Egzema – przyczyny i objawy. Leczenie egzemy na dłoniach i twarzy. Które preparaty wybrać, a których unikać?
Alicja Świątek

Egzema – przyczyny i objawy. Leczenie egzemy na dłoniach i twarzy. Które preparaty wybrać, a których unikać?

Egzema, inaczej wyprysk lub atopowy wyprysk skóry, to niezakaźna choroba, którą nie można się zarazić od drugiej osoby poprzez kontakt bezpośredni lub korzystanie z tych samych kosmetyków czy ręczników i pościeli. Leczenie egzemy jest niezwykle uporczywe, ponieważ zazwyczaj ciężko jest wytypować czynnik wywołujący bolesne, swędzące, pękające i suche plamy na skórze dłoni i twarzy (czasem występujące na całym ciele). Leczenie egzemy z użyciem najlepszych dermokosmetyków i pod opieką najlepszego dermatologa lub alergologa może być nieskuteczne, jeśli pacjent będzie miał stały kontakt z czynnikiem drażniącym.


Tego dowiesz się z naszego artykułu:

  • Czy długie kąpiele pomagają w walce z egzemą skóry?
  • Które zioła i preparaty na egzemę wybrać?
  • Których składników w kosmetykach unikać przy egzemie?
  • Czy da się skutecznie wyleczyć wyprysk kontaktowy?


Uciążliwe swędzenie skóry, zmiany ropne, grudki, pęcherzyki – te wszystkie objawy mogą świadczyć o pojawieniu się egzemy. Przyczyn wystąpienia choroby może być wiele. Od kontaktu z czynnikiem inicjującym stan zapalny (jak np. składnik kosmetyku czy pożywienia) po zaburzenia hormonalne czy uwarunkowania genetyczne. Wyprysk skórny może powodować dyskomfort, spadek samooceny, a także ból, pieczenie i trudność w codziennym funkcjonowaniu. Istnieją różne metody farmakoterapii, które mogą złagodzić przebieg choroby oraz poprawić jakość życia z egzemą. Podstawą jest właściwe rozpoznanie dolegliwości i dobranie odpowiedniego leczenia.

Co to jest egzema (wyprysk)?

Egzema, a właściwie wyprysk, stanowi nieinfekcyjną chorobę skóry o podłożu alergicznym lub niealergicznym. Powstaje na skutek stanu zapalnego w obrębie warstwy brodawkowatej skóry właściwej oraz naskórka. W zależności od wieku obserwuje się pewne uwarunkowania do występowania danej postaci egzemy. Przykładowo u dzieci zazwyczaj dochodzi do atopowego zapalenia skóry, natomiast u osób dorosłych rodzaje egzemy są bardziej zróżnicowane.

Egzema (wyprysk) – objawy

Egzema zaczyna się od powstania drobnych, czerwonych grudek na skórze, które ulegają przekształceniu w pęcherzyki, a następnie pękają, tworząc bolące nadżerki. Jeśli dojdzie do zakażenia, może pojawić się wydzielina oraz zmiany ropne, którym towarzyszy obrzęk, występujący zwłaszcza na twarzy, powiekach i rękach. Skóra staje się mniej sprężysta, jest przesuszona oraz ulega łuszczeniu. Dodatkowo w przebiegu egzemy często występuje uporczywy świąd i pieczenie. Chorzy przeważnie nie potrafią poradzić sobie z uciążliwym swędzeniem i rozdrapują zmiany, co prowadzi do powstawania przebarwień oraz blizn.

Powiązane produkty

Egzema – przyczyny. Jak zapobiegać występowaniu wyprysku?

Egzema może mieć wiele przyczyn. Wyróżnia się kilka typów egzemy, które znacząco różnią się między sobą. Podstawowy podział dzieli egzemy na dwa rodzaje: egzogenną (kontaktową) i endogenną.

Egzema egzogenna – powstaje w wyniku kontaktu z czynnikiem zewnętrznym, takim jak składnik jedzenia, kosmetyków, biżuterii czy odzieży.

Egzema endogenna – ma podłoże wewnętrzne, powodem są genetyczne predyspozycje organizmu lub zaburzenia hormonalne.

Podstawą leczenia jest odpowiednie rozpoznanie danej odmiany choroby. W przypadku egzemy kontaktowej kluczowe jest znalezienie alergenu powodującego chorobę i jego wyeliminowanie. Niekiedy rozwiązanie może być bardzo proste i wystarczy wyeliminować dany produkt z jedzenia lub zmienić kosmetyk. Niestety w przypadku wyprysku o podłożu endogennym sytuacja jest bardziej skomplikowana. Wówczas lekarz – w zależności od rozpoznania – może zalecić samodzielne leczenie zewnętrzne lub w połączeniu z wewnętrznymi preparatami farmakologicznymi.

Egzema dłoni – leczenie

Jeśli zmiany wypryskowe występują wyłącznie na dłoniach, najprawdopodobniej związane jest to ze stałym kontaktem tej powierzchni z czynnikiem wywołującym chorobę. Może to być substancja występująca w kremie do rąk, płynie do naczyń lub innych detergentach. Często jest to egzema zawodowa, powstająca w wyniku narażenia na czynnik, z którym pacjent ma do czynienia w pracy, np. farby służące do barwienia tkanin. Poprzez ciągłą styczność danego obszaru ciała z substancją alergizującą lub drażniącą dochodzi do wystąpienia egzemy. Domowe sposoby na egzemę mogą okazać się w tym przypadku niewystarczające. Zazwyczaj leczenie obejmuje stosowanie maści i kremów zawierających glikokortykosteroidy, niekiedy w połączeniu z fototerapią promieniami UV. Stosowanie sterydów na egzemę dłoni umożliwia ograniczenie uporczywego świądu oraz złagodzenie występujących zmian zapalnych. Terapia ta wiąże się jednak z ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych, takich jak zanikowe zmiany skórne, zmiany barwnikowe, podrażnienia, stany zapalne. Rzadziej dochodzi do zaburzeń ogólnoustrojowych w postaci zahamowania funkcjonowania kory nadnerczy, zespółu Cushinga lub opóźnienia wzrostu u dzieci. Ewentualne pojawienie się skutków ubocznych związane jest z ryzykiem częściowego wchłaniania glikokortykosteroidów przez skórę do krwi. Z tego względu należy ograniczyć okres leczenia do możliwie najkrótszego, a także stosować jak najmniejsze dawki na niewielką, nieuszkodzoną powierzchnię ciała.

Egzema twarzy – leczenie

W przypadku dzieci wyprysk pojawiający się wyłącznie na twarzy zazwyczaj występuje w postaci atopowego zapalenia skóry (AZS). Natomiast u osób dorosłych przybiera postać alergii kontaktowej lub egzemy wynikającej z podrażnienia. Proces leczenia tej choroby zależy od czynnika wywołującego wyprysk oraz stopnia nasilenia zmian. Pierwszym krokiem w terapii egzemy twarzy jest znalezienie jej przyczyny, a zwłaszcza konkretnego elementu ją wywołującego. Wówczas należy go wyeliminować, a jeśli to niemożliwe – ograniczyć do minimum kontakt z czynnikiem wyzwalającym objawy. Czasami sama profilaktyka może rozwiązać problem. Gdy jest to jednak niewystarczające, kolejnym etapem w łagodnej postaci egzemy twarzy są preparaty o działaniu przeciwzapalnym oraz odpowiednia pielęgnacja podrażnionej skóry. W celu wzmocnienia i regeneracji skóry oraz złagodzenia świądu pacjenci stosują zewnętrzne preparaty dermokosmetyczne w postaci emolientów. Emolienty to nowoczesne preparaty, które pomagają odbudować zniszczoną barierę hydrolipidową naskórka. Tworzą na jego powierzchni płaszcz ochronny, zabezpieczając w ten sposób skórę przed utratą wody. Preparaty emolientowe natłuszczają i regenerują skórę. Dodatkowo pomagają złagodzić uporczywy świąd i chronią skórę przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi, np. przed alergenami. Emolienty dostępne są w aptekach w postaci kremów, emulsji, balsamów, żeli do kąpieli i szamponów.

Oprócz właściwego zabezpieczania skóry dermokosmetykami stosuje się również miejscowe preparaty zewnętrzne, zazwyczaj dostępne wyłącznie jako leki na egzemę, wydawane jedynie na receptę. Najczęściej przepisywane są glikokortykosteroidy i inhibitory kalcyneuryny. Jeśli wyprysk ma charakter alergiczny, włącza się także leki przeciwhistaminowe, które ograniczają objawy alergii. W cięższych przypadkach chorobowych, gdy zmiany na twarzy są bardzo nasilone, stosuje się doustne preparaty o działaniu ogólnoustrojowym. Zazwyczaj podawane są glikokortykosteroidy lub alitretynoina.

Czy wiesz, że glikokortykosteroidy wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, przeciwalergiczne, immunosupresyjne, regulujące przemiany węglowodanów, białek i tłuszczów? Dowiedz się więcej i przeczytaj artykuł o kortykosteroidach na DOZ.pl

Jak pielęgnować swędzącą i uszkodzoną skórę? Po które dermokosmetyki sięgać, a które preparaty odstawić?

W przebiegu egzemy skóra wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Nie należy jej narażać na dodatkowe podrażnienie pod wpływem zbyt wysokich lub niskich temperatur. Dlatego odradzane są długie kąpiele w gorącej wodzie, gdyż mogą dodatkowo zaostrzyć zmiany. Wskazany jest krótki prysznic w letniej wodzie z użyciem dermokosmetków pod prysznic. Po umyciu skóra potrzebuje właściwego nawilżenia. Wybierając produkt pielęgnacyjny, warto sięgnąć po delikatne, hipoalergiczne produkty o działaniu silnie zmiękczającym i nawilżającym. Kosmetyki myjące powinny być pozbawione klasycznego mydła, parabenów i innych syntetycznych związków powierzchniowo czynnych lub olejów mineralnych, które mogłyby dodatkowo podrażniać uszkodzoną skórę. Analizując skład poszczególnych kosmetyków, z pewnością należy odrzucić te, które zawierają:

  • Imidazolidinyl Urea i Diazolidinyl Urea – konserwant,
  • Methylo- Propylo- Butylo- i Ethyloparaben – parabeny, konserwanty,
  • Stearalkonium Chloride – środek antystatyczny i przeciwdrobnoustrojowy (stworzony dla przemysłu tekstylnego),
  • Synthetic Colors Petrolatum (wazelina) – olej mineralny,
  • Propylene Glycol (PG) – syntetyczna substancja nawilżająca,
  • PVP/VA Copolymer – ropopochodny związek chemiczny,
  • Sodium Lauryl Sulfate (SLS) – detergent, gwarantuje pienienie się kosmetyku,
  • Synthetic Fragrances Triethanolamine (TEA) – detergent.

Najczęściej zalecane jest stosowanie emolientów.

Zioła na egzemę

W leczeniu wyprysku z pomocą przychodzą naturalne preparaty ziołowe na egzemę. Można je znaleźć w aptekach i sklepach zielarskich w postaci produktów przeznaczonych do stosowania zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego. Przyjmowanie doustnych mieszanek ziołowych z łopianem, rumiankiem czy szałwią, zawierających składniki o działaniu przeciwzapalnym, może znacząco złagodzić dolegliwości spowodowane egzemą. Zewnętrznie warto zastosować zioła bogate w substancje ograniczające swędzenie skóry, łagodzące podrażnienia oraz zmniejszające stan zapalny. W tym celu dobrze sprawdzą się produkty zawierające wyciągi lub ekstrakty z owsa zwyczajnego, jeżówki (echinacea), rumianku i nagietka.

  1. A. Kaszuba i in., Miejscowe glikokortykosteroidy w leczeniu chorób skóry – zalecane standardy postępowania, journals.viamedica.pl [online] https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/10126 [dostęp:] 11.05.2021.
  2. E. Małek, Rozpoznawanie patologicznych zmian skórnych, zsm2krakow.pl [online] https://zsm2krakow.pl/images/dokumenty/dydaktyka/tuf/technik.uslug.fryzjerskich_514[02]_z1.02_u.pdf [dostęp:] 11.05.2021.
  3. A. Grys i in., Rośliny zielarskie w leczeniu chorób skóry – bezpieczeństwo i zastosowanie, depot.ceon.pl [online] https://depot.ceon.pl/handle/123456789/1298 [dostęp:] 11.05.2021.
  4. P. Merks, Opieka farmaceutyczna w dermatologii. Choroby skóry – Atopowe Zapalenie Skóry, aptekarzpolski.pl [online] https://www.aptekarzpolski.pl/opieka-farmaceutyczna/opieka-farmaceutyczna-w-dermatologii-choroby-skory-atopowe-zapalenia-skory/ [dostęp:] 11.05.2021.
  5. I. Lewandowska, Wyprysk, czyli egzema jako jedna z najczęstszych chorób alergicznych skóry, pielegniarstwo.ump.edu.pl [online] http://www.pielegniarstwo.ump.edu.pl/uploads/2013/2/132_2_48_2013.pdf [dostęp:] 11.05.2021.
  6. M. Ruchała, E. Gurgul, Co dermatolog powinien wiedzieć o skórnej manifestacji chorób endokrynologicznych, podyplomie.pl [online] https://podyplomie.pl/dermatologia/15891,co-dermatolog-powinien-wiedziec-o-skornej-manifestacji-chorob-endokrynologicznych [dostęp:] 11.05.2021.
  7. J. Maj i in., Zmiany skórne w endokrynopatiach, yadda.icm.edu.pl [online] http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-6369c897-74f7-4363-9222-42da17f47b3d [dostęp:] 11.05.2021.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij