Jak bezpiecznie dobrać właściwy lek przeciwbólowy?

Efektem niewłaściwego, samodzielnego ustalania terapii w skrajnych przypadkach mogą być powikłania ze strony układu pokarmowego (przewlekłe stosowanie środków przeciwbólowych może prowadzić do choroby wrzodowej żołądka), krwawienia z przewodu pokarmowego, czy układu moczowego (ostra niewydolność nerek).

Obecnie najpopularniejszą grupą środków pierwszego wyboru stosowaną przez pacjentów są leki z grupy Niesteroidowych Leków Przeciwzapalnych (NLPZ). Leki zaklasyfikowane do tej grupy stanowią zbiór związków chemicznych o niejednorodnej budowie chemicznej, a co za tym idzie o różnym działaniu terapeutycznym. Można wyróżnić następujące podobieństwa w charakterze ich działania:
- przeciwzapalne;
- przeciwbólowe;
- przeciwgorączkowe.

Najpopularniejszym lekiem w tej grupie jest niewątpliwie kwas acetylosalicylowy, natomiast wśród powszechnie stosowanych wyróżnić możemy: paracetamol, ibuprofen, ketoprofen, diklofenak, czy metamizol. Dla przykładu warto podać, że ze wspomnianych związków chemicznych najsilniejsze działanie przeciwgorączkowe ma kwas acetylosalicylowy, natomiast najsilniejsze działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe wywiera ketoprofen. Nie jest zalecane łączenie tych leków z pochodnymi kumaryny (ryzyko powikłań krwotocznych), lekami przeciwcukrzycowymi, przeciwdrgawkowymi, antybiotykami z grupy aminoglikozydów, lekami moczopędnymi czy digoksyną. Stosowanie leków z grupy NLPZ w tym wypadku może prowadzić do ciężkich i nieodwracalnych powikłań.

Jak widać wybór właściwego środka nie jest łatwy, zwłaszcza że dodatkowo pacjent epatowany jest przekazem reklamowym w zakresie bezpieczeństwa stosowanych leków oraz ich wysokiej skuteczności. Nie powinno to dziwić, gdyż rynek preparatów przeciwbólowych w Polsce szacowany jest na ok. 60 mln złotych i z każdym rokiem rośnie, a co za tym idzie, producenci preparatów starają się przedstawić swoje produkty jako nieszkodliwe i wyjątkowo efektywne.

Zasady stosowania leków przeciwbólowych:

1.Stosuj jeden lek przeciwbólowy w danym czasie (wyjątkiem powinny być sytuacje, gdzie ze względu na problemy układu krwionośnego pacjent przyjmuje kwas acetylosalicylowy, a z uwagi na ból stosuje np. paracetamol - w takim przypadku trzeba skonsultować się z lekarzem);

2.Nie należy przekraczaj zalecanej maksymalnej dawki dobowej. Jeśli stosowanie danego leku przez dłuższy czas nie przynosi oczekiwanego rezultatu, należy udać się do lekarza, aby zdiagnozować przyczynę bólu i zmienić lek na inny;

3.Zwracaj uwagę na substancję czynną zawartą w przyjmowanych preparatach przeciwbólowych – jest ona wymieniona w ulotce informacyjnej w każdym opakowaniu leku. Bardzo często zdarza się, że pacjenci podczas wizyty w aptece zaopatrują się w szereg środków, które poza nazwą nie różnią się w składzie, przez co w trakcie samodzielnego leczenia zupełnie nieświadomie pacjenci wielokrotnie przekraczają dopuszczalne limity terapeutyczne. Jeżeli pacjent ma problem z samodzielnym wyborem powinien poprosić farmaceutę o pomoc w doborze właściwego preparatu;

4.W przypadku stosowania danego leku, należy stopniowo zwiększać jego dawkę, tak aby w efekcie osiągnąć maksymalną dawkę;

5.Jeśli samodzielnie stosujesz leki przeciwbólowe – koniecznie poinformuj o tym  lekarza podczas wizyty. Zatajenie tej informacji, może skutkować  przepisaniem leku wywołującego interakcję co w efekcie może prowadzić do powikłań;

6.Podczas przyjmowania środków przeciwbólowych trzeba możliwie dokładnie zapamiętać okres w jakim przyjmowane  są leki. Jeśli ból nie ustępuje po ok. 2 tygodniach, należy bezwzględnie skontaktować się z lekarzem.

Pamiętajmy, że nie ma środków leczniczych obojętnych dla naszego zdrowia. Warto kierować się zdrowym rozsądkiem podczas wizyty w przychodni, czy w aptece. Fachowy personel jest coraz częściej otwarty na pytania i problemy pacjenta i potrafi skutecznie doradzić dobór odpowiedniego leku, czy ewentualnie wyeliminowanie preparatów powodujących interakcje groźne dla zdrowia pacjenta. Pamiętajmy że leczenie powinno być bezpieczne oraz efektywne.

Żródła:
W. Kostowski, Z. S. Herman Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2003
Rynek farmaceutyczny i ochrony zdrowia 2007. PMR