Rysunek 3D Schistosomatoza (bilharcjoza)
Olaf Bąk

Schistosomatoza (bilharcjoza) – przyczyny, objawy, leczenie

Schistosomatoza (zwana również bilharcjozą) to choroba zakaźna, która jest wywoływana przez pasożyty z rodzaju Schistosoma. Choroba ta jest powszechna w krajach tropikalnych oraz subtropikalnych i może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie płuc, zapalenie wątroby i choroba nerek. Obok malarii bilharcjoza jest najpoważniejszym w skali światowej pasożytniczym problemem zdrowotnym. Czym jest schistosomatoza? Jak ją rozpoznać?

Pasożyty z rodzaju Schistosoma to małe, przecinkowate robaki, które są przywrami krwi. Mogą być przenoszone przez kontakt z wodą zanieczyszczoną ich jajami. Istnieje kilka gatunków pasożytów z rodzaju Schistosoma, w tym S. mansoni, S. haematobium i S. japonicum.

Schistosomatoza – co to za choroba? Jak dochodzi do zakażenia?

Schistosomatoza to choroba zakaźna, wywoływana przez pasożyty z rodzaju Schistosoma. Pasożyty te mogą być przenoszone przez kontakt z wodą, w której znajdują się ich jaja. 

Ludzie ze schistosomatozą wydalają jaja z moczem oraz kałem. Larwy (miracidium) po wykluciu zarażają wodne ślimaki, które są ich żywicielem pośrednim. W ślimakach dochodzi do przekształcenia się larw w sporocysty, które osadzają się w wątrobie i trzustce mięczaka, a następnie w cerkarie (stadium larwalne u przywr), które opuszczają ślimaka i przechodzą do wody celem znalezienia żywiciela ostatecznego – człowieka. Do organizmu człowieka dostają się przez skórę, gdzie w naczyniach krwionośnych zmieniają się w schistosomule i wędrują do płuc, serca oraz wątroby. Tam osiągają dojrzałość, rozmnażają się i po przejściu do pęcherza moczowego wytwarzają jaja. Jaja są wydalane razem z moczem i odchodami, a proces się powtarza.

Ze względu na konieczność istnienia żywiciela pośredniego, jakim są ślimaki słodkowodne, zachorowania stwierdza się głównie w Afryce i Azji Zachodniej, a także w Ameryce Południowej i Środkowej, gdzie występuje ich naturalne środowisko.

Objawy schistosomatozy

Schistosomatoza może przebiegać bezobjawowo. Jeśli jednak choroba przebiega objawowo, wówczas można zauważyć szereg bardzo różnych symptomów. Zależy to od tego, który gatunek pasożyta wywołał chorobę, a także w którym organie człowieka się rozwija. Pierwsze objawy układowe pojawiają się przeważnie do 5 lat od infekcji.

W pierwszym etapie (okres inwazyjny, gdy dochodzi do wnikania cerkarii z wody przez skórę) występują głównie objawy miejscowe, takie jak świąd skóry czy „wysypka pływaków”, które pojawiają się w ciągu 2 godzin od kontaktu z pasożytami.

Drugi etap (okres ostrej toksemii, gdy organizm walczy z obcymi białkami) to czas, gdy pasożyty dojrzewają w żyłach wątroby i jelit.

Do wspólnych objawów, które mogą wystąpić u osób cierpiących na schistosomatozę, zaliczono:

Trzeci etap (okres składania jaj w drogach moczowych i pokarmowych celem infekowania innych) objawia się stanami zapalnymi dróg moczowych oraz tworzeniem się polipów i blizn.

W czwartym etapie schistosomatoza może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie pęcherza i cewki moczowej (wywołane przez Schistosoma haematobium), nadciśnienie płucne (wywołane przez Schistosoma mansoni oraz japonicum), nadciśnienie w żyle wrotnej wraz z krwawieniami z przewodu pokarmowego (wywołane przez Schistosoma mansoni oraz japonicum) czy choroba ziarniniakowa mózgu (wywołana przez Schistosoma japonicum).

Dowiedz się więcej o tym, jakie są objawy pasożytów u dzieci.

Powiązane produkty

Schistosomatoza – diagnostyka i leczenie

Diagnostyką i leczeniem chorób pasożytniczych (takich jak schistosomatoza) zajmuje się lekarz chorób zakaźnych lub chorób tropikalnych. Przeprowadzi on wnikliwy wywiad oraz badanie przedmiotowe, które będą miały na celu rozpoznanie choroby, czynnika zakaźnego oraz tego, jak mógł dostać się do organizmu pacjenta.

Proces diagnostyczny schistosomatozy może obejmować bezpośrednią ocenę mikroskopową kału, aby sprawdzić obecność jaj pasożytów (w przypadku niewielkiej inwazji jest ona poprzedzona zagęszczaniem kału). Lekarz może również zlecić badanie krwi (obecność przeciwciał przeciw pasożytom) lub moczu w celu wykrycia pasożytów i ich produktów metabolicznych. Wykorzystuje się do tego celu różne metody molekularne – odczyn wiązania dopełniacza, immunofluorescencja pośrednia, hemaglutynacja pośrednia, test lateksowy, immunoelektroforeza oraz metody ELISA i Western Blot. W niektórych przypadkach może być wymagane wykonanie biopsji odbytnicy, wątroby czy pęcherza oraz badania obrazowe (rezonans magnetyczny oraz tomografia komputerowa).

Dowiedz się więcej, jak wygląda badanie kału na pasożyty.

Leczenie schistosomatozy polega na stosowaniu leków przeciwpasożytniczych (głównie prazykwantelu). Preparaty te są skuteczne w zabijaniu pasożytów. Mogą być przyjmowane doustnie lub podawane dożylnie. Istotne jest, aby przyjmować leki zgodnie z zaleceniami lekarza i dokończyć cały zalecany cykl leczenia po to, aby zapobiec nawrotowi choroby. Ponadto należy pamiętać, aby unikać kontaktu z wodą, w której mogą znajdować się jaja pasożytów, oraz zachowywać właściwe higieniczne nawyki, takie jak np. mycie rąk po kontakcie z wodą. Zmniejszenie ryzyka zarażenia się schistosomatozą może pomóc w zapobieganiu chorobie i jej powikłaniom. Dodatkowo stosuje się leki przeciwhistaminowe, które zmniejszają objawy skórne (wysypka i świąd skórny).

Sprawdź, jakie preparaty do dezynfekcji znajdziesz na DOZ.pl

Schistosomatoza – profilaktyka

Do podstawowych zasad profilaktyki schistosomatozy zaliczymy:

  • unikanie kontaktu z wodą, w której mogą znajdować się jaja pasożytów,
  • zachowanie dobrych nawyków, takich jak mycie rąk przed i po jedzeniu,
  • unikanie picia wody z nieznanych źródeł lub jedzenia surowych czy nieprawidłowo przygotowanych potraw,
  • używanie wody innej niż tej z kranu do płukania warzyw czy owoców,
  • zachowanie ostrożności podczas uprawiania sportów wodnych lub innych aktywności, które mogą prowadzić do kontaktu z wodą.

Obecnie trwają prace nad nowatorską szczepionką (w ramach projektu THESCHISTOVAC), która miałaby pomóc w zwalczaniu larw Schistosoma już na wczesnym etapie, zaraz po wniknięciu do organizmu, co zapobiegłoby chorobie.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij