Interakcje – niebezpieczne związki
Łukasz Kirzyński

Interakcje – niebezpieczne związki

Interakcje lekowe to wzajemne oddziaływanie jednocześnie stosowanych leków, które zmieniają końcowy efekt działania co najmniej jednego z nich. Mogą prowadzić do osłabienia lub wzmocnienia działania substancji leczniczej zawartej w leku.

Modyfikacji ulegać może również czas działania i eliminacji leku z ustroju. W efekcie interakcji lek może stać się toksyczny. Jednak by być sprawiedliwym, muszę wspomnieć, iż interakcja może powodować pozytywną synergię działania, np. przez zwiększenie skuteczności terapii paracetamolem w wyniku łączenia leku z kofeiną. Często też łączy się preparaty o różnych mechanizmach działania (np. w terapii nadciśnienia). 

Działanie niepożądane może być wywołane przez praktycznie każdy lek. Farmakoterapii towarzyszy także zjawisko polekowych działań niepożądanych po podaniu leku w standardowej dawce. Mogą one być między innymi wynikiem oddziaływań pomiędzy przyjmowanymi jednocześnie lekami. Objawy kliniczne są często na tyle niebezpieczne, że wymagają hospitalizacji. Szacuje się, że do 5% hospitalizacji jest następstwem nieprawidłowych interakcji lekowych.

Wiedza na temat interakcji pomiędzy lekami musi być poszerzona o znajomość interakcji pomiędzy lekami a żywnością. Przybywa coraz więcej dowodów, że dieta może nieść ze sobą istotne następstwa kliniczne: brak lub zmniejszenie efektów terapeutycznych albo wystąpienie niebezpiecznych powikłań, jak na przykład zaburzenia przewodzenia i rytmu serca oraz gwałtowny wzrost ciśnienia tętniczego krwi, a także zmianę stanów lub zaburzenia psychiczne. Co godne uwagi zaobserwowano dużo przypadków interakcji pomiędzy lekami a żywnością uznawaną powszechnie za zdrową (płatki owsiane, mleko, jarzyny, chleb razowy).

Niektóre rodzaje żywności, napoje, kofeina a nawet papierosy mogą wchodzić częściej niż inne w interakcje z lekami. Może to obniżyć efektywność działania leku lub spowodować poważne działania niepożądane lub inne problemy.

Dlatego w trakcie farmakoterapii warto upewnić się że stosowane są wszystkie zalecenia lekarza, nawet w zakresie składników pożywienia, które należy spożywać oraz eliminować na czas podjętego leczenia. Pozwoli to uzyskać maksymalną korzyść z terapii oraz minimalizację ryzyka.

Wiele leków może wchodzić w interakcje z alkoholem. Zwiększa to ryzyko choroby, urazu, a nawet śmierci. Wg niektórych szacunków u co najmniej czwartego pacjenta przyjętego na ostrym dyżurze doszło do interakcji między alkoholem a zażywanymi przez te osoby lekami. Część interakcji o mniejszym stopniu uciążliwości lub nie stanowiących bezpośredniego zagrożenia dla pacjenta prawdopodobnie nie jest rozpoznawana i nie podlega rejestracji, a zatem ich liczba nie jest znana.

Alkohol może wpłynąć na skuteczność danego preparatu farmakologicznego poprzez wpływ na jego dostępność w ustroju. Typowa interakcja między alkoholem a lekiem obejmuje kilka różnych procesów. Jednorazowa dawka alkoholu (bez względu na ile porcji ja podzielimy) może zahamować przemianę leku w wyniku konkurencyjnego działania w szlaku metabolicznym. Tego rodzaju interferencja wydłuża i wzmaga dostępność leku, potencjalnie zwiększając ryzyko, iż pacjent odczuje szkodliwe uboczne skutki jego działania. Po drugie, stałe (często długotrwałe) przyjmowanie alkoholu może wywołać proces przeciwstawny, to znaczy uaktywnić enzymy metabolizujące lekarstwo, zmniejszając tym samym dostępność leku i osłabiając jego działanie.

Oprócz interakcji wynikających z braku świadomości pacjenta dotyczącej przyjmowanych jednocześnie leków lub nieprawidłowych zwyczajów dietetycznych oraz stosowania używek warto wspomnieć, że coraz bardziej złożonym zagadnieniem jest farmakoterapia osób starszych. Jak oszacowali amerykańscy naukowcy co 25. osoba starsza jest zagrożona poważnymi interakcjami lękowymi, a największe niebezpieczeństwo wiąże się ze stosowaniem leków kardiologicznych. Częstość występowania niekorzystnych oddziaływań pomiędzy zażywanymi równocześnie lekami obliczono na podstawie danych uzyskanych w ogólnonarodowym badaniu z udziałem 3005 kobiet i mężczyzn w wieku 57-85 lat, które przeprowadzono między czerwcem 2005 a marcem 2006 r. W badaniu uwzględniono leki przyjmowane przez pacjentów regularnie (np. raz dziennie lub raz w tygodniu). Stwierdzono, że cztery na pięć osób z badanego przedziału wiekowego (85 proc.) przyjmuje dodatkowo co najmniej jeden lek zapisany przez lekarza, dwie osoby na pięć regularnie zażywają przynajmniej jeden preparat OTC (bez recepty), a około połowy z nich stosuje suplementy diety.

W dobie powszechnej dostępności leków OTC najczęściej dochodzi do interakcji farmakokinetycznych, czyli będących następstwem absorpcji, wiązania lub eliminacji leku. Często na biodostępność nie wpływa np. posiłek, a przyjmowanie preparatów zawierających glin czy magnez. Zależność taką obserwuje się np. w grupie leków przeciw nadkwasocie.

Jednym ze sposobów uniknięcia zagrożenia stosowania kilku leków mogących wywoływać interakcje jest prośba skierowana do lekarza lub farmaceuty o wypisanie leków, z którymi nie powinno lub nie można stosować danego preparatu. Dodatkowo warto założyć zeszyt – rejestr przyjmowanych leków. Nie jest to łatwe, jednak może być użyteczne nawet dla młodszych wiekiem pacjentów. Po pewnym czasie zapominamy kiedy i czym byliśmy leczeni, a taki rejestr może być cenną wskazówką zarówno dla lekarza jak i farmaceuty. Umożliwia kontrolę terapii oraz wykluczenie potencjalnych niezgodności oraz interakcji. Dawniej rejestry takie prowadzono u dzieci.

Warto szczególną  opieką otoczyć starszych pacjentów, którzy mają skłonność do doraźnego stosowania leków, które im „pomagają”. Same w sobie nie muszą wykazywać niekorzystnego wpływu, jednak w połączeniu z przepisanymi przez lekarza preparatami mogą wywoływać niebezpieczne dla zdrowia interakcje.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak bezpiecznie dobrać właściwy lek przeciwbólowy?

    W dzisiejszych czasach mamy coraz mniej czasu na chorowanie. Brzmi to dosyć śmiesznie, jednak biorąc pod uwagę pracę zawodową, aktywność życiową oraz liczne obowiązki dnia codziennego nie stać nas na chorobę, a jeśli już zachorujemy staramy się zminimalizować zarówno czas jak i objawy choroby. Taki stan rzeczy może prowadzić do nieprawidłowego doboru środków leczniczych stosowanych we własnym zakresie, lub wraz z lekami przepisanymi przez lekarza.

  • Gruźlica – nowe zagrożenie epidemiologiczne?

    W mediach coraz głośniej o możliwym powrocie zachorowań na gruźlicę, z którą w ostatnich kilkudziesięciu latach radziliśmy sobie zupełnie dobrze dzięki powszechnym szczepieniom. Wydaje się, że co prawda w Polsce epidemia na dużą skalę nam nie grozi, niemniej jednak choroba ta wciąż jest na świecie powszechna.

  • Przeziębienie czy grypa?

    Zmienna jesienno-zimowa pogoda powoduje, że w trakcie dnia warunki atmosferyczne zmieniają się diametralnie, dlatego trudno dopasować odpowiedni strój. Stąd niedaleka droga do przegrzania lub wyziębienia, a w konsekwencji przeziębienia lub grypy. Ale czy grypa i przeziębienie to ta sama choroba?

  • Wielkanoc dla alergików: bez mleka, jaj i pszenicy

    Nietolerancje pokarmowe dają się szczególnie we znaki podczas świąt. Osoby nietolerujące laktozy, a więc mleka i jego przetworów, muszą zapomnieć o tradycyjnym serniku, bezglutenowcy nie zjedzą żurku, zaś uczuleni na jaja zostaną zmuszeni obyć się bez koronnej, wielkanocnej potrawy. Czym zastąpić żelazne pozycje ze świątecznego menu?

  • Metformina hamuje uczucie głodu i pomaga schudnąć

    Nowe badanie wyjaśnia, dlaczego u części pacjentów stosujących metforminę, lek przeciwcukrzycowy, obserwuje się umiarkowaną utratę nadmiernych kilogramów. Okazuje się, że podwyższa ona poziom cząsteczki redukującej uczucie głodu (Lac-Phe) we krwi.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij