Bostonka – przyczyny, objawy, leczenie choroby bostońskiej
Katarzyna Makos

Bostonka – przyczyny, objawy, leczenie choroby bostońskiej

Bostonka to choroba zakaźna wywoływana przez enterowirusy, głównie wirusa Coxsackie A16. Najczęściej chorują dzieci do 5. roku życia, choć mogą na nią zachorować także dorośli. Nazywana jest chorobą dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD), ponieważ jej najbardziej charakterystycznym objawem jest wysypka – wykwity skórne – bolesne, nieswędzące pęcherzyki występujące na podeszwach stóp, dłoniach oraz na błonie śluzowej jamy ustnej. Sprawdź, jak można się zarazić – czy konieczny jest bezpośredni kontakt? Jak leczy się chorobę bostońską?

  1. Czym jest bostonka? Kogo najczęściej dotyka?
  2. Jakie są objawy bostonki u dzieci?
  3. Czy dorośli mogą mieć bostonkę? Jakie mogą być objawy?
  4. Bostonka – jak można się zarazić?
  5. Bostonka – objawy. Bostonka a ospa wietrzna. Jak wygląda bostonka?
  6. Bostonka – jak się leczy?
  7. Bostonka – czy może dać groźne powikłania?
  8. Bostonka – jak zapobiegać?

Czym jest bostonka? Kogo najczęściej dotyka?

Bostonka to potoczna nazwa dla choroby dłoni, stóp i jamy ustnej (ang. Hand, Foot and Mouth Disease), która wywoływana jest przez enterowirusy, w tym należące do nich wirusy Coxsackie. Charakteryzuje się występowaniem wykwitów pęcherzykowych i plamisto-grudkowych właśnie w tych rejonach ciała. Zazwyczaj dotyczy małych dzieci, przebywających w skupiskach (żłobki, przedszkola). Szczyt zachorowań występuje w sezonie letnim. Przebieg choroby jest specyficzny, gdyż osoby z bostonką najbardziej zarażają tuż przed wystąpieniem objawów. Oznacza to, że bostonką można zakazić się od dziecka, które nie ma jeszcze objawów.

Objawy bostonki u dzieci

HFMD występuje najczęściej u dzieci do 10. roku życia (głównie poniżej 5. roku życia). Zazwyczaj przebieg bostonki jest łagodny, samoograniczający się. Cięższy przebieg obserwowano w zakażeniach o etiologii Coxsackie typu A17 oraz enterowirusa 71 wśród dzieci z krajów azjatyckich. Okres wylęgania trwa zwykle ok. 3-6 dni.

Bostonka u dorosłych

HFMD rzadziej niż u dzieci pojawia się u osób dorosłych i to zazwyczaj po kontakcie z chorym dzieckiem. Dorośli szczególnie podatni na zachorowanie to osoby z zaburzeniami odporności. U osób immunokompetentnych przebieg bostonki jest łagodny. Objawy bostonki u dorosłych są mało charakterystyczne i można je pomylić z wysypką alergiczną.

Bostonka – jak można się zarazić?

Bostonka nazywana jest chorobą brudnych rąk ze względu na drogę transmisji wirusa. Po wniknięciu do organizmu człowieka wirus namnaża się w ciągu pierwszych 24 godzin, początkowo w komórkach układu chłonnego (obecnych m.in. w jelitach), aby w następnym etapie zająć inne tkanki (skórę i błony śluzowe).

Wirus wywołujący bostonkę jest obecny w kale, ślinie chorego, wydzielinie z pęcherzyków. Człowiek jest jedynym rezerwuarem wirusa i zaraża się drogą fekalno-oralną, kropelkową, poprzez bezpośredni i pośredni kontakt z wydzielinami lub wydalinami chorego (ręczniki, zabawki i inne przedmioty osobiste, skażona woda, jedzenie itd.).

Jak się można zaraznić bostonką?
Jak można się zarazić bostonką?

Powiązane produkty

Bostonka – objawy. Bostonka a ospa wietrzna. Jak wygląda bostonka?

Pierwsze objawy – wykwity pojawiające się w przebiegu bostonki – dotyczą zazwyczaj błon śluzowych jamy ustnej, występują ok. 2-3 dnia od momentu zakażenia i kolejno przybierają postać zmian rumieniowych, pęcherzyków i bolesnych nadżerek. Często współtowarzyszy im umiarkowana gorączka i złe samopoczucie.

W dalszym etapie wirus zajmuje skórę – w okolicy stóp i rąk widoczne są zmiany rumieniowo-grudkowe oraz pęcherzyki wypełnione przezroczystym płynem. U niektórych osób zmiany mogą zajmować większe obszary (w tym tułów, okolicę narządów płciowych) lub przyjmować postać plamicy i wybroczyn (częściej u starszych dzieci). Objawy te ustępują w przeciągu 7-10 dni.

U chorych na bostonkę obserwuje się także charakterystyczne zmiany w obrębie paznokci – linie Beau (poprzeczne bruzdowanie paznokcia) i złuszczanie się płytki paznokciowej, występujące średnio 40 dni po przebytej infekcji. U dzieci z AZS choroba dłoni, stóp i jamy ustnej może przypominać zakażenie wirusem opryszczki i objawiać się jako tzw. eczema coxsackium. Ciężki przebieg (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mózgu, porażenie ogniskowe) zazwyczaj związany jest z zakażeniem enterowirusem 71 oraz niedoborami odporności.

HFMD należy w pierwszej kolejności różnicować z ospą wietrzną – w przebiegu zakażenia wirusem VZV zmiany są polimorficzne (w różnym stadium zaawansowania), rozsiane, mogą zajmować skórę owłosioną głowy, towarzyszy im świąd. Inne choroby przypominające bostonkę to opryszczka, wykwity alergiczne, wyprysk potnicowy oraz świerzb, a zmiany ograniczone do jamy ustnej wymagają różnicowania z aftami, herpanginą, anginą i pleśniawkami.

Objawy bostonki wewnątrz jamy ustnej (buzi)
Objawy bostonki wewnątrz jamy ustnej (buzi)
Objawy bostonki na twarzy
Objawy bostonki na twarzy dziecka

Bostonka – leczenie

Leczenie choroby dłoni, stóp i jamy ustnej jest objawowe – podstawą jest leczenie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe oraz pielęgnacja skóry. Z powodu występowania bolesnych zmian w jamie ustnej dziecko często odmawia jedzenia i picia, więc w przypadku odwodnienia może wymagać nawadniania dożylnego. Należy unikać ostrych i kwaśnych potraw oraz gorących posiłków. Preparatów znieczulających (np. benzokaina, lidokaina w żelu) nie powinno się podawać niemowlętom ze względu na ryzyko połknięcia dużej ilości leku, co sprzyja zaburzeniom połykania i zakrztuszeniom. Krótki okres działania tego typu leków sprzyja także częstszej podaży (wbrew zaleceniom ulotki) i przedawkowaniu.

Przebieg leczenia w przypadku nadżerek jest nieco bardziej złożony i może wymagać zastosowania wodnego roztworu pioktaniny, która ma działanie przeciwbakteryjne. Miejsca po pękniętych pęcherzykach na skórze można odkażać roztworem oktenidyny, nie wolno jednak stosować żadnych pudrów, kremów, maści cynkowych itp., ponieważ mogą sprzyjać nadkażeniom bakteryjnym.

Bostonka – powikłania

Najczęstszym powikłaniem HFMD są nadkażenia bakteryjne wykwitów. Sprzyja temu łatwe pękanie pęcherzyków oraz drapanie zmian. W przypadku ciężkiego przebiegu może dojść do zajęcia układu OUN, co może grozić pojawieniem się trwałych ubytków neurologicznych – na szczęście występują one bardzo rzadko.

Bostonka – profilaktyka

Podstawą profilaktyki bostonki jest izolacja chorego do czasu zniknięcia zmian skórnych oraz odpowiednia higiena – częste mycie rąk, unikanie korzystania z przedmiotów osobistych osób zakażonych, dezynfekcja skażonych powierzchni i przedmiotów. Wirus może być wydalany w kale jeszcze przez kilka tygodni po przechorowaniu. Jak dotąd nie ma dostępnych na rynku szczepionek zapewniających odporność swoistą.

  1. M. Marczyńska, J. Popielska, Wysypki pęcherzykowe w infekcjach wirusowych, „Pediatria po Dyplomie” 2017, nr 2.
  2. C. Nassef, C. Ziemer, D. S. Morrell, Hand-foot-and-mouth disease: a new look at a classic viral rash, „Current Opinion in Pediatrics” 2015, nr 27(4), s. 486–491.
  3. C. Omaña‑Cepeda, A. Martinez-Valverde, M. del Mar Sabater–Recolons i in., A literature review and case report of hand, foot and mouth disease in an immunocompetent adult, „BMC Res Notes” 2016, nr 9, s. 165, DOI 10.1186/s13104-016-1973-y.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • ADHD u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie zespołu nadpobudliwości psychoruchowej

    ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) jest jednym z najczęstszych zaburzeń neurorozwojowych u dzieci. Do objawów pozwalających rozpoznać ADHD należą: nadpobudliwość, zaburzenia koncentracji oraz impulsywność. Nieleczone ADHD prowadzi do rozwoju problemów emocjonalnych, trudności w funkcjonowaniu społecznym, do obniżenia osiągnięć w nauce oraz do problemów w kontaktach z rówieśnikami. Jak rozpoznać to zaburzenie i jak pomóc dziecku z ADHD?

  • Standardowe mleko modyfikowane. Co znajduje się w mleku dla niemowląt?

    Kiedy dziecko jest zdrowe, nie ma alergii i większych problemów z trawieniem, można podawać mu tzw. standardowe mleko modyfikowane odpowiednie dla jego wieku. Takie preparaty mają na rynku status tzw. środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Ich skład jest regulowany prawem i ściśle nadzorowany. Dlaczego jednak takie mleko jest nazywane modyfikowanym i na czym te modyfikacje polegają? Jednym z głównych składników mleka modyfikowanego jest mleko krowie. Mleko krowie różni się od ludzkiego pod wieloma względami. Zawartość podstawowych składników odżywczych – tłuszczu, białka i węglowodanów – jest inna w każdym z nich.

  • Aspirator do nosa — jak używać ręcznego, a jak elektrycznego?

    U noworodków i niemowląt katar może stanowić znaczące zagrożenie, ponieważ dzieci do ok. 1 roku życia oddychają wyłącznie przez nos. Występująca u najmłodszych zalegająca wydzielina w nosku powstrzymuje oddychanie, jedzenie i picie. Dodatkowo nieusunięta wydzielina może prowadzić do powikłań w postaci stanów zapalnych w obrębie oka, ucha, oskrzeli lub płuc, co może stanowić zagrożenie dla zdrowia dziecka. Z pomocą przychodzą aspiratory do nosa, które można stosować u dzieci już od chwili narodzin. Są prostą, wygodną i bezpieczną metodą usuwania zalegającej wydzieliny u maluszka.

  • Wymioty u dziecka – przyczyny i skutki. Co robić, gdy dziecko wymiotuje?

    Ostatnio obserwujemy w Polsce gwałtowny wzrost liczby dzieci zgłaszających się do przychodni i szpitali z silnymi wymiotami. U dzieci wywoływane są one zwykle przez zakażenia wirusowe, bakteryjne, a także przez błędy dietetyczne. Co ma zrobić rodzic, gdy dziecko wymiotuje? Podpowiadamy.

  • Katar u dziecka – jak pomóc dziecku z katarem? Domowe sposoby na zatkany nos u dzieci

    Katar to częsta dolegliwość, która dotyka dzieci. Charakteryzuje się występowaniem wydzieliny w nosie oraz uczuciem niedrożności nosa. Do najczęstszych przyczyn nieżytu nosa u dzieci należą infekcje wirusowe oraz alergie. Przewlekły katar u dzieci może być objawem przerostu trzeciego migdałka lub chorób takich jak niedobory odporności czy mukowiscydoza. Podpowiadamy, co warto stosować na katar u dziecka.

  • Witamina D dla dzieci – dawkowanie, objawy i skutki niedoboru

    Witamina D jest hormonem steroidowym, który kontroluje wiele istotnych dla organizmu procesów. Dostarczenie jej (poprzez syntezę skórną oraz wraz z pożywieniem) jest szczególnie ważne w przypadku najmłodszych. Witamina D wpływa na układ kostny dzieci poprzez regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej, działa immunomodulująco, podnosząc odporność i obniżając poziom cytokin prozapalnych, ma również działanie antykancerogenne oraz neuro- i kardioprotekcyjne. Jaką dawkę witaminy D podawać dziecku? Witamina D dla dzieci w kroplach, kapsułkach twist-off, sprayu czy tabletkach?

  • Objawy, które powinny cię zaniepokoić. Nowotwory u dziecka

    Aż 60% rodziców nie wie, na jakie objawy powinni zwrócić uwagę, aby w porę wykryć potencjalne choroby nowotworowe u swoich dzieci. Z kolei aż 80% dzieci, u których zdiagnozowano chorobę nowotworową i w porę wdrożono leczenie, udaje się uratować. Na co zwrócić uwagę i co powinno zaniepokoić?

  • Jak podawać leki dziecku? Czopki, tabletki, inhalacje i syrop

    Podawanie leków dziecku w trakcie choroby to w wielu przypadkach nie lada wyzwanie. Warto jednak wiedzieć, w jaki sposób prowadzić domowe leczenie, aby było jak najskuteczniejsze. Jak podawać dziecku tabletki oraz co zrobić, aby inhalacja była jak najbardziej efektywna?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij