie androgenowe rozpoczyna się od kątów czołowych oraz szczytu głowy. Stopniowo obejmuje środkową część głowy, pozostawiając tzw. wianuszek włosów.
W procesie łysienia istotne są również czynniki genetyczne. Skłonność do łysienia można dziedziczyć zarówno od strony ojca jak i od matki. Starzenie się również sprzyja łysieniu, w związku z tym u 65% mężczyzn w wieku powyżej 60 lat dochodzi do dużej utraty lub osłabienia włosów.
Jak zapobiegać utracie włosów?
Kiedy dojdzie do łysienia, należy dołożyć starań, aby pozostałe jeszcze włosy oraz skórę głowy utrzymać w zdrowiu. W tym celu konieczna jest odpowiednia pielęgnacja: mycie włosów łagodnym szamponem, nie suszenie włosów przy użyciu gorącej suszarki, nie wystawianie ich na silne światło słoneczne.
Łysienie można leczyć
Obecnie osoby dotknięte łysieniem mają do wyboru kilka metod leczniczych. Jednym ze sposobów jest stosowanie roztworów minoksydylu, miejscowego środka pobudzającego porost włosów w obszarach dotkniętych łysieniem. Lek ten nanosi się na skórę głowy.
Czasem stosuje się leczenie doustne lekiem, który hamuje przekształcanie testosteronu w metabolit działający na mieszki włosowe. Środek ten jest wykorzystywany w leczeniu przerostu gruczołu krokowego.
Chirurgicznym sposobem leczenia jest przeszczep włosów. Istnieje kilka sposobów transplantacji włosów. Przenosi się od jednego do kilkuset włosów, które są pobierane z bocznych i tylnej części głowy. Po znieczuleniu miejscowym chirurg usuwa mały kawałek skóry i umieszcza go w nacięciach w obszarze łysiny. Przeszczepy zazwyczaj goją się szybko z powodu bogatego unaczynienia skóry głowy. W przypadku rozległej łysiny procedura ta jest długotrwała i kosztowna, ponieważ trzeba ją powtarzać kilkukrotnie. Tak jak w przypadków innych zabiegów, istnieje również ryzyko rozwoju zakażenia w obrębie skóry głowy. Po prawidłowo wykonanym i dobrze wygojonym przeszczepie, po kilku miesiącach trudno jest odróżnić miejsca przeszczepione od naturalnych włosów.
Peruki i treski
W przypadku łysienia typu męskiego niektórzy panowie decydują się na noszenie treski lub peruki. W ostatnich latach ich jakość znacznie się poprawiła, tak że trudno odróżnić je od naturalnych włosów. Peruki i treski mogą być wykonane zarówno z akrylu jak i włosów naturalnych. Te ostatnie są bardziej kłopotliwe w pielęgnacji, nie można ich myć i trzeba chronić od deszczu. Ważne jest, by treska była staranie dopasowana kolorystycznie do istniejących włosów.
Chrapanie - powszechny problem
Chrapanie jest zauważane zazwyczaj przez osoby z otoczenia mężczyzny dotkniętego tą przypadłością; i tak około 71% żon podaje, że ich mężowie chrapią. Tylko 24% mężczyzn przyznaje, iż wiadomo im, że chrapią. Mówi się, że każdy mężczyzna po 40 roku życia chrapie. Głośność chrapania może dochodzić do aż 70 decybeli.
Jaka jest przyczyna?
Podczas snu mięśnie ulegają zwiotczeniu, a ściany gardła oraz podstawa języka zapadają się, stanowiąc przeszkodę dla przepływu powietrza. Struktury jamy ustnej: podniebienie miękkie i języczek ulegają wibracji, wywołując efekt akustyczny zwany chrapaniem.
Co nasila chrapanie?
Niektóre uwarunkowania anatomiczne i nawyki szczególnie predysponują do chrapania. U osób, które mają wąskie gardło lub grubą szyję dochodzi do znacznego zwężenia gardła podczas snu. Picie alkoholu i zażywanie leków nasennych nasila zwiotczenie mięśni gardła i również pogarsza drożność dróg oddechowych. Oddychanie przez usta, na przykład z powodu kataru, polipów nosa lub znacznego skrzywienia przegrody nosowej, nasila turbulencje powietrza. Także palenie papierosów lub alergia wziewna mogą powodować obrzęk śluzówki gardła i być przyczyną zaburzeń przepływu. Do większego zwężenia gardła dochodzi w pozycji na plecach, dlatego mężczyźni śpiący w takim ułożeniu chrapią szczególnie często.
Czy chrapanie jest chorobą?
Chrapanie jest zjawiskiem tak powszechnym, że nie jest uznawane za stan chorobowy. Czasem jednak głośne chrapanie może być jednym z objawów choroby zwanej zespołem obturacyjnych bezdechów podczas snu. W schorzeniu tym dochodzi do nadmiernego zwężenia gardła podczas odpoczynku nocnego, co prowadzi do niedotlenienia organizmu. Zanik przepływu powietrza powoduje gwałtowne obudzenie, powrót napięcia mięśniowego i udrożnienie dróg oddechowych. Do przerw w śnie może dochodzić wielokrotnie w ciągu nocy. Mężczyźni dotknięci tą chorobą skarżą się na zmęczenie i senność w ciągu dnia, gdyż sen nie przynosi im odpoczynku. Niedotlenienie mózgu może być przyczyną bólów głowy i zaburzeń koncentracji. W czasie bezdechu dochodzi również do odruchowego podwyższenia ciśnienia tętniczego krwi, co może powodować rozwój nadciśnienia.
Co zrobić, aby przestać chrapać?
Walkę z chrapaniem należy rozpocząć od określenia i usunięcia jego przyczyn. W przypadku otyłości należy zredukować masę ciała, przy skrzywieniu przegrody nosowej lub polipach konieczna jest interwencja laryngologa. Należy unikać przyjmowania alkoholu i środków uspokajających na 4 godziny przed snem. Jeżeli przyczyną chrapania jest alergiczny obrzęk śluzówki nosa konieczna jest wizyta w poradni alergologicznej.
Proste metody
W wielu przypadkach skuteczne mogą się okazać "domowe" sposoby przeciwdziałania chrapaniu.
- Przymocowanie na plecach piżamy orzecha, piłki lub korka, co uniemożliwi przyjmowanie pozycji na plecach podczas snu
- Uniesienie wezgłowia łóżka o 10 centymetrów przez podłożenie podkładek pod nogi łóżka, co zmniejsza zapadanie się mięśni gardła
- Wypicie kawy lub coca-coli przed snem, co spowoduje, że partnerka zaśnie wcześniej
- Żucie gumy w ciągu dnia, co wzmacnia mięśnie jamy ustnej i gardła i może zmniejszać ich zwiotczenie podczas snu
- Stosowanie plastikowych wkładek do ust w celu utrzymywania żuchwy podczas snu, co poprawia drożność dróg oddechowych
Leczenie bezdechów
Jeżeli powyższe metody są nieskuteczne lub stwierdza się objawy bezdechu sennego konieczna jest konsultacja w jednej z poradni leczenia zaburzeń snu, które funkcjonują przy klinikach pulmonologicznych. Po potwierdzeniu, że przyczyną chrapania jest zespół bezdechów sennych, możliwe jest zastosowanie specjalnego urządzenia, które wytwarza w drogach oddechowych stałe ciśnienie dodatnie (CPAP). Dostarczane przy pomocy specjalnej maski powietrze pod ciśnieniem umożliwia utrzymanie drożności dróg oddechowych i zapobiega występowaniu zaburzeń w wentylacji.