Płaskostopie – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja płaskostopia poprzecznego i podłużnego
Mateusz Burak

Płaskostopie – przyczyny, objawy, leczenie, rehabilitacja płaskostopia poprzecznego i podłużnego

Płaskostopie, nazywane potocznie platfusem, to rodzaj deformacji stopy, która najczęściej jest rozpoznawana u dzieci wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, choć może również występować u dorosłych. Osoby z płaskostopiem mają wyraźnie obniżone fizjologiczne wysklepienie stóp (łuk podłużny przyśrodkowy i/lub łuk poprzeczny), które, jeśli jest nieleczone, może prowadzić do pojawienia się uciążliwych objawów. Jak rozpoznać płaskostopie?

Czym jest płaskostopie?

Płaskostopie jest rodzajem deformacji stopy. Osoby, u których obecna jest tego rodzaju anomalia w architekturze stóp posiadają wyraźnie obniżone ich sklepienia lub całkowity ich zanik.

W warunkach fizjologicznych wygląda to inaczej. Wówczas pomiędzy stopą a podłożem dostrzegalna jest wyraźna przestrzeń – w okolicy przyśrodkowej krawędzi. Świadczy to o należytym ukształtowaniu tej części narządu ruchu, co z kolei umożliwia właściwą amortyzację całego ciała.

U dzieci do 3.-4. roku życia mamy do czynienia z tzw. płaskostopiem fizjologicznym, które samoczynnie ustępuje i zazwyczaj nie wymaga szczególnego postępowania terapeutycznego. 

Płaskostopie – rodzaje

Wyróżnia się kilka rodzajów opisywanej powyżej wady. Mówi się o fizjologicznym płaskostopiu, które zostało już przedstawione, poza tym należy wymienić jeszcze płaskostopie podłużne oraz płaskostopie poprzeczne. 

Płaskostopie podłużne

W tym przypadku charakterystyczne jest obniżenie łuku przyśrodkowego stopy, która jest pozbawiona swojego wyprofilowania i traci właściwości amortyzacyjne. Powoduje to negatywny wpływ na niemal każdą część narządu ruchu. Takie upośledzenie architektury stopy generuje przeciążenia oraz przykre konsekwencje zdrowotne, szczególnie u osób uprawiających sport, dzieci oraz, w przypadku braku interwencji, także u dorosłych. 

Płaskostopie poprzeczne

Ten rodzaj płaskostopia cechuje się spłaszczeniem stopy w jej wymiarze poprzecznym. Oznacza to, że dochodzi do poszerzenia przodostopia i obciążenia go niemal całkowicie. W warunkach fizjologicznych w części przedniej stopa powinna się wspierać jedynie na głowie pierwszej oraz piątej głowie kości śródstopia, zachwianie tej równowagi prowadzi do opisywanej deformacji. Należy zaznaczyć, że płaskostopie poprzeczne i podłużne najczęściej współwystępują. 

Powiązane produkty

Płaskostopie – przyczyny

Przyczyn płaskostopia może być bardzo wiele. Istnieje też bardzo wiele teorii na ten temat. Naukowo udowodniono, że potencjalnie sprzyjające tego rodzaju deformacjom mogą być:

  • cukrzyca,
  • otyłość,
  • choroby o podłożu reumatycznym,
  • procesy starzenia się organizmu,
  • urazy w obrębie kończyny dolnej,
  • wiotkość aparatu mięśniowo-więzadłowego,
  • przeciążenia generowane podczas ciężkiej pracy fizycznej,
  • nieprawidłowy dobór obuwia,
  • zaburzenia o podłożu hormonalnym,
  • uprawianie sportu na zbyt twardej nawierzchni, jak np. beton.

Należy pamiętać, że do wad stóp będą także predysponować niektóre zawody. Długotrwała konieczność stania może sprzyjać powstawaniu płaskostopia. 

Płaskostopie – rozpoznanie

Zazwyczaj osobami, które jako pierwsze dostrzegają nieprawidłowy kształt stopy są rodzice, lekarz pierwszego kontaktu lub nauczyciel wychowania fizycznego. Jak rozpoznać płaskostopie? Wystarczy odcisnąć ślad mokrej stopy na płytkach podłogowych czy na piasku, by zauważyć, że stopa przylega do podłoża całą swoją powierzchnią (nie jest widoczny fizjologiczny łuk). 

Diagnostyka powinna być przeprowadzana równolegle przez ortopedę oraz fizjoterapeutę – pomogą oni w określeniu, jak poważna jest wada oraz czy i w jakim stopniu wymaga działań terapeutycznych. Bardzo często okazuje się, że jednocześnie współwystępują inne nieprawidłowości, takie jak koślawość stopy (stopa płasko-koślawa), co jest trudniejsze w korekcji. 

Rozpoznanie płaskostopia ustala się w oparciu o obserwację oraz badanie wydolności mięśni. Jest to obiektywna i bardzo prosta metoda. Można także poszerzyć diagnostykę i wykonać badanie z użyciem podoskopu.

Podoskop to przyrząd, który wyraźnie pokazuje, która część stopy jest obciążona i na tej podstawie ocenia się, jak poważna jest deformacja. Takie badanie można także przeprowadzić podczas chodu – widać wtedy wyraźnie, jak zachowuje się stopa w dynamice. 

Płaskostopie – leczenie. Ćwiczenia na płaskostopie

Leczenie płaskostopia jest możliwe tylko u dzieci, nie jesteśmy w stanie wyeliminować ani cofnąć deformacji u osób dorosłych. Dlatego tak ważna jest obserwacja rozwijającego się dziecka i wczesna interwencja terapeutyczna. Dużą rolę odgrywa tutaj odpowiednio dobrany zestaw ćwiczeń rehabilitacyjnych na stopę. Ich celem jest przede wszystkim nauka obciążania trzech charakterystycznych punktów w stopie – pod dużym palcem, pod małym palcem i pod piętą. Pozwala to na odbudowanie łuków i funkcji tej części narządu ruchu. Przykładem takich ćwiczeń na płaskostopie mogą być:

  1. Pozycja: siedzenie na krześle, nogi ugięte pod kątem 90 stopni w stawach kolanowych. Stopy przylegają do podłoża. Pod jedną ze stóp umieszczona jest kartka. Ruch: polega na wyciąganiu kartki spod stopy pacjenta przez drugą osobę. Ćwiczący w tym czasie ma za zadanie przytrzymywać kartkę całą powierzchnią stopy. Ćwiczenie powtarzamy na obie stopy – w przypadku, kiedy wada występuje obustronnie. Jest to przykład ćwiczenia zarówno na płaskostopie podłużne, jak i poprzeczne. 
  2. Pozycja: stanie w lekkim rozkroku, między stopami mała piłeczka. Ruch: polega na delikatnym, powolnym wspinaniu się na palce z jednoczesnym ściskaniem piłeczki. Następnie utrzymujemy pozycję kilka sekund i wracamy do pozycji wyjściowej. Ćwiczenie wykonujemy w 2 seriach po 10 powtórzeń.
  3. Pozycja: siad na krześle, stopy płasko na podłożu, pod jedną stopą taśma do ćwiczeń owinięta na śródstopiu. Końcówka taśmy trzymana w rękach. Ruch: polega na rozciąganiu taśmy ręką. Jednocześnie należy utrzymywać napięcie taśmy za pomocą docisku do podłoża punktami stopy, wokół których została owinięta.

Ćwiczenia na płaskostopie są bardzo ważnym elementem procesu usprawniania, bez aktywnej pracy stopami nie jesteśmy w stanie efektywnie wpłynąć na przywrócenie warunków fizjologicznych tej części narządu ruchu. Pomocny może okazać się także kinesiotasping. Zadaniem tapingu na stopie będzie uniesienie i podtrzymanie łuku przyśrodkowego stopy. Niekiedy rekomendowane są także indywidualne dobierane wkładki oraz buty na płaskostopie. Wymaga to jednak dużej ostrożności oraz precyzji w ustalaniu rodzaju takiego zaopatrzenia. Najlepiej zgłosić się wówczas do podologa.

Płaskostopie – skutki

Najistotniejsze jest wykrycie płaskostopia u dzieci i wdrożenie ćwiczeń na stopę. W przeciwnym razie możemy spodziewać się negatywnych skutków zdrowotnych w przyszłości. Poza generowaniem przeciążeń i osłabieniem właściwości amortyzacyjnych często występują problemy w postaci: nagniotów, odcisków, młotkowatego ustawienia palców, haluksów, bóli w obrębie bioder, kolan, kręgosłupa, zapalenie rozcięgna podeszwowego.

  1. Shibuya N., Jupiter D. C., Ciliberti L. J., VanBuren V., La Fontaine J., Characteristics of adult flatfoot in the United States, „J Foot Ankle Surg.” 2010, nr 49, s. 363–368.
  2. Echarri J. J., Forriol F., The development in footprint morphology in 1851 Congolese children from urban and rural areas, and the relationship between this and wearing shoes, „J Pediatr Orthop B.” 2003, nr 12, s. 141–146.
  3. Pita-Fernandez S., Gonzalez-Martin C., Seoane-Pillado T., Lopez-Calviño B., Pertega-Diaz S., Gil-Guillen V., Validity of footprint analysis to determine flatfoot using clinical diagnosis as the gold standard in a random sample aged 40 years and older, „Journal of Epidemiology” 2015, nr 25, s. 148.
  4. Rivera-Saldívar G., Torres-González R., Franco-Valencia M. i in., Risk factors associated with the conformation of the medial longitudinal arch and the symptomatic flat foot in a metropolitan school population in Mexico, „Acta Ortop Mex.” 2012, nr 26, s. 85–90.
  5. López López D., de los Ángeles Bouza Prego M., Requeijo Constenla A. i in., The impact of foot arch height on quality of life in 6-12 year olds, „Colomb Med (Cali)” 2014, nr 48, s. 168–172.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij