Starszy pacjent układa z klocków napis Alzheimer
Maciej Toczek

Choroba Alzheimera – przyczyny, objawy, najnowsze metody leczenia

Neurodegradacja, która wywołuje m.in. zaniki pamięci i zaburzenia behawioralne, to choroba Alzheimera. Otępienie spowodowane jest odkładaniem się w neuronach nieprawidłowych białek. Dotychczas nie udało się ustalić przyczyny tego zjawiska. W wielu ośrodkach naukowych na całym świecie trwają prace nad opracowaniem leku na chorobę Alzheimera czy preparatu szczepionkowego, który będzie można podawać profilaktycznie pacjentom obciążonym wywiadem rodzinnym.

Choroba Alzheimera to jednostka chorobowa dotykająca co dziesiątą osobę po 65. roku życia. Z uwagi na fakt, że prowadzi do niepełnosprawności umysłowej, warto wiedzieć jak opóźnić jej postęp. Czym jest choroba Alzheimera oraz jak wygląda przyszłość w leczeniu tej choroby?

  1. Choroba Alzheimera – czym jest?
  2. Przyczyny choroby Alzheimera
  3. Choroba Alzheimera – dziedziczenie. Jak można sprawdzić, czy jest lub będzie się chorym?
  4. Czy chorobie Alzheimera można zapobiegać?
  5. Objawy choroby Alzheimera
  6. Jak odróżnić chorobę Alzheimera od demencji?
  7. Jak wygląda obecnie sposób leczenia choroby Alzheimera?
  8. Choroba Alzheimera – obecne metody leczenia
  9. Jak wygląda przyszłość w leczeniu choroby Alzheimera?

Choroba Alzheimera – czym jest?

Choroba Alzheimera to choroba neurodegeneracyjna, której rozwój skutkuje postępującym zanikiem pamięci i zaburzeniami zachowania prowadzącymi do całkowitego upośledzenia życia codziennego osoby chorej. Ocenia się, że jest to najczęstsza przyczyna otępienia wśród osób starszych. Według statystyk w krajach rozwiniętych z jej powodu cierpi ok. 13% populacji po 65. roku życia. Z tego względu jest to bardzo znaczący problem, którego istota jest analizowana przez lekarzy i naukowców na całym świecie.

Przyczyny choroby Alzheimera

Otępienie w chorobie Alzheimera spowodowane jest odkładaniem się w neuronach nieprawidłowych białek, takich jak beta-amyloid (główny składnik blaszek amyloidowych znajdujących się w mózgach osób z chorobą Alzheimera) oraz białka tau (rodzaj białka występującego prawie wyłącznie w komórkach nerwowych). Z powodu ich nagromadzenia dochodzi do obumierania neuronów, a tym samym znacznego upośledzenia przesyłania sygnałów przez neuroprzekaźniki, co jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. Przyczyny odkładania się nieprawidłowych białek nie są do końca znane. Uznaje się, że za pojawienie się choroby odpowiedzialne są czynniki genetyczne oraz środowiskowe, jednak nie zostały one dokładnie wyróżnione.

Choroba Alzheimera – dziedziczenie. Jak można sprawdzić, czy jest lub będzie się chorym?

Jednym z czynników definiujących wystąpienie choroby Alzheimera są czynniki genetyczne. Według statystyk uznaje się jednak, że ok. 95% przypadków choroby jest sporadyczna i nie można powiązać jej z występowaniem rodzinnym. Jeżeli jednak w rodzinie pojawił się jakikolwiek zespół otępienny, wówczas ryzyko związane z rozwinięciem się choroby Alzheimera jest zwiększone dwukrotnie. W przypadku występowania rodzinnego, które dotyczy 5% wszystkich osób, zauważalny jest tzw. wczesny Alzheimer, którego objawy pojawiają się nawet przed 60. rokiem życia.

Powiązane produkty

Czy chorobie Alzheimera można zapobiegać?

Przy aktualnej wiedzy medycznej zapobieganie występowaniu choroby jest niemożliwe. Istnieją jednak czynniki, które mogą spowolnić rozwój choroby Alzheimera:

  • prowadzenie zdrowego trybu życia, gdyż nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca oraz cukrzyca typu 2 podnoszą ryzyko wystąpienia choroby otępiennej,
  • duża ilość kontaktów społecznych,
  • regularna aktywność fizyczna,
  • wyższe wykształcenie – nie zapobiega rozwojowi choroby, ale powoduje, że objawy występują później oraz są łagodniejsze.

Objawy choroby Alzheimera

Charakterystyczne wczesne objawy choroby Alzheimera obejmują zaburzenia pamięci świeżej dotyczącej najczęściej niedawnych wydarzeń. Z czasem jednak symptomy stają się poważniejsze – bardziej zaawansowane. Pojawiają się zaburzenia mowy, problem z wykorzystaniem słownictwa, znaczące zaburzenia pamięci, a także nieumiejętność wykonywania prostych codziennych czynności. Z tego względu diagnostyka choroby Alzheimera bywa niekiedy utrudniona, gdyż pierwsze objawy są często bagatelizowane, a dodatkowo nie upośledzają codziennego funkcjonowania osoby chorej.

Specjaliści wyróżniają trzy etapy choroby Alzheimera:

  • pierwsze (łagodne) stadium choroby Alzheimera – obserwuje się zaburzenia poznawcze oraz zmiany osobowości. Osoba chora często kładzie przedmioty nie na swoim miejscu, po czym ma problem z ich odnalezieniem; wielokrotnie dopytuje o tę samą informację, zapomina przekazać ważne fakty, ma zauważalne trudności z nauczeniem się nowych umiejętności; pojawiają się również objawy psychiczne w postaci apatii i przygnębienia;
  • drugie stadium choroby Alzheimera – zauważalne są zaburzenia zachowania w postaci wybuchów gniewu, wykonywania wielokrotnie danej czynności, agresji słownej i fizycznej skierowanej w stronę opiekuna; zaburzenia rytmu snu i czuwania; możliwe jest także pojawienie się omamów oraz urojeń;
  • trzecie stadium choroby Alzheimera – następuje zwiększenie napięcia mięśniowego, spowolnienie ruchowe oraz nietrzymanie moczu i stolca; chory zaczyna przebywać w stanie stacjonarnym z coraz bardziej ograniczonym kontaktem ze światem zewnętrznym; pacjent wymaga całodobowej opieki.

Jak odróżnić chorobę Alzheimera od demencji?

Słowo „demencja” pochodzi z łaciny i tak naprawdę oznacza to samo, co otępienie. Choroba Alzheimera jest natomiast najczęstszą przyczyną otępienia i stwierdza się ją w ok. 60% wszystkich przypadków. Wśród innych zespołów chorobowych przebiegających z otępieniem wymienia się także otępienie naczyniowe, otępienie z ciałami Lewy'ego, chorobę Parkinsona, otępienie czołowo-skroniowe, chorobę Picka, pląsawicę Huntingtona i wiele innych. Aby stwierdzić, która choroba odpowiada za postępujące otępienie u danej osoby, konieczne jest przeprowadzenie badań neurologicznych.

Jak wygląda obecnie sposób leczenia choroby Alzheimera?

Podstawą leczenia Alzheimera jest stosowanie inhibitorów acetylocholinesterazy, a więc donepezilu, rywastygminy i galantaminy. Zapobiegają one rozkładaniu acetylocholiny będącej neuroprzekaźnikiem. Tym samym zwiększają jej ilość w połączeniach między neuronami, usprawniając w ten sposób przesyłanie impulsów w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Innym lekiem często stosowanym w tej chorobie neurodegeneracyjnej jest memantyna – antagonista receptorów NMDA. Leczenie choroby Alzheimera powinno być długotrwałe i wprowadzone na jak najwcześniejszym etapie choroby.

Choroba Alzheimera – obecne metody leczenia

Oprócz stosowania tradycyjnego leczenia farmakologicznego aktualnie bardzo duży nacisk kładzie się również na postępowanie niefarmakologiczne.

Czynności mogące opóźnić rozwój choroby Alzheimera:

  • trening pamięci i orientacji w rzeczywistości,
  • przypominanie choremu wydarzeń z przeszłości za pomocą bodźców, takich jak fotografie, listy, zapach,
  • utrwalanie danych umiejętności, które pacjent posiada, oraz przypominanie tych niedawno zapomnianych,
  • stworzenie dla chorego przyjaznego środowiska, w którym czuje się bezpiecznie.

Jak wygląda przyszłość w leczeniu choroby Alzheimera?

Choroba Alzheimera to problem niezwykle poważny i dotykający znacznego odsetka ludzi starszych. Z tego względu nieustannie trwają prace nad nowymi terapiami lekowymi, które mają za zadanie zwalczyć jej objawy bądź też nie dopuścić do ich pojawienia się. Wśród nich największe zainteresowanie naukowców związane jest z immunoterapią bierną oraz czynną. Dzięki zastosowaniu konkretnych przeciwciał skierowanych przeciwko beta-amyloidowi, który odpowiedzialny jest za występowanie objawów, możliwa jest znaczna redukcja jego ilości. Co więcej, trwają również prace nad szczepionką na chorobę Alzheimera, która mogłaby być podawana osobom, u których występuje obciążenie genetyczne. Jej podanie powinno mieć miejsce jeszcze przed wystąpieniem jakichkolwiek objawów. W obu przypadkach konieczne są jednak dalsze prace nad skutecznością oraz profilem bezpieczeństwa, jednak wiele wskazuje, że ta droga może być przyszłością w leczeniu choroby Alzheimera.

Dowiedz się więcej i przeczytaj artykuły o tym, jak jeden skan mózgu może pomóc wykryć chorobę Alzheimera z dużym wyprzedzeniem, a także o tym, dlaczego niektórzy naukowcy uważają, że Alzheimer to choroba autoimmunologiczna.

Oprócz immunoterapii lekarze badają również zastosowanie Latrepirdyny, która zaliczana jest do leków przeciwhistaminowych, ponadto statyn, Resveratrolu, a także leczniczej postaci błękitu metylenowego. Pomimo obiecujących pierwszych wyników badań również w tym przypadku konieczne jest pogłębienie analiz naukowych na temat potencjalnego wykorzystania tych substancji w leczeniu choroby Alzheimera.

Dowiedz się więcej:

 

  1. A. Klimkowicz-Mrowiec, Choroba Alzheimera, Medycyna Praktyczna, [online] https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151134,choroba-alzheimera [dostęp:] 14.11.2022 r.
  2. R. Młynarczyk, B. Bochon, A. Piontek, Ł. Kunert, J. Sobiś, P.W. Gorczyca, Choroba Alzheimera – nowe strategie leczenia, „Psychiatry” 2016; 13, 4: 210–214.
  3. J.T. O’Brien, C. Holmes, M. Jones i wsp., Uaktualnione wytyczne BAP dotyczące farmakoterapii chorych z zespołami otępiennymi, „Journal of Psychopharmacology” 2017; 31 (2): 147–168.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij