O czym może świadczyć obecność śluzu w stolcu?
Olaf Bąk

O czym może świadczyć obecność śluzu w stolcu?

Śluz w kale występuje fizjologicznie (prawidłowo) u każdego człowieka. Jeśli jest to niewielka ilość, która jest niemal niezauważalna gołym okiem, nie ma powodów do niepokoju. Naszą uwagę powinna zwrócić sytuacja, gdy do śluzu w kale dochodzą inne objawy alarmowe, które mogą sugerować stany zapalne czy chorobę nowotworową w obrębie jelit. Jeśli ilość śluzu jest duża lub towarzyszą mu niepokojące dolegliwości, warto udać się po pomoc do lekarza pierwszego kontaktu. Jak wygląda śluz w kale i co oznacza? Jakie są jego przyczyny?

Za produkcję śluzu w ludzkim organizmie odpowiadają przede wszystkim komórki kubkowe. Występują one zarówno w układzie oddechowym, jak i w jelicie cienkim oraz grubym – przy czym ich najmniejsza ilość znajduje się w obrębie początku jelita cienkiego (w dwunastnicy), a największa w końcowym odcinku jelita grubego. Komórki kubkowe współdziałają także z układem odpornościowym i są kontrolowane głównie przez autonomiczny (wegetatywny) układ nerwowy, jednak reagują również na interleukinę IL-4 (czyli czynnik zapalny). Z tego względu infekcja, zapalenie czy choroba nowotworowa powodują wzmożoną produkcję śluzu w jelicie poprzez lokalne zaburzenie kontroli autonomicznej, burzę cytokin czy reakcję odpornościową.

Śluz w stolcu – czym jest? Jak wygląda?

Śluz w stolcu jest naturalną substancją produkowaną w błonie śluzowej jelit przez komórki kubkowe. Śluz składa się głównie z wody, soli mineralnych oraz lepkiej mucyny. Jego zadaniem jest działanie ochronne i nawilżające (pomaga masom kałowym przesuwać się przez jelita) oraz chroniące śluzówkę przed enzymami i kwasami. W stanie pełnego zdrowia śluz cały czas występuje w kale. Jego zwiększona ilość może pojawić się u osób z nieregularnym wypróżnianiem, przy biegunce, zaparciach oraz hemoroidach i nie musi świadczyć wtedy o poważnym stanie chorobowym. Niepokój mogą budzić towarzyszące mu objawy alarmowe.

Śluz w kale – kiedy powinien nas niepokoić?

Mimo że przeważnie śluz w kale nie jest niczym niepokojącym jako samodzielny objaw, to jako jeden z wielu symptomów powinien wzbudzić naszą czujność. Śluz w stolcu połączony z widoczną krwią w stolcu lub zmianą rytmu wypróżnień może świadczyć o nieswoistych zapaleniach jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna). Śluz i wysoka gorączka mogą być objawem ostrej infekcji jelitowej, np. infekcji Clostridioides difficile wywołanej najczęściej antybiotykoterapią (szczególnie przyjmowaniem klindamycyny).

Nocna defekacja, pasma śluzu w stolcu i utrata masy ciała sugerują toczący się w obrębie jelit proces nowotworowy.

Najczęściej wymieniane objawy alarmowe to:

  • krwawienie z jelita grubego (krew na stolcu, zmieszana ze stolcem, krew na papierze toaletowym),
  • wystąpienie objawów powyżej 50. roku życia,
  • wywiad rodzinny raka jelita grubego,
  • dolegliwości nocne,
  • utrata masy ciała,
  • niedokrwistość,
  • gorączka.

Powiązane produkty

Śluz w kale – co jest jego przyczyną?

Na zwiększoną ilość śluzu w stolcu ma wpływ większość chorób układu pokarmowego. Każda infekcja, choroba zapalna, przewlekłe problemy z wypróżnianiem się czy zmiany nowotworowe powodują pobudzenie wydzielania śluzu przez komórki kubkowe.

Do najczęstszych stanów związanych z wydzielaniem śluzu zaliczymy:

  • zespół jelita drażliwego (IBS),
  • hemoroidy,
  • szczelinę odbytu,
  • przetokę odbytu,
  • mukowiscydozę,
  • przewlekłe biegunki i zaparcia,
  • chorobę nowotworową (np. guzy esicy),
  • infekcje jelitowe – zarówno pasożytnicze, wirusowe, pierwotniakowe, jak i bakteryjne,
  • niedrożność przewodu pokarmowego,
  • nieswoiste zapalenia jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna),
  • alergie pokarmowe oraz nietolerancje pokarmowe.

Śluz w kale u dzieci

U dzieci, podobnie jak u dorosłych, śluz występuje w kale naturalnie w małych ilościach. Niepokój powinny wzbudzić duże ilości śluzu w stolcu, śluzowe biegunki oraz stolec śluzowo-krwisty. W przypadku dzieci może być to pierwszy sygnał zakażenia rotawirusowego (szczególnie przy podwyższonej temperaturze ciała). Gdy śluzowi towarzyszą ślady krwi w stolcu, można przypuszczać infekcję jelitową (np. przy infekcji bakteriami Campylobacter czy Clostridium spp.). Śluz w stolcu u dziecka mogą nasilać również infekcje pasożytnicze układu pokarmowego (np. owsica). Jeśli śluz pojawia się cyklicznie po określonym pokarmie czy posiłku, świadczy to o alergii pokarmowej na jeden z najczęstszych alergenów – jajka, soję, produkty mleczne lub zboża.

Każdą większą ilość śluzu w kale u dzieci warto skonsultować z lekarzem pediatrą.

Śluz w kale u kobiet i podczas ciąży

Naturalnie u kobiet (także tych niebędących w ciąży) ilość śluzu w kale zwiększa się okołoowulacyjnie (w okresie poprzedzającym miesiączkę) ze względu na zmianę poziomu hormonów (estrogenów i progesteronu). Stolec pokryty śluzem może pojawić się również w przebiegu dolegliwości ginekologicznych, najczęściej w wyniku infekcji przenoszonych drogą płciową oraz w przypadku waginozy bakteryjnej.

Śluz w kale w ciąży jest najczęściej związany z hemoroidami, które wywołane są przewlekłymi zaparciami u ciężarnych. Może być też związany z infekcją ginekologiczną, dlatego też każda większa ilość śluzu w stolcu u ciężarnych powinna być skonsultowana z lekarzem.

Kał ze śluzem – diagnostyka i leczenie

Jeśli śluzowi w kale nie towarzyszą objawy silnego odwodnienia lub wysokiej gorączki, można go diagnozować w pierwszej kolejności w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej (u lekarza POZ).

Ze względu na liczne możliwe przyczyny kału ze śluzem przedstawione zostaną ogólne zasady postępowania.

Istotne będzie zbadanie kału pod kątem jego morfologii, obecności krwi utajonej oraz pasożytów. W przypadku biegunki infekcyjnej niezbędne będzie wykonanie posiewu kału oraz oznaczenie zawartości toksyn A oraz B. Oznaczenie kalprotektyny w kale będzie uzasadnione w przypadku podejrzenia nieswoistego zapalenia jelita lub rozrostu nowotworowego.

Niezbędne będzie także USG jamy brzusznej, które może uwidocznić pogrubiałą zapalnie ścianę jelita czy powiększone węzły chłonne. Bardzo istotne (szczególnie w przypadku podejrzenia nowotworu) będzie wykonanie kolonoskopii oraz gastroskopii.

W przypadku ciąży bądź podejrzenia infekcji przenoszonej drogą płciową lub waginozy bakteryjnej konieczne będzie badanie ginekologiczne.

Jeśli chodzi o leczenie śluzu w kale spowodowanego zwykłą biegunką lub zaparciami, możemy początkowo zastosować leczenie objawowe. Przy biegunce możemy stosować leki przeciwbiegunkowe (loperamid oraz diosmektyt), probiotyki, lekkostrawną dietę oraz przede wszystkim intensywne nawadnianie niegazowanymi napojami. Przy zaparciach należy zwiększyć ilość błonnika w diecie, zadbać o systematyczną aktywność fizyczną oraz – jeśli to konieczne – stosować np. leki pobudzające (np. antranoidy) lub osmotyczne (makrogole).

Sprawdź na DOZ.pl: Leki na zaparcia

Gdy śluz w kale towarzyszy zespołowi jelita drażliwego (IBS), leczenie będzie skupiać się na łagodzeniu objawów. Stosuje się dietę Low FODMAP, która zmniejszy fermentację w jelicie, dodatkowo pacjent może przyjmować mebewerynę (działa rozkurczowo), symetykon (działający przeciwwzdęciowo) oraz leki przeciwbiegunkowe. Lekarz może zalecić zastosowanie antybiotyku – ryfaksyminy.

Śluz towarzyszący infekcji będzie wymagał stosowania antybiotykoterapii.

W przypadku alergii pokarmowej niezbędne będą odstawienie alergizującego pokarmu lub restrykcyjna dieta do czasu jego znalezienia. Nieswoiste choroby zapalne jelit są leczone poprzez stosowanie leków sterydowych, pochodnych aspiryny oraz leczenie biologiczne, a także odpowiednio dopasowaną dietę. Schorzenia okołoodbytowe (takie jak szczelina, przetoka czy hemoroidy) powinny zostać skonsultowane z chirurgiem-proktologiem, gdyż najczęściej mogą być one całkowicie wyleczone przez zabiegi operacyjne. Natomiast terapia chorób onkologicznych zależy od ich postaci oraz zaawansowania (najczęściej może być to interwencja chirurgiczna połączona z radio- i chemioterapią).

Pamiętajmy, że w przypadku przyjmowania antybiotyku bardzo ważne jest przyjmowanie probiotyku. Probiotykami o potwierdzonej skuteczności są te ze szczepami Saccharomyces boulardii oraz Lactobacillus rhamnosus GG. Ich stosowanie zmniejszy ryzyko infekcji Clostridioides difficile, która wywołuje rzekomobłoniaste zapalenie jelit. Leczenie tego stanu opiera się na stosowaniu silnych antybiotyków, tj. metronidazolu, wankomycyny oraz fidaksomycyny.
  1. S. H. Ralston, M. W. J. Strachan, I. Penman, R. Hobson, red. wyd. pol. J. Różański, Choroby wewnętrzne Davidson, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2020.
  2. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2019/20, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020.
  3. F. F. Ferri, red. wyd. pol. A. Steciwko, Kompendium chorób wewnętrznych, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2007.
  4. Zarys chirurgii. Podręcznik dla studentów i lekarzy w trakcie specjalizacji, pod red. prof. A. Żyluka, Wydawnictwo Medipage, Warszawa 2016.
  5. M. Żorniak, P. Wosiewicz, Czy zmiana rytmu wypróżnień zawsze wskazuje na chorobę nowotworową?, „Onkologia po Dyplomie” nr 2 2019 [online] https://podyplomie.pl/onkologia/32553,czy-zmiana-rytmu-wyproznien-zawsze-wskazuje-na-chorobe-nowotworowa [dostęp:] 2.11.2022.
  6. H. Zielińska-Duda, B. Jakubowska-Zając, M. Czerwionka-Szaflarska, Biegunka związana z antybiotykoterapią wywołana przez Clostridium difficile u małych dzieci – obserwacje własne, „Pediatria Polska”, nr 88 2013.
  7. Z. Dzięciołowski, R. Kuźmicki, Nieżyt jelita grubego w przebiegu chorób pasożytniczych przewodu pokarmowego, „Wiadomości Parazytologiczne”, nr 5 1956.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij