Mężczyna cierpi w ataku kamicy nerkowej
Dominika Rynkiewicz

Kamica nerkowa (moczowa) – przyczyny, objawy i leczenie

Kamica nerkowa (kod ICD-10 N20), czyli odkładanie się w nerkach złogów substancji obecnych w moczu, jest stosunkowo powszechnym schorzeniem. Kamienie w układzie moczowym doskwierają trzykrotnie częściej mężczyznom niż kobietom. Schorzenie to wymaga pilnej wizyty u lekarza, nie tylko ze względu na towarzyszący mu ból, ale także z powodu ryzyka poważnych powikłań. W celu zapobiegania nawrotom kamicy nerkowej najczęściej wystarczy przyjmować odpowiednie ilości płynów oraz stosować adekwatną dietę.

  1. Jak objawia się kamica nerkowa?
  2. Gdzie boli przy kamicy nerkowej?
  3. Jak leczyć kamicę nerkową?
  4. Leczenie zabiegowe kamicy nerkowej
  5. Czego nie powinno się jeść przy kamicy nerkowej?

Jak objawia się kamica nerkowa?

Atak kamicy nerkowej jest najczęściej nagły i postępuje gwałtownie. Główne objawy, które mu towarzyszą, to:

  • ból okolicy lędźwiowej, który promieniuje do pachwiny i spojenia łonowego;
  • dyskomfort w podbrzuszu;
  • nudności i wymioty;
  • częste oddawanie moczu w małej ilości;
  • dreszcze i gorączka – szczególnie gdy w układzie moczowym rozwinie się proces zapalny;
  • omdlenia;
  • krwiomocz – ponieważ kamienie nerkowe, przemieszczając się z nerki w kierunku pęcherza moczowego, uszkadzają moczowód.

Kamica moczowa wywołuje objawy, które mogą być pomylone m.in. z ostrym odmiedniczkowym zapaleniem nerek, zapaleniem wyrostka robaczkowego czy kamicą pęcherzyka żółciowego. W celu zróżnicowania tych schorzeń należy wykonać badanie moczu oraz USG lub RTG jamy brzusznej.

Gdzie boli przy kamicy nerkowej?

Objawy kamicy nerkowej są bardzo charakterystyczne, a ich główną składową jest tzw. kolka nerkowa. Pod tym pojęciem kryje się ból zlokalizowany w okolicy lędźwiowej, w dolnej partii pleców. Charakterystyczne jest jego promieniowanie w kierunku pachwiny, narządów płciowych zewnętrznych, spojenia łonowego czy podbrzusza – w zależności m.in. od lokalizacji kamieni w układzie moczowym.

Lekarz, podejrzewając kamicę nerkową, wykonuje tzw. wstrząsanie okolicy nerek, czyli uderza pięścią kolejno w okolicy prawego i lewego kąta kręgosłupowo-żebrowego. Dodatni objaw Goldflama, czyli ból wywołany tym badaniem, z dużym prawdopodobieństwem świadczy o kamicy moczowej.

Powiązane produkty

Jak leczyć kamicę nerkową?

Najczęściej w pierwszej kolejności stosuje się leczenie zachowawcze, którego głównym celem jest uśmierzenie bólu wywołanego obecnością kamienia nerkowego. Ponadto do terapii dołącza się leki rozkurczowe, dzięki którym światło moczowodu poszerza się, zwiększając prawdopodobieństwo samoistnego wydalenia złogów obecnych w układzie moczowym.

Głównymi środkami farmakologicznymi stosowanymi w ataku kamicy nerkowej są popularne leki takie jak Ketoprofen i No-Spa. W niektórych przypadkach, jeśli ból jest bardzo silny, konieczne może okazać się zastosowanie morfiny.

Bezwzględne wskazania do konsultacji urologicznej to:

  • manifestujące się gorączką zapalenie układu moczowego wywołane kamicą nerkową;
  • niemożność oddawania moczu wywołana zablokowaniem dróg moczowych przez kamień nerkowy;
  • kolka nerkowa nieustępująca po podaniu leków przeciwbólowych.

Takie stany wymagają specjalistycznego i szybkiego leczenia, np. antybiotykoterapii oraz stałego monitorowania parametrów chorego.

Jeżeli kamica nerkowa jest spowodowana kamieniem zbyt dużym, aby pacjent samodzielnie go wydalił, urolog wdroży leczenie zabiegowe bądź operacyjne.

Kamica nerkowa – leczenie zabiegowe

W niektórych przypadkac konieczne jest usunięcie kamieni nerkowych. Decyzję o przeprowadzeniu zabiegu podejmuje się, uwzględniając o rozmiar złogów, współwystępowanie częstych zakażeń układu moczowego, ciągły ból w okolicy nerki. Leczenie zabiegowe przeprowadza się także w przypadkach, gdy chory posiada tylko jedną nerkę. 

Wyróżnia się kilka podstawowych metod chirurgicznego leczenia kamicy nerkowej:

  • operacyjne usunięcie złogów – obecnie metoda ta jest rzadko stosowana, choć bywa przydatna w niektórych przypadkach,
  • litotrypsja przezskórna – polega na rozdrobnieniu i usunięciu złogów przez dostęp z niewielkiego nacięcia w okolicach nerki,
  • litotrypsja ureterorenoskopowa – kamień usuwany jest przez specjalne giętkie narzędzie wprowadzane przez cewkę moczową do pęcherza i następnie do moczowodu, w przypadku tej metody nie jest konieczne nacinanie tkanek,
  • litotrypsja pozaustrojowa – jest obecnie najczęściej stosowaną metodą, polega ona na przezskórnym rozbiciu złogu przy użyciu fali uderzeniowej, drobne fragmenty będące pozostałościami złogu mogą być łatwo wydalone przez pacjenta; zabieg ten nie wymaga znieczulenia i wiąże się z najmniejszym uszkodzeniem tkanek.

Bardzo skuteczną i stosunkowo mało inwazyjną metodą jest litotrypsja pozaustrojowa. Podczas tego zabiegu przezskórne oddziaływanie fal elektromagnetycznych wstrząsa złogami obecnymi w układzie moczowym, co niemal dosłownie rozpuszcza kamienie nerkowe. Kamica moczowa może być leczona tym sposobem u niemal wszystkich pacjentów z wyłączeniem kobiet w ciąży i osób z upośledzoną krzepliwością krwi. Jeżeli z jakiegoś powodu po zastosowaniu litotrypsji szczątki złogu nie zostaną wydalone, kamień nerkowy należy usunąć operacyjnie.

Kamienie na nerkach mogą pojawić się ponownie nawet u 50% pacjentów w ciągu 5 lat od pierwszego ataku kamicy moczowej. Wobec tego bardzo istotne jest określenie, z jakiej przyczyny kamienie wystąpiły u pacjenta. W niektórych przypadkach kamica moczowa jest bowiem jedynie objawem innej choroby podstawowej (m.in. dny moczanowej, sarkoidozy, choroby Leśniowskiego-Crohna, nowotworów), której leczenie uchroni chorego przed ponownym wystąpieniem kolki nerkowej.

Czego nie powinno się jeść przy kamicy nerkowej? Dieta

Głównym sposobem zapobiegania nawrotowi kamicy nerkowej jest spożywanie odpowiedniej ilości płynów. Zaleca się, aby pacjent, który ma tendencję do odkładania się złogów w nerkach, wypijał co najmniej 2 litry wody dziennie, a więcej podczas przebiegającej z gorączką infekcji i w upalne dni. Niestety, napoje kolorowe nie są zalecane – również coca-cola, która rozpuszcza kamień w gospodarstwie domowym, sprzyja tworzeniu się kamieni nerkowych. Dobrą alternatywą jest z kolei woda z cytryną, którą można pić w dużych ilościach przy kamicy nerkowej.

Niemal równie istotna jest odpowiednia dieta, która powinna zostać wdrożona przy pierwszym ataku kamicy nerkowej. Niestety, nie ma jednego uniwersalnego schematu komponowania posiłków dla pacjentów z kamicą moczową, ponieważ dolegliwość ta ma różnorakie przyczyny.

Najczęściej w nerkach odkładają się złogi zbudowane z wapnia. W takiej sytuacji nie należy całkiem wykluczać z diety produktów bogatych w ten pierwiastek, ale niewskazane jest suplementowanie witaminy D i wapnia. Ponadto pacjent nie powinien spożywać zbyt wiele soli i białka, które sprzyjają tworzeniu się kamieni nerkowych.

Jeżeli kamica nerkowa jest wywołana odkładaniem się szczawianów, wówczas dieta pacjenta powinna być dość lekka, o niskiej zawartości tłuszczów i bez konserwantów. Powinien on zrezygnować z mocnej herbaty, kawy, czekolady, konserw i kiszonek. Istotne jest również, aby suplementował magnez i wapń. Szczególnie narażone na wystąpienie kamicy tego typu są osoby cierpiące na chorobę Leśniowskiego-Crohna.

Kamienie zbudowane z kryształów kwasu moczowego mogą być wywołane nadmiernym spożywaniem białka zwierzęcego i piciem alkoholu. Aby zapobiegać ich nawrotom, należy stosować tzw. dietę ubogopurynową, czyli unikać spożywania ryb, mięsa i czekolady.

Jeżeli kamica moczowa występuje u dzieci w formie nawrotowej, można podejrzewać przyczynę genetyczną. Powodem jej występowania, czyli odkładania się cysteiny w układzie moczowym, jest zaburzenie pewnego szlaku metabolicznego. Dieta stosowana w tym schorzeniu powinna być ubogobiałkowa, z niską zawartością soli.

  1. Interna Szczeklika, pod red. A. Fac-Biedziuk, Medycyna Praktyczna, Kraków 2022 str. 1689-1696.
  2. Step up to medicine, pod red. S. i E. Agabegi, Wielka Brytania 2020, str. 292-295.
  3. First aid for the USMLE Step 1, pod red. T. Le i V. Bhushan, USA 2020, str. 598.
  4. M. Podymniak-Grzeszykowska, Kamica Układu Moczowego u dzieci, Forum Pediatrii Praktycznej Studium Przypadku nr 21 2018.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij