Choroby wieku dziecięcego
Jerzy Starzyński

Choroby wieku dziecięcego

Dziś dzięki akcji prowadzenia szczepień profilaktycznych dzieci już nie chorują masowo na tzw. zakaźne choroby wieku dziecięcego - wirusowe schorzenia, których przechorowanie dawało odporność na całe życie. Teraz taką odporność zyskuje się dzięki szczepieniom ochronnym.

Ma to wielkie znaczenie, bowiem przechorowanie odry, świnki czy różyczki może zakończyć się powikłaniami. Najpoważniejszą wirusową chorobą dzieci jest odra. Szczepienie przeciwko odrze jest w Polsce obowiązkowe i wykonywane po raz pierwszy, gdy dziecko ukończy pierwszy rok życia. Jednak od kilku lat większość dzieci szczepionych jest już nie tylko przeciwko samej odrze, lecz w wieku 15 miesięcy specjalną potrójną szczepionką przeciwko odrze, różyczce i śwince. Taką szczepionkę do niedawna rodzice nabywali odpłatnie w aptece na receptę. Bezpłatnie przeciwko różyczce szczepi się dziewczynki w wieku 13 lat, o ile wcześniej rodzice nie zaszczepili ich szczepionką potrójną. Jednak zgodnie z nowym kalendarzem szczepień, który zaczyna obowiązywać od marca 2004 r., wszystkie małe dzieci nie będą już szczepione szczepionką przeciwko samej odrze, tylko w wieku 15-miesięcy, bezpłatnie, potrójną szczepionką przeciwko odrze, śwince i różyczce.

Odra

Chorobę wywołuje wirus z rodziny paramyksowirusów. Dzieci zarażają się drogą kropelkową. Kiedy jeszcze nie było obowiązkowych szczepień, epidemie odry wybuchały co 2-3 lata, a szczyt zachorowań wypadał wiosną. W tej chwili zachorowalność spadła do 2 na 200 tys. mieszkańców. Narażone na zakażenie odrą są niemowlęta od 6 do 12 miesiąca życia, czyli przed pierwszym szczepieniem, oraz dzieci w wieku do 15 lat, którym nie podawano dawek przypominających szczepionki. Niemowlęta urodzone przez kobiety uodpornione nie chorują na odrę do 6 miesiąca życia.

Zachorowanie na odrę zwiastuje nieżyt spojówek, nosa, gardła, górnych dróg oddechowych i ?szczekający? kaszel. Na błonach śluzowych mogą się pojawić plamki Fiłatowa-Koplika, tj. białawe plamki przypominające kruszynki sera lub wykwity pleśniawek.

Następnie chory dostaje gorączki, która rośnie do 40 stopni, a na ciele pojawiają się żywoczerwone plamy z drobnymi grudkami o nieregularnych kształtach. Początkowo plamy występują za uszami i na twarzy, stopniowo obejmując całe ciało. Nadal utrzymuje się katar i kaszel, powieki oczu są zaczerwienione, a światło razi oczy. Po kilku dniach wsypka brunatnieje i następnie skóra na twarzy i tułowiu zaczyna się drobno złuszczać.

Leczenie odry ma charakter objawowy. Zaognione wysypką miejsca należy smarować emulsją zawierającą tlenek cynku, której zadaniem będzie łagodzenie odczucia świądu, i w razie gorączki podawać leki przeciwgorączkowe, w odpowiedniej dla dziecka postaci. Jeśli kaszel jest silny, podajemy syropy przeciwkaszlowe i witaminy.

Zakaźność występuje na 5 dni przed pojawieniem się wysypki i utrzymuje jeszcze przez 5 dni po jej pojawieniu. Okres inkubacji choroby wynosi około 9-15 dni od kontaktu z chorym na odrę do pojawienia się wysypki. Czasem po odrze mogą wystąpić powikłania, np. biegunka, zapalenie ucha środkowego, bakteryjne nadkażenie górnych dróg oddechowych, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenie mózgu.

U osób, które na odrę nie chorowały i nie były szczepione, ale miały kontakt z chorym na tę chorobę, można jej zapobiec, podając jednorazowo domięśniowo gamma-globulinę. Przeciwciała te skutecznie chronią przed rozwojem odry, jeśli zostaną wstrzyknięte w ciągu 6 dni od kontaktu z chorym. O podaniu gamma-globuliny decyduje zawsze lekarz.

Świnka

Świnka, czyli zapalenie ślinianki przyusznej, jest również chorobą wywoływaną przez paramyksowirusa. Zarażenie następuje drogą kropelkową. Okres wylęgania choroby wynosi od 13 do 22 dni. Na świnkę chorują głównie dzieci w wieku 5-15 lat oraz nieuodpornieni dorośli.

Choroba objawia się wysoką gorączką oraz bolesnym obrzękiem okolicy ślinianki przyusznej po jednej lub obu stronach głowy. Może pojawić się ból w stawie żuchwowym. Może pojawić się również ból brzucha, zwiastujący powikłanie ze strony trzustki. Może także rozwinąć się zakażenie centralnego układu nerwowego z bólami głowy, zawrotami, nudnościami, sennością czy drgawkami.

Powikłaniem świnki może być jedno- lub obustronne zapalenie jądra i najądrzy, co zdarza się u około 30. proc. chorych, którzy zapadną na świnkę w okresie dojrzewania lub później. Przechorowanie świnki może też prowadzić do głuchoty ośrodkowej. Rzadziej dochodzi do powikłań pod postacią zapalenia jajnika, tarczycy, stawów lub nawet cukrzycy. Najważniejsze jest zatem zapobieganie śwince. Tutaj najskuteczniejsze są szczepienia. Leczenie polega na podawaniu leków przeciwgorączkowych oraz na robieniu okładów zmniejszających obrzęk.
Chory zaraża innych na 2-7 dni przed wystąpieniem objawów i trwa to 5-9 dni po chorobie.
Szczepienie pojedynczą szczepionką przeciwko śwince jest nieobowiązkowe, ale zalecane dla dzieci w wieku powyżej 2 lat oraz młodzieży, która nie była szczepiona potrójną szczepionką przeciwko odrze, śwince i różyczce. To szczepienie nie jest finansowane z budżetu państwa.

Powiązane produkty

Różyczka

To kolejna wysypkowa choroba zakaźna, wywoływana przez wirusa z rodziny Togaviridae. Wirus zaraża wyłącznie ludzi drogą kropelkową-wziewną lub poprzez kontakt z materiałem zakaźnym. Obecny jest w śluzie z nosa i gardła oraz w moczu. Epidemie wśród ludzi nieszczepionych występują co 6-9 lat w zimie lub wczesną wiosną. Okres wylęgania choroby wynosi od 2 do 3 tygodni, zwykle 16-18 dni.

Pierwszym zwiastunem choroby jest nieżyt dróg oddechowych. Trwa on jednak krótko. Następnie na twarzy, a potem na całym ciele pojawia się drobnoplamista lub plamisto-grudkowa, różowa wysypka. Mogą powiększyć się karkowe węzły chłonne, które stają się twarde, ale niebolesne i osiągają wielkość grochu. Lekarz może też wyczuć powiększenie śledziony. Wysypka utrzymuje się przez kilka dni, a następnie blednie i znika. Czasem naskórek może się złuszczyć.

Leczenie różyczki wymaga kilkudniowego pobytu w łóżku i polega na łagodzeniu dolegliwości, na które skarży się chory. Zaraźliwość przypada na okres 7 dni przed pojawianiem się wysypki, dlatego ciężko jest uniknąć zakażenia, bo chory zaraża innych wtedy, gdy jeszcze nie zdaje sobie sprawy z tego, że dopadł go wirus różyczki. Po pojawieniu się wysypki chory zaraża innych jeszcze przez 14 dni. Powikłaniem po przebytej różyczce może być małopłytkowość krwi, zapalenie mózgu i zapalenie stawów.

Przebycie różyczki daje pełną odporność. Jednak zachorowanie na różyczkę kobietę w ciąży stwarza zagrożenie dla płodu, bowiem wirus różyczki uszkadza zarodek i płód. Może to prowadzić do poronienia lub rozwoju wad u płodu. Zabezpieczeniem dla kobiety przed taką ewentualnością jest zaszczepienie się przeciwko różyczce najpóźniej na 3 miesiące przed planowaną ciążą. Jeżeli jednak kobieta ciężarna stwierdzi, że miała kontakt z osobą chorą na różyczkę, a nie jest pewna, że przechorowała różyczkę lub była przeciwko niej zaszczepiona, to o dalszym postępowaniu decyduje wynik badania swoistych przeciwciał w surowicy krwi (poszczepiennych lub naturalnie nabytych po przechorowaniu) Jeżeli w badaniu tym nie ma przeciwciał przeciwko wirusowi różyczki, to natychmiast należy podać kobiecie swoistą immunoglobulinę. Warto pamiętać, że zachorowanie na różyczkę po 22 tygodniu ciąży nie stanowi już praktycznie zagrożenia dla płodu.

Ospa wietrzna

Jest chorobą zakaźną wywoływaną przez wirus Varicella-zoster, który wywołuje także półpasiec. Osoby niemające przeciwciał, czyli głównie dzieci, po zarażeniu chorują na ospę wietrzną, zaś dorośli po reaktywacji zakażenia chorują na półpasiec. Wirus rozprzestrzenia się drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni. W powietrzu przenosi się na duże odległości, dlatego mogą zachorować na ospę dzieci, które nie miały bezpośredniego kontaktu z osobą zarażoną, ale znalazły się w pomieszczeniu, gdzie wcześniej przebywał ktoś chory, np. w sali w przedszkolu.

Okres wylęgania trwa od 11 do 21 dni. Ospa wietrzna objawia się, najczęściej nagle, wysoką gorączką, której towarzyszy wysp wykwitów skórnych rozrzuconych nierównomiernie po całym ciele. Wysypka pojawia się w kilku rzutach i towarzyszy jej bardzo silne swędzenie. Wykwity mogą umiejscowić się nawet na skórze głowy pokrytej włosami. Pojawiające się początkowo różowe plamki przekształcają się w grudki, a następnie w pęcherzyki wypełnione płynem. Gdy pęcherzyki pękają, chory bardzo silnie zaraża otoczenie. Z pęcherzyków tworzą się krosty, na których po ich zaschnięciu pojawiają się strupki. Strupy odpadają, nie pozostawiając na ogół śladów na skórze.

Leczenie ospy wietrznej polega na łagodzeniu świądu poprzez smarowanie wykwitów emulsją lub pastą z tlenkiem cynku i substancjami znieczulającymi oraz przeciwświądowymi.

Zakaźność choroby zaczyna się na 2 dni przed pojawieniem się wysypki i kończy z chwilą przyschnięcia ostatnich pęcherzyków, tj. około 5 dni po pojawieniu się ostatnich wykwitów.

Najczęstszym powikłaniem po ospie jest ropne zapalenie skóry. Dochodzi do niego, gdy dziecko rozdrapuje krosty. Powikłaniem może być też śródmiąższowe zapalenie płuc, zapalenie wątroby, nerek, stawów oraz powikłania neurologiczne. Zarażenie wirusem ospy wietrznej u kobiet w pierwszym trymestrze ciąży może być przyczyną uszkodzenia płodu.

W przypadku półpaśca wykwity skórne obejmują rejon skóry odpowiadający unerwieniu przez jeden nerw skórny.

Jeżeli z chorym na ospę wietrzną miała kontakt osoba o osłabionej odporności, np. dziecko chore na białaczkę albo po przeszczepie, dziecko chore na inną chorobę zakaźną, wówczas lekarz może zalecić lek przeciwwirusowy, który podaje się doustnie przez 5-10 dni. Można też w ciągu 72 godzin od kontaktu z chorym podać specjalną immunoglobulinę.

Dostępna jest także specjalna szczepionka przeciwko ospie wietrznej. Jest ona płatna i wstrzykuje się ją dziecku, gdy lekarz zaleci to szczepienie. Można szczepić dzieci, które ukończyły 9 miesięcy życia.

W przypadku wystąpienia u dziecka każdej z tych chorób należy poinformować służby sanitarne. Leczenie każdej z tych chorób wymaga izolacji chorego, który powinien przebywać w domu.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Alergia u dzieci. Jak rozpoznać alergię u dziecka?

    Alergia stała się sztandarową dolegliwością dzieci żyjących w cywilizowanym świecie. Nadwrażliwość na pyłki roślin, składniki kurzu, sierść zwierząt czy inne czynniki chemiczne wiąże się, niestety, z zanieczyszczeniem środowiska. Jeszcze sto lat temu, katar sienny był praktycznie nieznany.

  • Witaminy dla niemowląt i dzieci. Co warto podawać dziecku, by wzmocnić jego odporność?

    Witaminy to substancje, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Witaminy są bardzo ważne w okresie wzrostu, który przypada na wiek dziecięcy, musimy więc zadbać, aby dziecko otrzymywało je we właściwych proporcjach.

  • Higieniczna wyprawka dla noworodka

    Zanim nowonarodzone dziecko przybędzie z mamą do domu należy przygotować dla niego higieniczną wyprawkę. Środki niezbędne do prawidłowej pielęgnacji dostępne są w aptekach.

  • Dysplazja stawów biodrowych

    Wrodzone wadliwe ukształtowanie się stawu biodrowego (dysplazja) to jedna z najczęściej notowanych wad wrodzonych wśród ludzi białej rasy. Dysplazja stawu biodrowego to schorzenie, którym obarczonych jest od 5 do 6 proc. dzieci, kilka razy częściej wada występuje u dziewczynek. Bardzo trudno jest ustalić bezpośrednią przyczynę u konkretnego dziecka. Do powstania takich nieprawidłowości dochodzi najczęściej w czasie życia płodowego, a istniejące zmiany mogą nasilić się w okresie okołoporodowym. Nie istnieje możliwość stwierdzenia wady przed porodem, dysplazję diagnozuje się w pierwszych dniach życia dziecka.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij