Kontrolne badania profilaktyczne – jak często powinniśmy je wykonywać?
Julia Krupińska

Kontrolne badania profilaktyczne – jak często powinniśmy je wykonywać?

Jak często powinniśmy wykonywać badania profilaktyczne? To zależy od płci i wieku, choć niektóre z badań skierowane są do wszystkich, niezależnie od metryki. Oto kalendarz badań profilaktycznych.

Badania profilaktyczne, w tym badania przesiewowe (skriningowe), robimy po to, aby wcześnie wykryć chorobę, czyli w momencie, gdy nie daje jeszcze objawów – co ułatwia jej leczenie i zwiększa szanse na wyzdrowienie. Dzięki badaniom zdiagnozujemy nadciśnienie, nowotwory, cukrzycę czy osteoporozę i wyprzedzimy poważne szkody w organizmie (często nieodwracalne).

Jak wiadomo, nadciśnienie może prowadzić do wylewu i niepełnosprawności, osteoporoza do trudno gojących się złamań, a cukrzyca do utraty wzroku i uszkodzenia serca. To tylko przykłady. Dzięki badaniom profilaktycznym mamy szansę zauważyć mniej lub bardziej poważne stany – anemię czy powikłania infekcyjne – i na nie odpowiadać.

Badania zalecane co roku lub częściej

Niektóre badania powinniśmy wykonywać każdego roku lub częściej, niezależnie od wieku. Są to:

  • Podstawowe badania profilaktyczne: morfologia, OB, pomiar glukozy we krwi, badanie ogólne moczu – co roku.
  • Pomiar ciśnienia tętniczego krwi – co roku. Osoby chore na cukrzycę, schorzenia serca i nerek muszą badać ciśnienie częściej. Najlepiej będzie jeśli podczas każdej wizyty w gabinecie, lekarz sprawdzi dokładne ciśnienie krwi. Możemy mierzyć je także samodzielnie w domu, do czego rekomendowane są ciśnieniomierze zapinane na ramieniu.
Badania nie powinniśmy bagatelizować, nawet gdy jesteśmy młodzi – mitem jest, że nadciśnienie to wyłącznie choroba ludzi starszych. Coraz więcej osób przed czterdziestką boryka się ze zbyt wysokim ciśnieniem, a niekiedy problem pojawia się już w wieku dziecięcym.

Według definicji Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego ciśnienie optymalne skurczowe wynosi <120 mm Hg, rozkurczowe <80 mm Hg; ciśnienie prawidłowe skurczowe: 120-129 mm Hg, rozkurczowe 80-84 mm Hg; wysokie prawidłowe skurczowe: 130-139 mm Hg, rozkurczowe: 85-89 mm Hg. Nadciśnienie tętnicze występuje w formie łagodnej, kiedy ciśnienie skurczowe wynosi: 140-159 mm Hg, a rozkurczowe: 90-99 mm Hg. Nadciśnienie umiarkowane pojawia się przy ciśnieniu skurczowym 160-179 mm Hg, rozkurczowym 100-109. Zaś o ciężkim nadciśnieniu mówimy, gdy ciśnienie skurczowe przekracza lub jest równe 180 mm Hg, a rozkurczowe równe bądź wyższe niż 110 mm Hg. Nadciśnienie stwierdza się ze średniej z kilku pomiarów z odpowiednim odstępem czasowym.

  • Kontrola znamion i pieprzyków – co roku. Swoje znamiona i pieprzyki powinniśmy dokładnie oglądać, zwłaszcza po lecie. Niepokojące zmiany charakteryzują się nieregularnym kształtem, różnorodnym ubarwieniem i wielkością powyżej 6 mm. Jeśli jesteśmy w grupie ryzyka i w naszej rodzinie występował nowotwór skóry, wówczas stan znamion u dermatologa musimy kontrolować częściej.
  • Stomatolog – 2 razy w roku, w celu kontroli i usuwania osadu lub, jeśli zachodzi taka potrzeba, częściej. Do wizyt u dentysty powinny nas skłonić nie tylko kwestie estetyczne czy ból zęba, ale i troska o zdrowie całego organizmu. Nieleczone infekcje zębów prowadzą do rozprzestrzeniania się bakterii na inne obszary organizmu, nierzadko są przyczyną problemów z sercem.
  • Gdy odczuwamy ciągłe zmęczenie lub drżenia mięśni, warto zrobić pomiar elektrolitów (potas, sód, magnez, wapń).

Kobiety:

  • Badanie ginekologiczne – co roku.
  • Samobadanie piersi – co miesiąc (między 6 a 9 dniem cyklu).

Mężczyźni:

  • Samobadanie jąder – co miesiąc.

Badania profilaktyczne zalecane, gdy masz 20-30 lat

Oprócz wspomnianych wyżej badań, których wykonanie zalecane jest raz w roku lub częściej, każdy – niezależnie od płci – powinien wykonać:

  • Lipidogram (cholesterol całkowity, HDL, LDL, trójglicerydy). Przekroczenie lat 20 to dobry moment, by wykonać wspomniane badanie. Jeżeli wyniki są w normie, można powtarzać je co 5 lat. Jeśli mamy problemy ze zdrowiem, potrzebujemy częstszego kontrolowania cholesterolu – o szczegóły należy zapytać lekarza.
  • RTG klatki piersiowej – co 5 lat.
  • USG jamy brzusznej – co 3 do 5 lat.
  • Wizyta kontrolna u okulisty i badanie dna oka – co 5 lat.
Jeśli mamy problemy ze wzrokiem, wówczas rekomenduje się ponawianie badania okulistycznego co 2 lata. Jeżeli mamy cukrzycę, zaleca się wykonanie badania okulistycznego co najmniej raz w roku.

Kobieta:

  • Po ukończeniu 21 roku życia specjaliści zalecają badania przesiewowe w kierunku raka szyjki macicy.
  • Cytologia – co 3 lata. Polega na pobraniu do badania wymazu z szyjki macicy, dzięki czemu można wykryć wcześnie raka szyjki macicy lub określić jego ryzyko.
  • Badanie USG dna miednicy – po ukończeniu 21 lat kobieta powinna wykonywać badanie co 3 lata.

Powiązane produkty

Badania kontrolne rekomendowane, gdy masz 30-40 lat

Każdy, niezależnie od płci:

  • Lipidogram (cholesterol całkowity, HDL, LDL, trójglicerydy) – co 5 lat. Jeśli w rodzinie występują choroby serca – co roku.
  • RTG klatki piersiowej – co 5 lat.
  • USG jamy brzusznej – co 3 do 5 lat.
  • Wizyta kontrolna u okulisty i badanie dna oka – co 5 lat.

Kobiety:

  • Cytologia – co 3 lata.
  • Przezpochwowe USG narządów rodnych – przynajmniej jeden raz.

Mężczyźni:

  • Badanie per rectum, jeśli w bliskiej rodzinie (ojciec, brat) występował rak prostaty, badać należy się od 40 roku życia, w innych przypadkach rekomenduje się po 45 roku życia.

Badania profilaktyczne polecane dla osób z przedziału 40-50 lat

Każdy, niezależnie od płci:

  • Lipidogram – co 2 lata. Jeżeli w rodzinie są choroby układu krążenia, badanie należy wykonywać co roku.
  • EKG – co 3 lata.
  • RTG klatki piersiowej – co 5 lat.
  • USG jamy brzusznej – co 3 do 5 lat.
  • Test na krew utajoną w kale – co roku.
  • Wizyta kontrolna u okulisty i badanie dna oka – co 2 lata.
  • Gastroskopia – co 5 lat.

Kobiety:

  • Cytologia – co 3 lata.
  • Przezpochwowe USG narządów rodnych – co 2 lata.
  • USG piersi i mammografia – co 2 lata.
  • Oznaczenie hormonów tarczycy – jeden raz.

Mężczyźni:

  • Badanie per rectum oceniające stan gruczołu krokowego – raz do roku.
  • RTG klatki piersiowej – co 2 lata.

Badania kontrolne po 50 roku życia

Każdy, niezależnie od płci:

  • Lipidogram – co roku.
  • EKG – co roku.
  • RTG klatki piersiowej – co 5 lat.
Po 55 roku życia należy zbadać się w kierunku raka płuca, zwłaszcza jeśli palimy papierosy oraz gdy rzuciliśmy palenie w ciągu ostatnich 15 lat – warto rozważyć badanie nawet każdego roku. Od I kwartału 2019 roku w Polsce są przeprowadzane pilotażowe badania wczesnego wykrywania raka płuca metodą niskodawkowej tomografii komputerowej.
  • USG jamy brzusznej – co roku.
  • Wizyta kontrolna u okulisty, badanie dna oka i ciśnienia śródgałkowego – co roku.
  • Badanie densytometryczne (gęstości kości) – raz na 10 lat.
  • Kolonoskopia – co 5 lat.

Wszyscy po przekroczeniu pięćdziesiątki powinni poważnie pomyśleć o profilaktyce raka jelita grubego. Mamy kilka opcji badań profilaktycznych, m.in. test na krew utajoną w kale – zalecany raz w roku; sigmoidoskopię, czyli badanie endoskopowe końcowego odcinka jelita grubego – co 5 lat, kolonoskopię – co 5 lat.

Innym badaniem profilaktyki raka jelita grubego jest tak zwana wirtualna kolonoskopia (wykonywana za pomocą tomografii komputerowej) – zalecana co 5 lat. Niektórzy powinni kolonoskopię wykonać nawet częściej i zacząć wcześniej – dotyczy to osób z historią raka jelita grubego w rodzinie, osób, u których dochodziło do powstania polipów gruczolakowatych jelita grubego oraz wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.

  • Badanie słuchu – przynajmniej raz, zwłaszcza, gdy pojawia się osłabienie tego zmysłu.

Kobiety:

  • Cytologia – co 3 lata.
  • USG narządów rodnych – co roku.
  • USG piersi i mammografia – co 2 lata.
  • Oznaczenie hormonów tarczycy – co roku.
  • Oznaczenie hormonów płciowych – co kilka lat.

Mężczyźni:

  • Badanie per rectum oceniające stan gruczołu krokowego – co 5 lat.
  • Oznaczenie antygenu PSA – badanie krwi ułatwiające wczesne wykrycie raka prostaty – co roku.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Podwyższona prolaktyna (hiperprolaktynemia) – przyczyny i objawy

    Hiperprolaktynemia może być jednym z objawów guza przysadki (łac. prolactinoma), chorób podwzgórza, zaburzeń funkcji gruczołu tarczycowego (np. niewyrównania niedoczynności tarczycy), niewydolności nerek, ale także ciąży. Objawami, które powinny skłonić pacjenta do zbadania poziomu PRL, są zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę, mlekotok, uderzenia gorąca, trądzik lub zauważalnie obniżone libido. Leczenie hiperprolaktynemii polega głównie na farmakoterapii i leczeniu przyczynowym podwyższonego stężenia PRL, czyli choroby, która wywołała ten stan.

  • APTT – czas kaolinowo-kefalinowy, normy i wskazania. Kiedy należy wykonać badanie?

    APTT to jeden z parametrów krwi, którego oznaczenie jest bardzo ważne w ocenie stopnia krzepliwości krwi pacjenta, u którego planowana jest operacja chirurgiczna lub który jest leczony z powodu chorób natury zakrzepowo-zatorowej. Niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na czas częściowej tromboplastyny po aktywacji mogą być choroby wątroby lub zaburzenia ilości witaminy K w organizmie. Jak wygląda badanie APTT, czy jest refundowane i jak się do niego przygotować?

  • D-dimery – wskazania, normy, podwyższone. Poziom d-dimerów a zakrzepica

    Badanie d-dimerów we krwi jest jednym z głównych parametrów wykorzystywanych w diagnostyce chorób zakrzepowych takich jak zakrzepica żył głębokich dolnych czy zatorowość płucna. Skrzepy krwi znajdujące się w naczyniach krwionośnych mogą zamknąć światło tych przewodów i doprowadzić w ten sposób do bardzo poważnych komplikacji zdrowotnych. Wyróżnia się cztery podstawowe metody oznaczania stężenia d-dimerów we krwi (metoda lateksowa, immunoenzymatyczna, aglutynacji pełnej krwi i wykorzystująca przeciwciała znakowane technetem). Kiedy wykonać badanie, ile kosztuje oznaczenie stężenia d-dimerów, jak się do niego przygotować? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij