Kobieta trzyma w dłoni kapsułkę z witaminami, antyoksydantami
Alicja Świątek

Czy warto brać antyoksydanty w tabletkach, kroplach lub kapsułkach?

Antyoksydanty w postaci tabletek to suplementy diety zawierające związki, które mogą pomóc w ochronie komórek organizmu przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki. Niektóre przykłady przeciwutleniaczy, które można znaleźć w postaci tabletek, to witaminy C i E, beta-karoten i selen. Przyjmowanie suplementów antyoksydacyjnych nie jest jednak zasadne w każdej sytuacji. Zawsze zaleca się rozmowę z lekarzem przed przyjęciem jakichkolwiek suplementów diety.

Czy warto brać antyoksydanty w tabletkach, kroplach lub kapsułkach?

W organizmie człowieka zachodzą liczne procesy i istnieją różne „systemy” chroniące go przed nadmiernym utlenianiem. Nazywa się je mechanizmami obrony antyoksydacyjnej. W przeciwdziałaniu niekorzystnym procesom utleniania kluczową rolę pełnią antyoksydanty. Antyoksydanty są grupą związków chemicznych, których działanie polega na bezpośrednim reagowaniu z czynnikami utleniającymi, jak np. jony żelaza Fe2+, lub z pośrednimi składnikami utleniania, jak wolne rodniki tlenowe. Miarą oceny potencjału antyoksydacyjnego jest skala ORAC.

Najbardziej znanymi antyoksydantami roślinnymi są:

  • astaksantyna,
  • kurkumina,
  • resweratrol,
  • galusan epigallokatechiny.

Czym są antyoksydanty? Właściwości i rodzaje

Antyoksydanty są związkami naturalnie występującymi w roślinach. Poprzez ograniczanie szkodliwego działania wolnych rodników wywierają korzystny wpływ na zdrowie.

Wolne rodniki stanowią istotne zagrożenie dla struktur komórkowych, ponieważ jako wysoce reaktywne cząstki mogą prowadzić do uszkodzeń i mutacji DNA, a tym samym do rozwoju nowotworów. Rolą antyoksydantów jest nie tylko przeciwdziałanie tworzeniu wolnych rodników, ale również uczestniczenie w neutralizacji i usuwaniu uszkodzeń oksydacyjnych.

Związki chemiczne wykazujące właściwości przeciwutleniające występują w różnych częściach roślin: skórkach owoców, liściach, bulwach, korzeniach i nasionach.

Antyoksydanty roślinne dzieli się na:

  • polifenole,
  • karotenoidy (alfa- i beta-karoten, likopen),
  • tokoferole,
  • kwas askorbinowy (witamina C).

Największą grupę polifenoli dzieli się na:

  • kwasy fenolowe (kwas kawowy, kwas elagowy, kwas ferulowy),
  • flawonoidy (flawonole, flawanole, flawanony, flawony, antocyjany, izoflawonoidy),
  • stilbeny (resweratrol).

Powiązane produkty

Najlepsze źródła antyoksydantów

Antyoksydanty występują w niemalże wszystkich surowcach roślinnych. Zdolność pochłaniania reaktywnych form tlenu przez przeciwutleniacze mierzona jest za pomocą skali ORAC (ang. Oxygen Radical Absorbance Capacity).

Wartości ORAC dla produktów roślinnych dostępnych w Polsce są najwyższe dla:

  • warzyw: czosnek, cebula, szparagi, fasola,
  • owoców: aronia, jagody, żurawina,
  • przypraw: cynamon, chili, curry, majeranek, tymianek.

W badaniach wykazano potencjalny korzystny wpływ spożywania produktów bogatych w antyoksydanty na ograniczenie wystąpienia licznych chorób, w tym również nowotworów. Według wielu badań wykonanych na świecie szczególne znaczenie w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia i rozwoju chorób nowotworowych przypisuje się: astaksantynie, kurkuminie, gingerolowi, genisteinie, resweratrolowi i galusanowi epigallokatechiny.

Astaksantyna, należąca do karotenoidów, pozyskiwana jest przede wszystkim z glonów, głownie z mikroalg Haematococcus pluvialis. Stanowi jeden z najsilniejszych antyoksydantów. Przypuszcza się, że działa 54 razy silniej od beta-karotenu oraz 65 razy silniej od witaminy C. Astaksantyna poprzez aktywność przeciwutleniającą wykazuje działanie ochronne i przeciwdziała uszkodzeniom DNA, mitochondriów i błon lipidowych. Dodatkowo astaksantyna ogranicza stres oksydacyjny, działa przeciwzapalnie oraz przeciwnowotworowo, poprawia także kondycję skóry.

Kurkumina jest substancją pozyskiwaną z kurkumy. Wykorzystywana jest głównie w Indiach i Indonezji. Kurkumina posiada silne właściwości antyoksydacyjne uważane za znacznie większe niż w przypadku witaminy E. Dodatkowo posiada zdolność do obniżania poziomu cholesterolu oraz działa przeciwzakrzepowo.

Głównym źródłem gingerolu jest imbir. Największy potencjał antyoksydacyjny posiada 6-gingerol. Ponadto wykazano, że pełni on istotną funkcję w hamowaniu procesów zapalnych, transformacji, hiperproliferacji, które obejmują różne etapy procesu rozwoju nowotworów oraz tworzenia przerzutów.

Genisteina należy do grupy izoflawonów. Występuje przede wszystkim w soi. Poza aktywnością antyoksydacyjną posiada działanie estrogenne i określana jest mianem fitoestrogenu.

Resweratrol jest cennym polifenolem, występującym w czerwonym winie, skórkach winogron oraz orzeszkach ziemnych. Związek ten wykazuje liczne korzyści zdrowotne. Resweratrol jest silnym przeciwutleniaczem, spowalnia procesy starzenia oraz przeciwdziała powstawaniu nowotworów. W badaniach aktywności przeciwnowotworowej wykazano, że resweratrol posiada zdolność do hamowania wszystkich etapów procesu nowotworzenia (kancerogenezy).

Galusan epigallokatechiny (EGCG) w najwyższych stężeniach występuje w zielonej herbacie. Polifenole pochodzące z zielonej herbaty wykazują aktywność antyoksydacyjną. Dodatkowo galusan epigallokatechiny powoduje ograniczenie indukcji apoptozy (śmierci komórki), proliferacji komórek (mnożenia się), zahamowanie cyklu komórkowego oraz zmiany metabolizmu czynnika rakotwórczego.

Jak antyoksydanty wpływają na wolne rodniki? Wpływ antyoksydantów na organizm

Antyoksydanty są związkami, które zapobiegają lub wyraźnie spowalniają utlenianie substratu. W grupie przeciwutleniaczy znajdują się różnorodne grupy związków chemicznych wymiatające wolne rodniki, neutralizujące reaktywne formy tlenu lub chelatujące metale. Mianem przeciwutleniaczy określane są również produkty lecznicze, analogi naturalnych składników roślinnych oraz syntetyczne dodatki do żywności.

Antyoksydanty działają wielokierunkowo:

  • ograniczają powstawanie wolnych rodników (oksydantów),
  • blokują inicjację procesu oksydacji metali ciężkich, takich jak miedź, kadm, ołów, rtęć,
  • wspomagają prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego,
  • wychwytują powstające wolne rodniki (substancje reaktywne),
  • ograniczają przebieg reakcji łańcuchowych prowadzących do powstania nowych substancji reaktywnych,
  • naprawiają uszkodzenia wywołane przez wolne rodniki,
  • usuwają uszkodzone przez oksydanty cząsteczki oraz wspomagają zastępowanie je nowymi,
  • eliminują niekorzystne składniki tworzone przez aktywność oksydantów,
  • pobudzają dostępne endogenne systemy antyoksydacyjne komórki (np. aktywują geny enzymów przeciwutleniających).

Eliminacja wolnych rodników zachodzi na drodze dwóch mechanizmów: enzymatycznego oraz nieenzymatycznego. Przeciwutleniacze dostarczane wraz z pokarmem usuwają wolne rodniki poprzez system nieenzymatyczny.

Do tej grupy związków zaliczane są:

  • witaminy: A, C, E,
  • cynk,
  • miedź,
  • selen,
  • polifenole,
  • karotenoidy.

System antyoksydacyjny współtworzą również niskocząsteczkowe związki, takie jak: glutation, kwas moczowy oraz pochodne estradiolu. Stanowią one drugą linię obrony, eliminując wolne rodniki, które nie zostały zneutralizowane przez enzymy. Przeciwutleniacze nieenzymatyczne wykazują znacznie mniejszą skuteczność w odniesieniu do enzymów antyoksydacyjnych. Ich efektywność wyraźnie wzrasta, gdy ich działanie jest połączone z enzymami antyoksydacyjnymi.

Antyoksydanty jako suplementy – co wybrać i na co zwrócić uwagę przy zakupie?

W aptekach dostępne są liczne preparaty zawierające w swoim składzie pojedynczą substancję antyoksydacyjną lub połączenie kilku związków o potencjale przeciwutleniającym. Występują w postaci tabletek, kapsułek, kropli, płynów. Wybierając odpowiedni preparat, należy zwrócić uwagę na składniki zawarte w produkcie. Ważne, aby na opakowaniu lub w ulotce określona była standaryzacja oraz DER. Standaryzacja na zawartość substancji czynnej umożliwia ocenę ilości składnika aktywnego pozyskiwanego z danej rośliny – np. produkt zawiera wyciąg z kurkumy standaryzowany na zawartość kurkuminy, czyli substancji aktywnej. Parametr DER (ang. Drug Extract Ratio) informuje nas, z jakiej zawartości surowca uzyskano wyciąg roślinny.

Przykładowo, gdy DER wynosi 20:1, oznacza to, że z 20 g surowca uzyskano 1 g wyciągu. Im większa jest wartość parametru DER, tym wyciąg jest bardziej skoncentrowany.

Dodatkowo, w zależności od składników zawartych w suplemencie diety, warto zwrócić uwagę na ich połączenie. W przypadku kurkuminy, która charakteryzuje się znikomym wchłanianiem, wydajność tego procesu wyraźnie zwiększa piperyna.

Przeciwwskazania do stosowania antyoksydantów

Istnieją doniesienia naukowe wskazujące na wpływ przeciwutleniaczy na zmniejszenie efektów standardowych terapii cytotoksycznych. Dane przedkliniczne są obecnie niejednoznaczne, a ograniczona liczba badań klinicznych nie wykazała żadnych korzyści. Sugeruje się, że onkolodzy powinni odradzać swoim pacjentom przyjmowanie suplementów diety zawierających antyoksydanty podczas stosowanej chemioterapii lub radioterapii. Wskazuje się, że taka ostrożność powinna być traktowana jako standardowe podejście do każdego nieprzebadanego produktu, który może być szkodliwy dla procesu leczenia i stanu zdrowia pacjenta. Kobiety w ciąży i karmiące piersią, a także pacjenci cierpiący na zaburzenia krzepnięcia krwi, choroby autoimmunologiczne i nadciśnienie powinni skonsultować się z lekarzem przed zastosowaniem suplementu z antyoksydantami.

Jak zażywać suplementy z antyoksydantami?

Suplementy z przeciwutleniaczami mogą zawierać jedną lub kilka substancji w swoim składzie, dlatego w zależności od składników zawartych w produkcie różne może być ich dawkowanie. Przed zastosowaniem suplementu z antyoksydantem należy dokładnie przeczytać ulotkę i zawarte w niej wskazania producenta. Należy stosować się do określonego dla danego produktu dawkowania i stosować go zgodnie z zaleceniami, aby uzyskać jak najlepsze efekty. Formulacja tabletek i kapsułek z antyoksydantami jest tak skonstruowana, aby były one skuteczne i nie uległy zmetabolizowaniu przed rozpoczęciem działania.

Warto zwrócić na korzystne połączenia antyoksydantów i innych związków:

  • istnieje dobra korelacja pomiędzy witaminą C i magnezem, co wspomaga przeciwdziałać procesom utleniania inicjowanym promieniowaniem UV oraz niedotlenieniem;
  • bioflawonoidy, które znajdują się w owocach i warzywach, wydłużają czas uwalniania witaminy C oraz zwiększają jej dostępność w organizmie;
  • istnieje synergizm działania pomiędzy selenem i witaminą E, które wzajemnie wzmacniają swoją aktywność antyoksydacyjną.

Zaobserwowano, że przyjmowanie probiotyków może ograniczać wytwarzanie reaktywnych form tlenu poprzez hamowanie enzymów aktywujących wytwarzanie wolnych rodników oraz pobudzanie aktywności enzymów przeciwutleniających. Dochodzi w ten sposób do nasilenia syntezy składników antyoksydacyjnych oraz regulacji szlaków sygnalizacji przeciwutleniaczy i mikroflory. Warto pamiętać, aby nie łączyć polifenoli (które występują np. w zielonej herbacie, czerwonym winie, pestkach winogron) z witaminą B1. Polifenole mogą zmniejszać wchłanianie witaminy B1, która jest kluczowa dla prawidłowego działania układu nerwowego.

  1. G.M.D. Andrea, Use of antioxidants during chemotherapy and radiotherapy should be avoided, PubMed [online] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16166076/ [dostęp:] 24.01.2023.
  2. G. Petruk i in., Antioxidants from Plants Protect against Skin Photoaging, PubMed [online] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30174780/ [dostęp:] 24.01.2023.
  3. P. Vitaglione i in., Dietary antioxidant compounds and liver health, PubMed [online] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15969329/ [dostęp:] 24.01.2023.
  4. B. Halliwell, Antioxidants in human health and disease, PubMed [online] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8839918/ [dostęp:] 24.01.2023.
  5. S.S. Ali, F.H. Khan, Understanding oxidants and antioxidants: Classical team with new players, PubMed [online] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31960481/ [dostęp:] 24.01.2023.
  6. J. Igielska-Kalwat, J. Gościańska, I. Nowak, Karotenoidy jako naturalne antyoksydanty, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej”, nr 69 2015.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak dawkować melatoninę na sen? Czy pomaga zasnąć?

    Melatonina to kluczowy hormon procesu zasypiania. Jej niedobory mogą niekorzystnie wpływać na zachowanie prawidłowego cyklu okołodobowego, a tym samym przyczyniać się do występowania zaburzeń wielu mechanizmów zachodzących w organizmie. Ilość wydzielanej melatoniny zmniejsza się wraz z wiekiem, przez co najbardziej narażone na jej niedobory są osoby starsze. Jakie inne funkcje spełnia hormon snu, jak należy go suplementować i czym objawiają się niedobory melatoniny? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń może wpływać na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cytrynian magnezu, zwykły magnez, a może magnez z witaminą B6 – który wybrać?

    W aptekach i sklepach z suplementami dostępnych jest kilka form magnezu. Jedne preparaty występują w postaci magnezu z witaminą B6, inne określane są mianem cytrynianu magnezu (także w wersji z pirydoksyną), a jeszcze inne oferowane są w formie samego magnezu. Magnez można kupić zarówno w formie tabletek, kapsułek, saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie, jak i w postaci płynu czy żelek. Czym różnią się poszczególne suplementy, które połączenie jest najskuteczniejsze i najlepiej przyswajalne oraz dlaczego magnezu nie wolno łączyć z preparatami zawierającymi żelazo i wapń? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Jad pszczeli – jakie ma właściwości lecznicze?

    Jad wytwarzany przez pszczoły miodne (Apis mellifera) to bezwonna, bezbarwna, gorzka ciecz, zawierająca mieszaninę różnych aktywnych substancji, takich jak peptydy, białka o właściwościach enzymatycznych czy biogenne aminy. Mimo że jest toksyną, która może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej, to posiada także liczne właściwości prozdrowotne. Jakie są wyniki badań dotyczących jadu pszczelego?

  • Suplementacja przy insulinooporności

    Insulinooporność jest zaburzeniem metabolizmu, które może zamienić się w poważną chorobę, która obecnie może dotyczyć nawet 2 milionów Polaków. Przyczynia się do tego przede wszystkim siedzący tryb życia, przetworzona, wysokoenergetyczna żywność, a także przewlekły stres wpływający na nasze zachowania żywieniowe – „zajadanie” problemów. Insulinooporność nie musi być leczona, niemniej jeśli na czas nie zareagujemy zmianą dotychczasowego stylu życia, może przerodzić się w pełnoobjawowe schorzenie – cukrzycę. Cennym elementem uzupełniającym dietoterapię może być racjonalna, przemyślana suplementacja. Jakie składniki szczególnie wspierają zdrowie metaboliczne?

  • Suplementacja w Hashimoto – jak wpływają na to nutraceutyki?

    Hashimoto, a raczej autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, jest coraz powszechniej diagnozowanym schorzeniem. Mówimy o nim wtedy, gdy nasz układ odpornościowy atakuje tarczycę. W chorobie tej może dojść zarówno do podwyższonej czynności gruczołu, jak i normalnej lub obniżonej czynności. Hashimoto dotyka znacznie częściej kobiety niż mężczyzn. Wsparciem działania tarczycy, jak i całej terapii, może być racjonalna suplementacja w oparciu o składniki, których skuteczność potwierdzają wyniki badań naukowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij