Krioterapia ogólnoustrojowa i krioterapia miejscowa – na czym polega? Wskazania, przeciwwskazania, jak się przygotować do terapii zimnem
Mateusz Burak

Krioterapia ogólnoustrojowa i krioterapia miejscowa – na czym polega? Wskazania, przeciwwskazania, jak się przygotować do terapii zimnem

Krioterapia, inaczej terapia zimnem, to zabiegi wykorzystujące lecznicze właściwości miejscowego bądź ogólnoustrojowego obniżania temperatury ciała. Wskazaniami do krioterapii są m. in. zmiany zwyrodnieniowe stawów i kręgosłupa, urazy, osteoporoza czy nerwobóle. Krioterapia ma działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz przeciwobrzękowe.

Krioterapia – na czym polega i jak działa?

Krioterapia jest zaliczana do metod fizykalnych wykorzystywanych w procesie usprawniania. Terapia polega na oddziaływaniu medium gazowego o ekstremalnie niskiej temperaturze, najczęściej mieści się ona w przedziale od –180 do –110 stopni Celsjusza. W tym celu wykorzystuje się pary ciekłego azotu skoncentrowane w specjalistycznej butli połączonej z urządzeniem, za pomocą którego można zrealizować zabieg krioterapii (krioterapia miejscowa). 

Terapia zimnem posiada szerokie spektrum zastosowania nieograniczające się tylko do rehabilitacji. Źródła naukowe opisują mnóstwo pozytywnych reakcji zachodzących w organizmie pod wpływem temperatury kriogenicznej.

Wśród najważniejszych rezultatów zabiegu krioterapii można wymienić m.in. olbrzymie pozytywne działanie na układ immunologiczny (następuje poprawa odporności). Bardzo ważne jest także oddziaływanie przeciwzapalne i analgetyczne (przeciwbólowe), które jest uzyskiwane poprzez neutralizację mediatorów bólu oraz stanu zapalnego. Leczenie zimnem z wykorzystaniem kriokomory, zwanej także komorą kriogeniczną, istotnie przyczynia się również do poprawy nastroju.

Generując wyrzut hormonów, powoduje ustanie zmęczenia i motywację do podejmowanie wysiłku fizycznego. Wykazano również wybitnie korzystny wpływ na leczenie schorzeń dotyczących stawów. Bardzo często można natknąć się na badania traktujące o zmniejszaniu objawów spastyczności pod wpływem zabiegu krio. Badaniami nad właściwościami, utrzymywaniem oraz emisją tak niskich temperatur zajmuje się kriogenika.

Krioterapia – wskazania

Istnieje bardzo wiele schorzeń oraz dysfunkcji narządu ruchu, na które zimnolecznictwo pomaga. Wśród wskazań do kriorehabilitacji wymienia się:

  • choroby układu ruchu o podłożu zwyrodnieniowo–wytwórczym,
  • zespół Sudecka,
  • osteoporozę,
  • stwardnienie rozsiane (SM),
  • stany po skręceniach, zwichnięciach oraz złamaniach kości,
  • zespoły bólowe kręgosłupa,
  • obrzęki oraz wysięki będące następstwem mikrourazów,
  • okres rekonwalescencji po urazach narządu ruchu, operacjach, np. na kolano po zabiegu rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego,
  • spastyczność,
  • zabiegi odnowy biologicznej,
  • czasami wspomaganie procesu redukcji masy ciała (kriolipoliza).

Obserwuje się także wykorzystywanie terapii zimnem w postaci krioterapii dermatologicznej. Jednym z najpopularniejszych zabiegów w tej dziedzinie medycyny jest procedura wymrażania kurzajek, uznawana za niezwykle skuteczną metodę pozbywania się tych zmian. 

Powiązane produkty

Krioterapia – przeciwwskazania

Przeciwwskazania do krioterapii dzielą się na względne oraz bezwzględne. Wśród względnych, czyli takich, gdzie zabieg może być wykonywany po zaopiniowaniu specjalisty wymieniamy:

  • nadmierne pobudzenie układu sympatycznego objawiające się m.in. wzmożoną potliwością,
  • schorzenia metaboliczne – niedoczynność tarczycy,
  • podeszły wiek,
  • stany po przebytych schorzeniach zakrzepowo–zatorowych.

Zabiegi krioterapii są bezwzględnie przeciwwskazane w przypadku:

  • toczącego się procesu nowotworowego,
  • uczulenia na zimno,
  • zaawansowanej anemii,
  • chorób układu oddechowego o ostrym przebiegu,
  • rozległych zmian bliznowatych,
  • sytuacji po spożyciu alkoholu lub farmaceutyków o działaniu neuroleptycznym.

Zabiegi z użyciem kriokomory wymagają szczególnej ostrożności. Poza wymienionymi przeciwwskazaniami ogólnymi, w tym przypadku podaje się także owrzodzenia podudzi, klaustrofobię oraz ciężkie choroby metaboliczne i układu krążenia. Wynika to z faktu, że komora kriogeniczna oddziałuje ogólnoustrojowo, stanowi tym samym większe obciążenie dla organizmu niż krioterapia miejscowa. 

Krioterapia – jak się przygotować do zabiegu?

Przygotowanie do krioterapii miejscowej wymaga odsłonięcia miejsca zabiegowego (np. kolana). Pozostałe części ciała powinny być okryte, aby nie dopuścić do ich nadmiernego wyziębienia. W sytuacji widocznych kropli potu, należy je usunąć. W trakcie zabiegu pacjent powinien odczuwać przyjemny chłód. Bezpośrednio po zakończeniu terapii wskazana jest aktywność fizyczna, oczywiście, o ile jest to pozytywnie zaopiniowane przez terapeutę prowadzącego.

Przygotowanie do zabiegu w kriokomorze jest nieco odmienne. Pacjent jest zobowiązany do założenia stroju kąpielowego. Na ustach powinna znajdować się maseczka, na łokciach i kolanach ochraniacze zmniejszające utratę ciepła, natomiast na rękach pacjent powinien mieć rękawiczki, na stopach natomiast skarpety w celu uniknięcia odmrożeń. Każdorazowo po zabiegu wymagane są ćwiczenia. 

Krioterapia ogólnoustrojowa – jak wygląda zabieg w kriokomorze?

Zabieg w komorze kriogenicznej jest dwuetapowy. Po wyposażeniu się we właściwy strój i wszystkie niezbędne elementy garderoby opisane powyżej, pacjent hartuje się w przedsionku przed wejściem do tzw. komory. Temperatura wynosi tu około –60 stopni Celsjusza, tak, aby nie spowodować szoku termicznego. Po upływie kilkudziesięciu sekund następuje przejście do pomieszczenia, gdzie temperatura jest znacznie niższa (ok. –170 stopni Celsjusza). Przez kilka minut ciało jest eksponowane na działanie zimna (pacjent cały czas przebywa w ruchu), następnie pacjenci udają się na zabiegi kinezyteraputyczne.

Krioterapia miejscowa – na czym polega?

Rehabilitacja z wykorzystaniem krioterapii miejscowej jest procedurą mniej skomplikowaną i niewymagającą aż takich przygotowań. Pacjent jest usytuowany na leżance, a miejsce zabiegu po odsłonięciu zostaje potraktowane parami ciekłego azotu, które wydobywają się ze specjalistycznego urządzenia do krioterapii miejscowej. Terapeuta musi odpowiednio dostosować odległość strumienia gazu (nie bliżej niż 20 cm od powierzchni skóry) oraz nieustannie poruszać dyszą. W przeciwnym razie może dojść do odmrożeń. Znaczenie ma również czas ekspozycji, który nie powinien przekraczać 3 minut, inaczej krioterapia może zaszkodzić. Jednorazowo nie powinno się traktować mediatorami gazu więcej niż 5 okolic ciała. 

Krioterapia – efekty zabiegu

Bezpośrednio po zabiegu dochodzi najpierw do zwężenia naczyń krwionośnych, a następnie do ich rozszerzenia (wazodylatacja). Wywołuje to wrażenie ciepła, usprawnia metabolizm, stanowi decydujący czynnik w przyspieszaniu procesu regeneracji oraz gojenia tkanek. Następuje poprawa cyrkulacji chłonki, a przez to zmniejszanie obrzęków. Jest to fundamentalny mechanizm termoregulacji, który pozwala na uzyskanie efektów leczniczych. 

Temperatura wykorzystywana podczas krioterapii ma tutaj duże znaczenie. Pacjentom często wydaje się, że taki sam efekt można uzyskać w domu, wykorzystując kostki lodu. Otóż nie można, różnica jest zasadnicza. Lód to temperatura glacjalna, niewiele poniżej zera. Rezultaty to znieczulenie miejscowe poprzez schłodzenie tkanek i niedotlenienie.

Krioterapia to natomiast zastosowanie azotu o ekstremalnie niskiej, kriogenicznej temperaturze, co daje efekt przeciwbólowy, przeciwzapalny i przeciwobrzękowy dzięki zaistniałym reakcjom, uwalnianiu substancji oraz procesom, które zachodzą jedynie pod warunkiem ekspozycji na tak niską temperaturę (przedział –180 do –110 stopni Celsjusza). Fizykoterapia dopuszcza łączenie procedur i metod zabiegowych (np. laser i krioterapia). W przypadku zestawienia dwóch ekstremalnie różnych temperatur ważna jest kolejność oraz odstępy czasowe. Ważne jest też jaki efekt chcemy uzyskać i czy na pewno jest to właściwe. 

  1. A. Cholewka, Z. Drzazga, A. Michnik i in., Temperature effects of whole body cryotherapy determined by termography, „Thermology International” 2004, nr 14, s. 57–63.
  2. A. Lubkowska, G. Banfi, B. Dołęgowska i in., Changes in lipid profile in response to three different protocols of whole–body cryostimulation treatments, „Cryobiology” 2010, nr 61, s. 22–26.
  3. G. Banfi, G. Melegati, A. Barassi i in., Effects of whole–body cryotherapy on serum mediators of inflammation and serum muscle enzymes in athletes, „Journal of Thermal Biology” 2009, nr 34, s. 55–59.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak dawkować melatoninę na sen? Czy pomaga zasnąć?

    Melatonina to kluczowy hormon procesu zasypiania. Jej niedobory mogą niekorzystnie wpływać na zachowanie prawidłowego cyklu okołodobowego, a tym samym przyczyniać się do występowania zaburzeń wielu mechanizmów zachodzących w organizmie. Ilość wydzielanej melatoniny zmniejsza się wraz z wiekiem, przez co najbardziej narażone na jej niedobory są osoby starsze. Jakie inne funkcje spełnia hormon snu, jak należy go suplementować i czym objawiają się niedobory melatoniny? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Lukrecja – co to za roślina? Właściwości, działanie, przeciwwskazania

    Któż z nas chociaż jeden raz w życiu nie zetknął się z niezwykłymi, czarnymi cukierkami o ślimakowatym kształcie? Ponoć albo się je kocha, albo nienawidzi. Charakterystyczny kolor i smak słodycze te zawdzięczają zawartości ekstraktu z lukrecji – rośliny, nad której bogactwem zastosowań warto się pochylić. Czym zatem jest lukrecja, jakie ma właściwości i jaki może mieć wpływ na nasze zdrowie?

  • Czym jest i jak działa żeń-szeń? Zastosowanie i przeciwwskazania do stosowania Panax ginseng

    Żeń-szeń, nazywany również ginsengiem lub wszechlekiem, jest jednym z najlepiej opisanych adaptogenów. Według medycyny chińskiej powinno się go stosować jedynie w miesiącach zimowych. Żeń-szeń może wpływać na poprawę funkcji kognitywnych (poznawczych), poprawia samopoczucie i pamięć, łagodzi stres oraz działa korzystnie na skórę i potencję seksualną. Na rynku można kupić wiele preparatów z żeń-szeniem, zarówno w formie tabletek czy kapsułek, jak i płynnych ekstraktów. Który preparat z żeń-szeniem wybrać, jaka jest dzienna zalecana dawka tego adaptogenu oraz w jakiej porze dnia należy zażywać ten suplement? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cytrynian magnezu, zwykły magnez, a może magnez z witaminą B6 – który wybrać?

    W aptekach i sklepach z suplementami dostępnych jest kilka form magnezu. Jedne preparaty występują w postaci magnezu z witaminą B6, inne określane są mianem cytrynianu magnezu (także w wersji z pirydoksyną), a jeszcze inne oferowane są w formie samego magnezu. Magnez można kupić zarówno w formie tabletek, kapsułek, saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie, jak i w postaci płynu czy żelek. Czym różnią się poszczególne suplementy, które połączenie jest najskuteczniejsze i najlepiej przyswajalne oraz dlaczego magnezu nie wolno łączyć z preparatami zawierającymi żelazo i wapń? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Co to jest cholekalcyferol – czyli jak powstaje witamina D w kapsułkach?

    Cholekalcyferol jest formą witaminy D3, która jest niezbędna do utrzymania zdrowego układu kostnego i zdrowia skóry. Może być syntetyzowana przez skórę pod wpływem promieni UVB lub przyjmowana w formie suplementów diety. Ułatwia wchłanianie wapnia i fosforu, umożliwiając m.in. prawidłowy rozwój kości i zębów.

  • Jad pszczeli – jakie ma właściwości lecznicze?

    Jad wytwarzany przez pszczoły miodne (Apis mellifera) to bezwonna, bezbarwna, gorzka ciecz, zawierająca mieszaninę różnych aktywnych substancji, takich jak peptydy, białka o właściwościach enzymatycznych czy biogenne aminy. Mimo że jest toksyną, która może prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej, to posiada także liczne właściwości prozdrowotne. Jakie są wyniki badań dotyczących jadu pszczelego?

  • Suplementacja przy insulinooporności

    Insulinooporność jest zaburzeniem metabolizmu, które może zamienić się w poważną chorobę, która obecnie może dotyczyć nawet 2 milionów Polaków. Przyczynia się do tego przede wszystkim siedzący tryb życia, przetworzona, wysokoenergetyczna żywność, a także przewlekły stres wpływający na nasze zachowania żywieniowe – „zajadanie” problemów. Insulinooporność nie musi być leczona, niemniej jeśli na czas nie zareagujemy zmianą dotychczasowego stylu życia, może przerodzić się w pełnoobjawowe schorzenie – cukrzycę. Cennym elementem uzupełniającym dietoterapię może być racjonalna, przemyślana suplementacja. Jakie składniki szczególnie wspierają zdrowie metaboliczne?

  • Suplementacja w Hashimoto – jak wpływają na to nutraceutyki?

    Hashimoto, a raczej autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, jest coraz powszechniej diagnozowanym schorzeniem. Mówimy o nim wtedy, gdy nasz układ odpornościowy atakuje tarczycę. W chorobie tej może dojść zarówno do podwyższonej czynności gruczołu, jak i normalnej lub obniżonej czynności. Hashimoto dotyka znacznie częściej kobiety niż mężczyzn. Wsparciem działania tarczycy, jak i całej terapii, może być racjonalna suplementacja w oparciu o składniki, których skuteczność potwierdzają wyniki badań naukowych.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij