zajady w kącikach ust
Paulina Brożek

Zajady – przyczyny, leczenie domowymi sposobami

Zajady to nie tylko problem natury estetycznej – bolesne, piekące i czerwone pęknięcia umiejscowione w kącikach ust to dość powszechna przypadłość dotycząca błon śluzowych jamy ustnej. Wywołują ją m. in. grzyby (drożdżaki) oraz infekcje bakteryjne. Nieleczone zajady mogą utrzymywać się nawet przez kilka tygodni i powodować poważne następstwa. Co stosować na zajady? Podpowiadamy.

Zajady to dość częsty problem pojawiający się zarówno u dzieci, jak i u dorosłych osób. Zmiany powstają na podłożu infekcji u osób z czynnikami sprzyjającymi ich rozwojowi. Początkowo występują pod postacią zaczerwienionej i przesuszonej skóry w kącikach ust, w miarę upływu czasu dochodzi do tworzenia bolesnych pęknięć i nadżerek tej okolicy. Zajady nie są jedynie problemem kosmetycznym, mogą świadczyć o niedoborach witaminowych lub obecności chorób przewlekłych.

Zajady – przyczyny powstawania

Zapalenie kątów ust (ang. angular cheilitis lub angular stomatitis), potocznie nazywane zajadami, to zmiany zapalne skóry oraz błony śluzowej okolicy kącików ust. Dolegliwość występuje dość często zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Zajady nie są zmianami zaraźliwymi.

Przyczyny powstawania angular stomatitis są zróżnicowane i zwykle mają charakter wieloczynnikowy. Niektóre stany chorobowe stanowią czynnik predysponujący do ich wystąpienia. Najczęściej bezpośrednim czynnikiem etiologicznym jest infekcja wywoływana przez drożdżaki z głównie Candida albicans lub bakterie (gronkowce, paciorkowce), oba rodzaje patogenów udaje się wyizolować w ponad połowie przypadków zajadów.

Zapaleniu kącików ust, czyli zajadom, sprzyjają również: nawykowe oblizywanie warg, drażnienie przez protezy dentystyczne, szerokie otwieranie ust, nieprawidłowo wykonywane zabiegi higieniczne w jamie ustnej, nadmierne ślinienie oraz nadmierna suchość jamy ustnej.

Choroby ogólne związane z występowaniem zajadów to:

  • niedokrwistość z niedoboru żelaza,
  • niedokrwistość megaloblastyczna,
  • niedobory witaminowe, szczególnie witamin: B2 i PP,
  • cukrzyca,
  • obniżenie odporności (przed okresem, przewlekłe narażenie na stres),
  • alergie kontaktowe (np. uczulenie na nikiel zawarty w sztućcach, aparacie ortodontycznym, uczulenie na miętę obecną w pastach do zębów),
  • jako wynik działania niepożądanego niektórych leków np. izotretynoiny.

Zajady u dziecka

U dzieci dość częstym czynnikiem miejscowym sprzyjającym powstawaniu zajadów jest ciągłe narażenie skóry okolicy ust na ślinę. Zwiększone wydzielanie śliny obecne jest w okresie wyrzynania się zębów. Nie bez znaczenia jest ciągłe oblizywanie warg, ssanie palca lub smoczka czy wkładanie do buzi zabawek przez dziecko.

Zajady w ciąży

Ciąża z powodu zmian hormonalnych w organizmie kobiety predysponuje do powstawania zajadów. Obecność zmian zapalnych w kącikach ust u ciężarnej może być spowodowane również niedoborem żelaza, kwasu foliowego czy witamin z grupy B, dlatego też warto skonsultować problem z lekarzem prowadzącym, który zleci wykonanie odpowiednich badań.

Zajad a opryszczka wargowa

W przeciwieństwie do zajadów opryszczkę wargową wywołują wirusy z grupy Herpex simplex. Wirus obecny jest w wydzielinie pęcherzyków i przenosi się przez bezpośredni kontakt np. podczas pocałunków, używania wspólnych sztućców itp. Ponieważ wirus szybko ginie w temperaturze pokojowej i po wyschnięciu, rzadko do zakażenia dochodzi na drodze kropelkowej czy przez przedmioty. W miejscu wniknięcia wirusa w okolicy ust zwykle w kąciku odczuwalna jest przeczulica, świąd i pieczenie. Zmiany pojawiają się po 2–3 dniach, pod postacią drobnych, bolesnych pęcherzyków wypełnionych bezbarwnym płynem. Pęcherzyki pękają, pozostawiając bolesne nadżerki i owrzodzenia. Objawy opryszczki na ustach utrzymują się ok. 2 tygodni, goją się samoistnie, zwykle nie pozostawiając blizn. Zmiany o niewielkim nasileniu nie wymagają leczenia bądź stosuje się miejscowo maści przeciwwirusowe na opryszczkę (np. acyclovir) i wysuszające np. maść cynkową. Cięższe postacie wymagają ogólnoustrojowego podania leków przeciwwirusowych.

Zajady – objawy

Zajady charakteryzują  się podrażnieniem, rumieniem zapalnym i tworzeniem skorupowatych zgrubień w okolicy kątów ust. Zmiany te dość często tworzą bolesne nadżerki i pęknięcia o różnej głębokości z tendencją do krwawień (np. podczas ziewania czy szerokiego otwierania ust nadżerki pękają lub krwawią). Usta mogą być spierzchnięte, suche lub pozostać wolne od zmian.

Zajadom mogą towarzyszyć dolegliwości bólowe, świąd, pieczenie. Objawy ogólnoustrojowe nie występują. Zapalenie kącików ust w zależności od etiologi może trwać  kilka dni, a w postaciach przewlekłych nawet kilka lat.

Powiązane produkty

Leczenie zajadów w kącikach ust – jak wygląda, czym smarować?

Leczenie zajadów uzależnione jest od przyczyny ich powstawania. Zmiany powstałe na tle awitaminozy czy niedokrwistości wymagają suplementacji odpowiednimi preparatami. Zapalenie kącików ust pojawiające się u osób z cukrzycą może wymagać intensyfikacji leczenia przeciwcukrzycowego.

W przypadku większości zmian wystarczające jest ograniczenie czynników sprzyjających powstawaniu zajadów (oblizywanie ust, niewłaściwa higiena jamy ustnej) oraz stosowanie miejscowo działających maści lub kremów.

Wybór preparatów bez recepty jest ogromny (maści, kremy, żele, pomadki) dlatego warto poradzić się farmaceuty, który pomoże dobrać odpowiedni specyfik.  Ponieważ zapalenie kącików ust rozwija się w większości przypadków na podłożu infekcji, warto sięgnąć po preparaty zawierające w swoim składzie środki przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze:

  • chlorquinaldol – wykazuje działanie przeciwbakteryjne na ziarniaki Gram-dodatnie,
  • klotrimazol – stosowany miejscowo zapobiega rozwojowi drożdżaków oraz Candida albicans

Skuteczny preparat na zajady powinien również zawierać substancje działające nawilżająco i odżywczo, wzmacniająco ochronny płaszcz lipidowy, wspomagające regenerację i łagodzące podrażnienia skóry. Najczęściej wykorzystywanymi składnikami w maściach i kremach na zajady są m. in:

  • witamina E – wykazuje działanie przeciwzapalne, przyspiesza proces gojenia się ran, zabezpiecza przed przesuszeniem oraz przed utratą elastyczności naskórka
  • ekstrakt z szałwii lekarskiej – działa kojąco i ściągająco,
  • witamina B2 – wspomaga pielęgnację skóry, przyspiesza wchłanianie zajadów i ułatwia gojenie,
  • D-pantenol – koi, uelastycznia i zmiękcza skórę,
  • masło Shea – wspomaga regenerację naskórka i uelastycznia go,
  • olejek z drzewa herbacianego – wykazuje działanie przeciwbakteryjne,
  • wyciąg z wąkrotki azjatyckiej – działa odżywczo i wygładzająco na skórę,
  • wyciąg z kasztanowca – w korzystny sposób wpływa na szczelność naczynek, zmniejsza zaczerwienienie, a także działa łagodząco w przypadku podrażnień.

Jak długo goją się zajady?

Zwykle przy prawidłowym i systematycznym leczeniu zajady goją się w przeciągu 2–3 tygodni. W przypadku braku poprawy po leczeniu, długiego czasu gojenia lub częstego nawracania zmian wskazane jest zasięgnąć porady lekarza rodzinnego, dermatologa bądź stomatologa. Niekiedy zalecane bywa wykonanie posiewu ze zmian okolicy kącików ust.

Blizny po zajadach

W większości przypadków zajady ustępują bez pozostawiania blizn. Na niewielkie blizny po zajadach wystarczy stosowanie preparatów natłuszczających i nawilżających. W przypadku rozległych czy głębokich blizn konieczna będzie wizyta u dermatologa.

Domowe sposoby na zajady

W przypadku występowania zajadów zanim sięgniemy po wyroby apteczne, możemy wypróbować niektóre domowe sposoby na zajady. Surowcem wspomagającym leczenie zajadów, a obecnym w każdej kuchni, jest np. miód czy propolis. Miód charakteryzuje się silnym działaniem przeciwzapalnym. Jego niewielką ilość możemy zmieszać z kilkoma kroplami tranu i nałożyć na 15 minut na zmienioną skórę.

Uwaga: u osób uczulonych na propolis zmiany mogą się znacznie zaostrzyć.

Skuteczną i bezpieczną metodą jest natłuszczanie ust oliwą z oliwek. Znajdujące się w jej składzie witaminy A, D, E, K przyśpieszają regenerację naskórka i posiadają właściwości natłuszczające oraz łagodzące podrażnienia.

Warto również w trakcie leczenia zajadów wzbogacić dietę w produkty zawierające witaminy z grupy B. Witaminy te m. in wspomagają układ odpornościowy, wspierają prawidłowy wygląd i funkcję skóry włosów i paznokci. Bogatym źródłem tych związków są drożdże, wątroba wołowa, rośliny strączkowe (soja, fasola i groch). Dobrym źródłem witamin z grupy B są również nabiał oraz jaja, ale także banany, brzoskwinie i szpinak.

Sprawdź na DOZ.pl: Suplementy z witaminą B.
  1. H. Batura-Gabryel, Niektóre aspekty kandydozy, „Mikol. Lek.” nr 6 1999.
  2. M. Szymankiewicz, J. Kowalewski, Zakażenia wywoływane przez grzyby Candida. Czynniki predysponujące, „Mikol. Lek.” nr 12 2005.
  3. A. J. Kurnatowska, Występowanie grzybów w ontocenozie jamy ustnej a zmiany błony śluzowej, „Mikol. Lek.” nr 10 2003.
  4. K. K. Park, R. T. Brodell, S. E. Helms, Angular cheilitis, part 1: local etiologies, „Cutis; Cutaneous Medicine for the Practitioner”, nr 87 (6) 2011.
  5. K. K. Park, R. T. Brodell, S. E. Helms, Angular cheilitis, part 2: nutritional, systemic, and drug-related causes and treatment, „Cutis; Cutaneous Medicine for the Practitioner”, nr 88 (1) 2011.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak dawkować melatoninę na sen? Czy pomaga zasnąć?

    Melatonina to kluczowy hormon procesu zasypiania. Jej niedobory mogą niekorzystnie wpływać na zachowanie prawidłowego cyklu okołodobowego, a tym samym przyczyniać się do występowania zaburzeń wielu mechanizmów zachodzących w organizmie. Ilość wydzielanej melatoniny zmniejsza się wraz z wiekiem, przez co najbardziej narażone na jej niedobory są osoby starsze. Jakie inne funkcje spełnia hormon snu, jak należy go suplementować i czym objawiają się niedobory melatoniny? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń może wpływać na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cytrynian magnezu, zwykły magnez, a może magnez z witaminą B6 – który wybrać?

    W aptekach i sklepach z suplementami dostępnych jest kilka form magnezu. Jedne preparaty występują w postaci magnezu z witaminą B6, inne określane są mianem cytrynianu magnezu (także w wersji z pirydoksyną), a jeszcze inne oferowane są w formie samego magnezu. Magnez można kupić zarówno w formie tabletek, kapsułek, saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie, jak i w postaci płynu czy żelek. Czym różnią się poszczególne suplementy, które połączenie jest najskuteczniejsze i najlepiej przyswajalne oraz dlaczego magnezu nie wolno łączyć z preparatami zawierającymi żelazo i wapń? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Jad pszczeli – jakie ma właściwości lecznicze?

    Jad wytwarzany przez pszczoły miodne (Apis mellifera) to bezwonna, bezbarwna, gorzka ciecz, zawierająca mieszaninę różnych aktywnych substancji, takich jak peptydy, białka o właściwościach enzymatycznych czy biogenne aminy. Mimo że jest toksyną, która może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej, to posiada także liczne właściwości prozdrowotne. Jakie są wyniki badań dotyczących jadu pszczelego?

  • Suplementacja przy insulinooporności

    Insulinooporność jest zaburzeniem metabolizmu, które może zamienić się w poważną chorobę, która obecnie może dotyczyć nawet 2 milionów Polaków. Przyczynia się do tego przede wszystkim siedzący tryb życia, przetworzona, wysokoenergetyczna żywność, a także przewlekły stres wpływający na nasze zachowania żywieniowe – „zajadanie” problemów. Insulinooporność nie musi być leczona, niemniej jeśli na czas nie zareagujemy zmianą dotychczasowego stylu życia, może przerodzić się w pełnoobjawowe schorzenie – cukrzycę. Cennym elementem uzupełniającym dietoterapię może być racjonalna, przemyślana suplementacja. Jakie składniki szczególnie wspierają zdrowie metaboliczne?

  • Suplementacja w Hashimoto – jak wpływają na to nutraceutyki?

    Hashimoto, a raczej autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, jest coraz powszechniej diagnozowanym schorzeniem. Mówimy o nim wtedy, gdy nasz układ odpornościowy atakuje tarczycę. W chorobie tej może dojść zarówno do podwyższonej czynności gruczołu, jak i normalnej lub obniżonej czynności. Hashimoto dotyka znacznie częściej kobiety niż mężczyzn. Wsparciem działania tarczycy, jak i całej terapii, może być racjonalna suplementacja w oparciu o składniki, których skuteczność potwierdzają wyniki badań naukowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij