Dieta odchudzająca – jak ją zaplanować? O czym warto pamiętać? Co jeść, żeby schudnąć?
Maria Brzegowy

Dieta odchudzająca – jak ją zaplanować? O czym warto pamiętać? Co jeść, żeby schudnąć?

Nie ma jednej, uniwersalnej diety pozwalającej na uzyskanie zdrowej i szczupłej sylwetki. To, co sprawdzi się w przypadku jednej osoby (np. wartość kaloryczna, rozkład podstawowych makroskładników, wybór produktów), dla drugiej może być wręcz szkodliwe. Istnieją natomiast pewne zasady, których wprowadzenie do codziennego funkcjonowania na pewno przysłuży się osiągnięciu naszego celu. Dieta odchudzająca – jak ją zaplanować? Czy taka dieta może być szybka i tania? Co należy zrobić, aby odchudzanie było zdrowe i skuteczne? 

Dieta odchudzająca – zasady  

Istnieją pewne określone reguły, które sprawdzą się w zasadzie w codzienności każdego z nas. Specjalista dietetyk zaczyna zwykle właśnie od nich i choć mogą one wydawać się proste i najbardziej podstawowe – to właśnie z nimi mamy największy problem. Jakie to zasady? 

  1. Nie głódź się, jedz regularnie. Dieta odchudzająca powinna zapewnić sytość, energię do pracy oraz dobre samopoczucie psychiczne. Nie jest to jedzenie przez cały dzień wafli ryżowych, listków sałaty czy słupków marchewki i zapijanie tego wodą. Odmawianie sobie wszystkiego tego, za czym wcześniej się przepadało, również nie jest dobrym rozwiązaniem. Niezależnie od tego, czy jesz 4, 5 czy więcej posiłków, zaplanuj je o podobnych porach, w zbliżonych odstępach czasu pomiędzy sobą. 

  1. Nawadniaj się. Woda stanowi główny składnik naszego organizmu biorący udział w wielu ważnych dla zdrowia procesach metabolicznych. Ponadto delikatnie nas wypełnia, dłużej utrzymując sytość. Wypijaj min. 1,5 l wody każdego dnia. 

  1. Wybieraj niskoprzetworzoną żywność, czytaj etykiety. Unikaj jedzenia dań typu fast-food czy kompletnych posiłków gotowych do odgrzania albo odsmażenia. Dostarczają one znacznie więcej niepotrzebnych kilokalorii w porównaniu z tymi, które przyrządzimy sami, od podstaw. Czytaj etykiety, unikaj produktów, które w swoim składzie mają cukier lub tłuszcze dodane na jednym z pierwszych trzech, a najlepiej pięciu miejsc. Do swojej diety możesz włączyć produkty superfoods.

  1. Nie podjadaj. Niepozorna mała czekoladka, łyżka miodu do herbaty czy kilka chipsów to dodatkowe kilokalorie, które z czasem tworzą nadprogramową nadwyżkę.  

  1. Jedz powoli, dokładnie gryząc i żując każdy kęs. Nie przejadaj się. Jedz do momentu, gdy pojawi się lekka sytość. Nie dojadaj reszty tylko dlatego, że nie chcesz jej wyrzucić – podziel sią nią z domowym zwierzakiem albo zostaw na kolejny dzień. Następnym razem nakładaj mniejsze porcje. 

  1. Ogranicz picie alkoholu. To niepotrzebne, puste kilokalorie, a w dodatku wyzwalacz apetytu – zjesz więcej, sięgniesz po niezdrowe przekąski. 

  1. Właściwie komponuj posiłki. Staraj się je zaplanować w ten sposób, aby połowę Twojego talerza zajęły warzywa, natomiast porcja białka (mięso, ryby, jaja, nabiał, strączki) oraz węglowodanów (kasza, ryż, makaron, ziemniaki, pieczywa) – po ćwiartce. Nie zapomnij o porcji zdrowych tłuszczów (oleju roślinnego, orzechów, pestek, nasion, awokado) – dodaj po 1 łyżeczce lub dwóch łyżeczek do każdego z posiłków. 

  1. Zdrowa dieta nie musi być droga. Kupuj produkty sezonowe, przygotowuj posiłki w większych porcjach na kilka dni, nie sugeruj się reklamami.  

  1. Planuj zakupy oraz całe posiłki. Planowanie pozwala uniknąć niepotrzebnych wyborów, zapobiega sięganiu po jedzenie „śmieciowe”. Na zakupy wychodź po posiłku – będąc głodnym, kupisz więcej.  

  1. Ruszaj się. Wystarczą codzienne spacery (np. z kijkami do nording walking), prosta gimnastyka (z wykorzystaniem np. skakanki, piłki do ćwiczeń), zajęcia na basenie. Takie treningi będą wskazane każdemu, niezależnie od jego masy ciała oraz zdolności. Najlepiej, jeśli wcześniej poradzisz się fizjoterapeuty. 

  1. Wysypiaj się. Zbyt mała ilość snu przekłada się na nasze samopoczucie, a to – niejednokrotnie – będzie związane z podjadaniem w ciągu dnia. 

Jeśli chorujesz na określone choroby przewlekłe (np. cukrzyca typu 2, nadciśnienie, choroby tarczycy, refluks żołądkowo-przełykowy itd.), skonsultuj się w tym zakresie ze specjalistą dietetykiem, który pomoże ci dopasować zalecenia żywieniowe do twojego stanu zdrowia. 

Dieta odchudzająca – zdrowa i skuteczna bez efektu jojo 

Zdrowa dieta odchudzająca zakłada powolne, acz systematyczne chudnięcie. Na takiej diecie nie schudniesz 10 kg w ciągu miesiąca, ale dzięki temu zmniejszysz ryzyko powrotu utraconych kilogramów i efektu jojo. Zdrowa redukcja masy ciała to zwykle ok. 2–4 kilogramy mniej na miesiąc. Żeby ją osiągnąć, od całkowitego zapotrzebowania dziennego należy odjąć ok. 500–1000 kcal. Dokładniejsze wyliczenia poznasz poniżej. 

Powiązane produkty

Zdrowa dieta odchudzająca – jak ją zaplanować, od czego zacząć odchudzanie?

Żeby móc zaplanować wartość diety odchudzającej, najpierw należy obliczyć całodzienny wydatek energetyczny. Można to zrobić na wiele sposobów, wykorzystując różne kalkulatory (nawet te dostępne w sieci). Jednym z najczęściej wykorzystywanych przed dietetyków wzorów jest równanie Harrisa-Benedicta, które uwzględnia naszą płeć, wiek oraz wzrost.  

Wzór HB dla kobiety:

PPM = 655,1 + (9,563 × masa ciała [kg]) + (1,85 × wzrost [cm]) – (4,676 × [wiek]) 

Wzór HB dla mężczyzny:

PPM = 66,5 + (13,75 × masa ciała [kg]) + (5,003 × wzrost [cm]) – (6,775 × [wiek]) 

Po podstawieniu danych do wzoru otrzymujemy wartość tzw. Podstawowej Przemiany Materii (PPM). To jednak nie wszystko. Teraz należy dodać do niej nasze codzienne aktywności – uzyskamy Całkowitą Przemianę Materii (CPM). Jej poziom zwiększy się nawet wtedy, gdy nie wykonujemy żadnych ćwiczeń, a nasza praca ma charakter siedzący (wydatkiem energetycznym jest bowiem każdy najmniejszy ruch, nawet unoszenie łyżki do ust w trakcie jedzenia lub zmiana pozycji w trakcie pracy). Dla ułatwienia można przyjąć specjalne przeliczniki: 

  • 1,4 – dla pracy/codzienności stricte siedzącej, bez dodatkowej aktywności fizycznej; 
  • 1,5 – gdy 3 razy w tygodniu podejmujemy się umiarkowanej, przynajmniej godzinnej aktywności fizycznej; 
  • 1,6 – gdy 4 razy w tygodniu podejmujemy się umiarkowanej, przynajmniej godzinnej aktywności fizycznej. 

Przelicznik wykorzystujemy do pomnożenia wartości PPM (PPM × wybrany przelicznik). 

Dla przykładu: wartość PPM dla 35-letniej kobiety ważącej 75 kg i mierzącej 160 cm wzrostu wynosi ok. 1500 kcal. Jeśli nie wykonuje ona żadnych dodatkowych czynności na co dzień, wartość CPM będzie równa 2100 kcal (1500 × 1,4). Aby uzyskać u niej redukcję na poziomie 2 kg, od CPM odejmujemy 500 kcal. Wartość jej diety odchudzającej powinna więc w przybliżeniu wynieść 1600 kcal. 

Obliczone kilokalorie dzielimy na poszczególne posiłki. Najwięcej energii dostarczają zwykle dwa posiłki – śniadanie oraz obiad. II śniadanie oraz kolacja mogą być zbliżone, natomiast w ramach przekąski (jeśli zamierzamy ją wdrożyć), planujemy max. 5–10% ogólnej wartości kalorycznej diety. 

Posiłki bilansuje się w ten sposób, aby w każdym z nich znalazło się źródło białka (mięso, ryby, jaja, nabiał, strączki), tłuszczów (oleje roślinne, orzechy, pestki) oraz węglowodanów złożonych (pieczywo z mąki z pełnego przemiału, grube kasze, naturalny ryż itd.). Pamiętajmy również o dodatku świeżych warzyw albo owoców.

Dowiedz się, jak prawidłowo planować posiłki.  

Dieta odchudzająca a choroby 

Część osób zmagających się z nadwagą bądź otyłością dodatkowo cierpi na określone jednostki chorobowe, takie jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2, hiperlipidemia itp. Dieta przy tych chorobach powinna zostać dobrana indywidualnie przez specjalistę dietetyka, zwłaszcza jeśli dane zalecenia wzajemnie się wykluczają (przykładowo: odmienne zasady obowiązują przy cukrzycy, a odmienne przy refluksie żołądkowo-przełykowym).  

Bywa też, że pewne określone schorzenia znacznie utrudniają odchudzanie (np. choroba Hashimoto), co sprawia, że pewne przedstawione tutaj założenia mogą nie przynieść oczekiwanych efektów. Również i w takiej sytuacji powinniśmy doradzić się wykwalifikowanego żywieniowca. Na konsultację powinny się także wybrać osoby z tzw. otyłością olbrzymią, kobiety planujące ciążę, osoby starsze, dzieci i młodzież (w towarzystwie opiekunów), wegetarianie i weganie oraz pacjenci onkologiczni, którzy w przebiegu leczenia uzyskali informację o konieczności niewielkiej redukcji (np. pacjentki z rakiem piersi w trakcie hormonoterapii). 

Odchudzanie dzieci i nastolatków  

W przypadku dzieci oraz nastolatków nie zaleca się radykalnego odchudzania. Niskokaloryczne diety mogą spowodować poważne zaburzenia w okresie dorastania, zmniejszać koncentrację, wywoływać rozdrażnienie, spadek nastroju, a także sprzyjać niepożądanym zachowaniom (np. objadanie się w tajemnicy). Dieta odchudzająca dla otyłych dzieci i młodzieży powinna być więc ukierunkowana raczej na eliminację błędów żywieniowych oraz wzrost aktywności fizycznej, przy jednoczesnym dostarczeniu wszystkich niezbędnych składników pokarmowych.  

Przykładowy jadłospis odchudzający  

1600 kcal; 20% białka, 30% tłuszczów, 50% węglowodanów, 35 g błonnika pokarmowego 

Śniadanie – owsianka 

½ szklanki płatków owsianych górskich zalej wrzącą wodą ponad ich poziom, odstaw do nasiąknięcia płynu. Do gotowych dodaj 2 łyżki naturalnego jogurtu, 1 łyżkę orzechów włoskich oraz 1 łyżkę owoców jagodowych. Owsiankę możesz też zalać gorącym mlekiem, dosłodzić erytrolem/ksylitolem. 

II śniadanie do pracy – kanapka z wędliną 

2 kromki pieczywa razowego posmaruj cienko masłem, obłóż sałatą, chudą wędliną (2 plastry), plasterkami pomidora i ogórka zielonego. Oprósz pieprzem. 

Obiad – pulpety w sosie z kaszą 

Przygotuj klasyczne pulpety z mięsa drobiowego oraz lekki sos pomidorowy. Zjedz porcję (2 sztuki) z kaszą bulgur (50 g przed ugotowaniem) oraz surówką z mixu sałat, garści pomidorków koktajlowych, czerwonej cebulki, skropioną 2 łyżeczkami oliwy. 

Podwieczorek – pomarańcza z nasionami 

Pomarańczę podziel do miseczki, polej 1 łyżką naturalnego jogurtu, posyp 2 łyżeczkami słonecznika albo pestek z dyni. 

Kolacja – jajko na miękko 

Kromkę pieczywa żytniego obłóż 2 łyżkami naturalnego serka homogenizowanego, posyp szczypiorkiem, skrop łyżeczką oliwy. Podawaj z jajkiem na miękko oraz kawałkami papryki (1/2 sztuki) i 2 ogórkami kiszonymi. 

Przykładowe przepisy odchudzające w menu redukcyjnym 

Koktajl malinowy ze szpinakiem i siemieniem (200 kcal) 

Szklankę naturalnego kefiru zmiksuj ze szklanką malin, garścią szpinaku oraz łyżeczką ziaren siemienia lnianego. 

Kanapki z serkiem z papryką i awokado (350 kcal) 

3 łyżki naturalnego serka homogenizowanego połącz z pokrojoną w kostkę papryką (ok. ¼ sztuki) oraz awokado (ok. ¼ sztuki). Dopraw pieprzem, odrobiną soli, dodaj posiekany drobno szczypiorek. Pastą obłóż 2 kromki pieczywa razowego. 

Kurczak grillowany z warzywami i kaszą bulgur (400 kcal) 

100 g piersi z kurczaka pokrój w wąskie paski, wrzuć do miski razem z pokrojoną w plastry cukinią (50 g), papryką (30 g) oraz przepołowionymi pomidorkami koktajlowymi (100 g). Dodaj 1 łyżeczkę słodkiej papryki, 1 łyżeczkę suszonych ziół prowansalskich, 2 łyżeczki sosu sojowego, większą szczyptę soli, szczyptę świeżo zmielonego pieprzu oraz 2 łyżeczki oliwy. Wszystko dokładnie połącz, zostaw na godzinę. Grilluj, aż wszystko zmięknie i ładnie się zrumieni. Podawaj z kaszą bulgur (45 g przed ugotowaniem) posypaną natką pietruszki. 

  1. M. Jarosz, Dietetyka. Żywność, żywienie w prewencji i leczeniu, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2017. 
  2. D. Włodarek i in., Dietoterapia, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2015. 
  3. Instytut Żywności i Żywienia, Normy dla populacji Polski, Warszawa 2017.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wielkanoc dla alergików: bez mleka, jaj i pszenicy

    Nietolerancje pokarmowe dają się szczególnie we znaki podczas świąt. Osoby nietolerujące laktozy, a więc mleka i jego przetworów, muszą zapomnieć o tradycyjnym serniku, bezglutenowcy nie zjedzą żurku, zaś uczuleni na jaja zostaną zmuszeni obyć się bez koronnej, wielkanocnej potrawy. Czym zastąpić żelazne pozycje ze świątecznego menu?

  • Błonnik pokarmowy – gdzie i czym jest? Jak wpływa na zdrowie?

    Błonnik pokarmowy, zwany włóknem pokarmowym, to grupa substancji, która odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu pokarmowego człowieka. Wyróżnia się dwie frakcje błonnika pokarmowego: rozpuszczalną i nierozpuszczalną w wodzie. Każda wywiera określony wpływ na organizm. W jakich produktach można znaleźć błonnik pokarmowy i jakie są jego właściwości?

  • Mleko kokosowe – wartości odżywcze, właściwości, zastosowanie. Jak zrobić je w domu?

    Mleko kokosowe stanowi smaczną alternatywę dla mleka krowiego, dzięki czemu może znaleźć miejsce m.in. w diecie osób chorujących na celiakię, cukrzycę czy nietolerancję laktozy. Jakie właściwości i zastosowanie ma mleko kokosowe? Jak w łatwy sposób przygotować je samodzielnie w domu?

  • Gruszka – właściwości, wartości odżywcze, przepisy

    Jej dodatek do diety może pomóc przy uciążliwych zaparciach. Świetnie sprawdzi się jako element maseczki na przetłuszczającą się cerę. W dodatku pysznie smakuje zarówno w daniach na słodko, jak i na wytrawnie. Gruszka – jakimi wartościami odżywczymi się charakteryzuje? Czy jedzenie jej może zaszkodzić? Co dobrego przygotować z gruszek?

  • Kapary – smak, właściwości i zastosowanie w kuchni

    Kapary to roślina krzewiasta naturalnie występująca w strefie tropikalnej i w basenie Morza Śródziemnego. Pąki kwiatowe kaparów są znane już od wielu lat ze względu na swój charakterystyczny smak oraz działanie wspomagające trawienie i leczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Kapary są ważnym źródłem wielu różnych biologicznie aktywnych substancji chemicznych, których właściwości terapeutyczne były już dobrze znane i cenione przez starożytnych Rzymian.

  • Blue Monday – co to jest? Kiedy wypada? Czy Blue Monday to mit?

    Blue Monday to termin określający rzekomo najbardziej depresyjny dzień w roku. Według wyliczeń twórcy tej teorii przypada on na trzeci poniedziałek stycznia. To właśnie w tym dniu we wszystkich mediach słyszymy o niebieskim poniedziałku. Wiele osób zastanawia się wówczas, ile jest prawdy w teorii Blue Monday.

  • Żele energetyczne – jak używać? Czy są tylko dla sportowców?

    Podczas długotrwałej, zwiększonej aktywności fizycznej, jak udział w maratonie, intensywny trening czy wyścig kolarski, organizm potrzebuje dużej ilości energii, którą czerpie z glukozy i glikogenu. W celu utrzymania wydolności na tym samym poziomie oraz niedopuszczenia do uczucia zmęczenia dobrym rozwiązaniem jest stosowanie żeli energetycznych, które w prosty sposób dostarczają łatwo przyswajalne węglowodany i pozwalają utrzymać cukier na odpowiednim poziomie.

  • E-book "Dieta na obniżenie cholesterolu. Produkty, suplementacja, jadłospis"

    Podwyższony poziom cholesterolu to stan, który może stanowić zagrożenie, prowadząc do rozwoju miażdżycy. Możesz przejąć kontrolę nad swoim profilem lipidowym. Jednym z kluczowych elementów leczenia tego stanu jest zmiana stylu życia. Codzienna aktywność fizyczna czy zaprzestanie palenia tytoniu to nie wszystko. Najważniejsza jest twoja dieta.  

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij