Czy kobiety i mężczyźni mogą być „tylko przyjaciółmi”?

Na te pytania, jako jedna z pierwszych, starała się odpowiedzieć April Bleske, profesor psychologii na Uniwersytecie Wisconsin. Zafascynowana zjawiskiem przyjaźni między kobietą a mężczyzną zaprojektowała szereg badań, do których zaprosiła przedstawicieli obu płci.

Przyjaźń przyjaźni nie równa...

Przeprowadzone analizy wykazały znaczące różnice pomiędzy płciami. Okazało się, że mężczyźni dwukrotnie częściej wyrażali chęć nawiązania relacji seksualnej ze swoimi przyjaciółkami, niż kobiety ze swoimi przyjaciółmi.

Zaintrygowana osiągniętymi rezultatami Bleske postanowiła podzielić badaną grupę na osoby znajdujące się w stałych związkach i osoby samotne.

Wyniki potwierdziły wcześniejsze wnioski: niezależnie od tego, czy mężczyźni byli samotni, czy w stałym związku, w równym stopniu pożądali swoje przyjaciółki. Pragnienie to było również dwukrotnie silniejsze w grupie mężczyzn niż w grupie kobiet.

Dlaczego mężczyźni pożądają własne przyjaciółki?

Aby odpowiedzieć na to pytanie musimy najpierw przyjrzeć się funkcjonowaniu kobiet i mężczyzn na... randce.

Wśród emitowanych przez Discovery Science filmów dokumentalnych, znalazł się program „The science of sex appeal”. Zostały w nim zaprezentowane różnorodne badania dotyczące strategii seksualnych obu płci. Na szczególną uwagę zasługuje to, do którego zaproszono osoby korzystające z tzw. fast datings*.

Uczestnicy po zakończonym w ramach „szybkiej randki” czasie, zostali poproszeni o oszacowanie jak zostali ocenieni przez płeć przeciwną.

Mężczyźni uważali, że oceny wystawione im przez kobiety będą „średnie” lub „wysokie”, tymczasem kobiety przewidywały, że oceny mężczyzn będą oscylować między „średnie” a „niskie”.

Analogiczne wyniki otrzymała April Bleske, w swoich badaniach dotyczących oceny własnej atrakcyjności seksualnej w oczach... przyjaciela płci przeciwnej.

Okazało się, że kobiety nieco zaniżały tę wartość z kolei mężczyźni zawyżali swoją atrakcyjność w oczach przyjaciółek.

Garść informacji o psychologii ewolucyjnej

Wyjaśnienie wyników obu tych badań odnaleźć można w psychologii ewolucyjnej. Jest to nauka wzbudzająca wiele kontrowersji, głównie z powodu swojego redukcjonistycznego podejścia do człowieka – może się bowiem zdawać, że odziera ona ludzi z cech uznanych za typowo ludzkie, takie jak: miłość, altruizm, wdzięczność, a za motywy działania człowieka obiera podstawowe popędy biologiczne.

Zgodnie z jej założeniami, mężczyźni dążą do zapłodnienia jak największej liczby partnerek, tym samym do przekazania swoich genów jak największej ilości dzieci. Teoria ta tłumaczy m.in. to, dlaczego mężczyźni są zainteresowani współżyciem ze swoimi przyjaciółkami, niezależnie od tego, czy sami znajdują się w stałych związkach.

Z kolei kobiety, z racji uwarunkowań biologicznych, mogą mieć ograniczoną liczbę dzieci. Chcąc „zainwestować” swoje geny poszukują zatem partnera o jak najlepszych genach, a także skłonnych opiekować się w przyszłości potomstwem.

Dlaczego mężczyźni chcą seksu, a kobiety są wybredne?

Wyjaśnieniem przedstawionych wcześniej eksperymentów może zatem być fakt, że mężczyzna nie „doszacowując” zainteresowania kobiety sobą, może stracić bezpowrotnie możliwość nawiązania z nią kontaktu, co wiąże się z utratą możliwości spłodzenia z nią potomstwa, tym samym przekazania dalej swoich genów.

Stąd zapewne natura obdarzyła mężczyzn większą pewnością oceny własnej atrakcyjności w oczach potencjalnej partnerki.

W przypadku kobiet, bardziej zainteresowanych „jakością” partnera niż ich „liczbą” - z biologicznego punktu widzenia zawyżanie oceny swojej atrakcyjności w oczach potencjalnych partnerów nie jest konieczne. Celem kobiety jest bowiem odpowiednie wyselekcjonowanie najatrakcyjniejszego partnera, bądź partnerów, co wiąże się z innymi strategiami ewolucyjnymi.

Mimo iż powyższa teoria wydaje się być nieprawdopodobna, trudno jej zarzucić brak logicznego uporządkowania.

Wracając do przyjaźni...

Czy jednak można pokusić się o zastosowanie powyższej teorii do przyjaźni damsko-męskiej?

David M. Buss w swojej książce „Ewolucja pożądania” przytacza przykład kobiety, która zaprzyjaźniła się z pewnym mężczyzną uczęszczającym wraz z nią na zajęcia sportowe. Para wysoce ceniła sobie wspólną relację. Możliwość całkowitej szczerości, zaufanie i bliskość uważała za bardzo satysfakcjonującą.

Pewnego dnia kobieta oświadczyła, że jej partner poprosił ją o rękę i, że przyjęła oświadczyny.

Ku jej zdziwieniu, informacja ta zezłościła przyjaciela. Mimo iż kobieta nigdy nie ukrywała przed nim faktu, że jest w stałym związku, poczuł się zdradzony i oszukany. Uważał, że przyjaciółka, z pewnością celowo uwiodła go, po czym porzuciła.

Wkrótce po tym zdarzeniu zrezygnował z zajęć sportowych i zerwał kontakt z przyjaciółką.

Wyjaśnienie, niezrozumiałego, na pierwszy rzut oka, zachowania, możemy odnaleźć w badaniach Bleske. W porównaniu z płcią piękną, mężczyźni 62% częściej jako przyczynę zerwania przyjaźni niż kobiety wymieniali „brak seksu”. W przedstawionym przykładzie przyjaciel postanowił zakończyć znajomość, kiedy stało się oczywiste, że sex „nie wchodzi w grę”.

Jak często pragnienia seksualne wobec przyjaciela/ przyjaciółki się urzeczywistniają?

Jak już wcześniej wspomniano duża liczba mężczyzn i tylko niektóre kobiety pożądają seksualnie przyjaciół odmiennej płci. Pragnienia te czasami się urzeczywistniają - 20% badanych przyznało, że uprawiało seks z przyjacielem odmiennej płci.

Kobiety rzadko odwzajemniają seksualne pragnienia swoich przyjaciół, mimo iż mężczyźni przypisują im takie motywy. W chwili gdy rozbieżności te wychodzą na jaw, relacje między kobietą i mężczyzną mogą się zakończyć.

Zdarzają się jednak i takie przypadki, gdy przyjaciele przeciwnej płci tworzą intymny związek na całe życie.

Czy przyjaźń między kobietą a mężczyzną jest w ogóle możliwa?

Analizując powyższe doniesienia trudno uwierzyć, że mężczyznę i kobietę może połączyć silna więź emocjonalna, która nie wiąże się z pociągiem seksualnym.

Z perspektywy kobiet jest to bardziej prawdopodobne. Zdecydowanie rzadziej traktują przyjaciela jako potencjalnego kochanka. Poza tym platoniczny związek z mężczyzną zapewnia im wiele korzyści, takich jak towarzystwo, bliskość i ochrona. Nie bez znaczenia są także możliwość uzyskania informacji na temat płci przeciwnej czy wzrost samooceny.

Mężczyznom trudniej przychodzi utrzymywanie fizycznego dystansu w relacjach z kobietą. Jeśli jednak czynią to z powodzeniem, mogą liczyć m.in. na towarzystwo, bliskość, informacje, czasem także kontakty z potencjalnymi partnerkami.

Powyższy artykuł opisuje głównie stanowisko psychologii ewolucyjnej. Prezentowane badania przeprowadzone zostały głównie na populacji amerykańskiej i przedstawiają uogólnione tendencje rozwoju relacji damsko-męskich. Związki międzyludzkie stanowią fascynujące pole do badań i obserwacji, dobrze jest jednak pamiętać, że przyjaźń jest w dużej mierze sprawą indywidualną, na którą składają się różnorodne, czasem trudne do uchwycenia, czynniki.

* fast dating – (z ang.) szybka randka. Spotkanie, w trakcie którego, w ciągu jedynie 5 minut, każda osoba ma możliwość zaprezentowania się przedstawicielowi przeciwnej płci. Następnie na specjalnej karcie, zaznacza się, czy wśród osób na sali znalazła się osoba, z którą chciało by się znów spotkać. Jeśli kobieta i mężczyzna wskażą siebie nawzajem – wówczas umawiają się na drugą randkę. (definicja za: www.szybkarandka.com/fast-dating)