Hiperdoncja - mężczyzna pokazuje swój nadliczbowy ząb pod górną wargą
Barbara Chmielewska

Hiperdoncja – czy jest groźna? Czy zęby nadliczbowe się leczy?

Pod tajemniczo brzmiącym terminem hiperdoncja" kryje się powszechny w skali populacji problem dotyczący uzębienia  zęby nadliczbowe. Jakie są przyczyny tego zjawiska oraz czy dodatkowe zęby należy usuwać?

 

Hiperdoncja to druga pod względem częstotliwości występowania wada zębowa. Może generować szereg zaburzeń i wymagać interdyscyplinarnego postępowania terapeutycznego. Dodatkowe zęby często wykrywane są przypadkowo, przy okazji wykonywania zdjęć zębowych lub pantomograficznych. Dobra wiadomość jest taka, że czasami mogą zostać wykorzystane jako materiał do autotransplantacji.

Co to jest hiperdoncja?

Hiperdoncja to występowanie zwiększonej liczy zębów. Może dotyczyć zarówno zębów mlecznych (liczba zębów jest wówczas większa niż 20), jak i stałych (liczba zębów jest większa niż 32). Zęby nadliczbowe mleczne zazwyczaj są zębami wyrzniętymi, a stałe zatrzymanymi. W ok. 80 proc. przypadków mamy do czynienia z jednym zębem nadliczbowym,  a w ok. 1020 proc. z dwoma zębami.

Mnoga nadliczbowość zazwyczaj połączona jest z występowaniem zespołów i wad wrodzonych, np. z zespołem Gardnera, Marfana, Ehler-Danlosa czy dysplazją obojczykowo-czaszkową. Zęby nadliczbowe mogą mieć budowę prawidłową lub zmienioną, np. stożkowate korony, krótkie korzenie czy dodatkowe guzki. Najczęściej zlokalizowane są w przednim odcinku szczęki, znacznie rzadziej w okolicy przedtrzonowców i trzonowców.

Mezjodens  ząb środkowy

Najczęściej występującym zębem nadliczbowym jest mezjodens. Zlokalizowany jest on w linii środkowej szczęki, rzadziej żuchwy, pomiędzy lub za zębami przyśrodkowymi siecznymi (jedynkami). Jego korona ma zazwyczaj kształt stożkowy, rzadziej przypomina prawidłowe siekacze. Najczęściej diagnozowany jest w okresie wymiany uzębienia mlecznego na stałe.

Ząb pośrodkowy może stanowić przeszkodę uniemożliwiająca prawidłowe wyrzynanie siekaczy. Może też być przyczyną występowania diastemy rzekomej, czyli przerwy pomiędzy górnymi jedynkami, która nie jest związana z niskim przyczepem wędzidełka wargi górnej (diastema prawdziwa).

Zęby środkowe stałe usuwa się ze względu na mnogość problemów, które powodują. Kolejnym krokiem jest zwykle leczenie ortodontyczne.

Przyczyny powstawania dodatkowych zębów

Powstawanie zębów nadliczbowych tłumaczy się m.in. nadaktywnością lub przedłużoną czynnością listewki zębowej, podziałem zawiązków zębowych lub czynnikami genetycznymi. Hiperdoncja może występować rodzinnie. Mnoga nadliczbowość pojawia się zwykle w przypadku wad wrodzonych, np. rozszczepów wargi i podniebienia oraz w około 20 zespołach genetycznych.

Najczęściej rozwój zębów nadliczbowych ma miejsce w tym samym czasie, co zębów typowych. W przypadku przedłużonej aktywności listewki zębowej obserwujemy późne pojawianie się zawiązków zębów nadliczbowych. Może być tak, że u dziecka w wieku szkolnym nieoczekiwanie pojawią się zawiązki nowych zębów, a potem kolejnych w ciągu kilku lat. Sytuacja ta dotyczy najczęściej dodatkowych przedtrzonowców w szczęce i żuchwie. Dziecko wymaga wówczas okresowych kontroli radiologicznych i musi pozostawać pod opieką lekarza dentysty.

Powiązane produkty

Objawy i dolegliwości towarzyszące hiperdoncji

Zęby nadliczbowe mogą generować wiele problemów, m.in. być przyczyną:

  • przetrwania zębów mlecznych
  • zatrzymania wyrzynania zębów stałych
  • opóźnionego wyrzynania zębów stałych
  • nieprawidłowej lokalizacji zębów
  • rotacji zębów
  • stłoczeń
  • diastemy
  • resorpcji korzeni zębów sąsiednich
  • nieprawidłowego rozwoju korzeni zębów sąsiednich
  • tworzenia torbieli zębopochodnych
  • bólów neuralgicznych

Hiperdoncja – diagnostyka zębów nadliczbowych

W przypadku hiperdoncji konieczne jest zebranie dokładnego wywiadu lekarskiego, przeprowadzenie badania pacjenta i wdrożenie diagnostyki radiologicznej. Pomocne mogą być zdjęcia pantomograficzne, zębowe oraz tomografia komputerowa wiązki stożkowej (CBCT). CBCT umożliwia przestrzenne ocenienie położenia zębów dodatkowych w stosunku do zębów prawidłowych i ważnych struktur anatomicznych oraz zaplanowanie odpowiedniego leczenia.

Hiperdoncja – leczenie zębów nadliczbowych

Postępowanie lecznicze w przypadku dodatkowych zębów stałych uzależnione jest od wielu czynników m.in.

  • wieku pacjenta
  • liczby, budowy i położenia zębów nadliczbowych
  • ryzyka powodowania przez nie zaburzeń
  • ryzyka powikłań podczas zabiegu chirurgicznego usuwania dodatkowych zębów

Każdy przypadek hiperdoncji wymaga więc dogłębnej analizy. Najczęściej zęby nadliczbowe usuwa się.

Planowanie kolejności i czasu ekstrakcji kolejnych zębów wymaga współpracy chirurga i ortodonty. W przypadku wysokiego ryzyka zabiegu chirurgicznego oraz korzystnego położenia zębów nadliczbowych możliwe jest pozostawienie ich. Zęby takie wymagają okresowej kontroli radiologicznej, a niekiedy ulegają samoistnej resorpcji.

Z kolei dodatkowe zęby mleczne zazwyczaj wyrzynają się w łuku zębowym i o ile nie powodują dolegliwości, np. ranienia błony śluzowej, pozostawia się je do obserwacji.

  1. J. Chmiel, T. Olek, Zęby nadliczbowe-zasady postępowania w różnych sytuacjach klinicznych, Stomatologia po Dyplomie", 2020.
  2. A. Jurek, M. Marczyńska-Stolarek, M. Zadurska, Zjawisko późnego powstawania zawiązków zębów nadliczbowych - opis dwóch przypadków, Forum Ortodontyczne". tom 8, nr 2 2012.
  3. P. Tokarska, A. Haładyj, P. Piekoszewska-Ziętek, I. Mariańska, B. Pietrzak-Bilińska, Mezjodens - częstość występowania, powikłania i możliwość wczesnego leczenia ortodontyczny - chirurgicznego na podstawie dokumentacji Zakładu Ortodoncji WUM, Forum Ortodontyczne" 2015.
  4. U. Żochowska, A. Masłowska, I. Dunin-Wilczyńska, Postępowanie diagnostyczne u pacjenta z hiperdoncją, Opis przypadku", tom 7, nr 4 2011.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij