Rzeżucha – wartości odżywcze i właściwości. Czy jest zdrowa?
Karolina Dereń

Rzeżucha – wartości odżywcze i właściwości. Czy jest zdrowa?

Zielona rzeżucha nie tylko powinna stanowić estetyczny wystrój świątecznego stołu. Ze względu na jej właściwości lecznicze oraz zawartość witamin powinna na stale gościć w codziennym menu. Na co pomoże rzeżucha? Do czego ją dodawać, co można z niej zrobić? Jak wyhodować ją w domu? Podpowiadamy.

Rzeżucha powszechnie kojarzona jest z wiosną, tradycyjnie hodowana na krótko przed Świętami Wielkanocnymi. Rzeżucha posiada ciekawy, lekko ostry smak. Jest nie tylko bardzo smaczna, stanowi wiosenną ozdobę, ale posiada też ciekawe właściwości zdrowotne.  

Rzeżucha – charakterystyka rośliny 

Rzeżucha, rzeżucha ogrodowa, a dokładniej pieprzyca siewna (Lepidium sativum) to gatunek rośliny jednorocznej z rodziny kapustowatych (Brassicaceae). Roślina ta pochodzi z Egiptu oraz Azji Południowo-Zachodniej. Obecnie uprawiana jest w wielu miejscach na świecie: w Europie, Indiach, Ameryce Północnej. Siewki pieprzycy siewnej spożywane są powszechnie jako warzywo. Posiadają ciekawy, lekko pikantny smak. Pieprzyca siewna nie jest rośliną o dużych wymaganiach, a jej kiełki z łatwością można wyhodować w domowych warunkach. 

Zwyczajowa nazwa „rzeżucha” jest trochę myląca, ponieważ odnosi się ona do odrębnego rodzaju roślin, który we florze Polski obejmuje gatunki takie jak na przykład: rzeżucha łąkowa, rzeżucha gorzka, rzeżucha leśna.

Rzeżucha – wartości odżywcze i witaminy

W 100 g rzeżuchy (przy czym, warto wziąć pod uwagę, że rzeżucha jest bardzo lekka, jej garść to około 10 g) znajduje się 5,5 g węglowodanów, 2,6 g białka, 0,7 g tłuszczu, 1,1 g błonnika. Kaloryczność rzeżuchy to około 32 kcal (w 100 g). Jeżeli chodzi o witaminy, rzeżucha zawiera witaminę A oraz C, które są cennymi dla zdrowia przeciwutleniaczami. Oprócz tego witamina A niezbędna jest w procesie widzenia, wpływa na prawidłowe funkcjonowanie i wygląd skóry, natomiast witamina C odpowiada m.in. za syntezę kolagenu oraz zwiększa przyswajalność żelaza. W rzeżusze znajdziemy również witaminę K, która jest nam niezbędna w procesie tworzenia czynników krzepnięcia krwi, ma również pozytywny wpływ na mineralizację kości. Rzeżucha zawiera ponadto witaminę E, witaminy z grupy B oraz składniki mineralne takie jak potas, magnez, wapń, fosfor i żelazo.  

Powiązane produkty

Rzeżucha i jej związki aktywne – jakie ma właściwości lecznicze? Na co pomoże? 

Rzeżucha zasługuje na uwagę przez obecność cennych, korzystnych dla zdrowia składników mineralnych i witamin, a przede wszystkim przeciwutleniaczy (antyoksydantów), które pomagają w ochronie organizmu przed stresem oksydacyjnym, rozwojem wielu chorób cywilizacyjnych np. chorób sercowo-naczyniowych oraz wpływają na spowolnienie procesów starzenia.

W rzeżusze oraz innych warzywach kapustnych (należą do nich np. kapusta biała, kapusta czerwona, kapusta pekińska i kapusta włoska, kalafior, brokuły, brukselka) obecne są związki o nazwie glukozynolany. Związki te wykazują właściwości przeciwnowotworowe. Największa zawartość glukozynolanów znajduje się w warzywach świeżych; ich poziom ulega obniżeniu wraz z czasem przechowywania. Zmniejszenie zawartości glukozynolanów następuje również pod wypływem rozdrabniania, największe straty natomiast związane są z procesem gotowania. Regularne spożywanie produktów zawierających glukozynolany może wiązać się z profilaktyką m.in. raka piersi, raka prostaty, raka żołądka.  

Zastosowanie rzeżuchy w kuchni – jak jeść, do czego dodawać? 

Rzeżucha tradycyjnie używana jest do przystrojenia wielkanocnego stołu. Niemniej jednak warto wykorzystać także inne zalety rzeżuchy. Rzeżucha posiada przyjemny, ostro-kwaśny smak. Dzięki temu może stanowić dobry zamiennik soli oraz być dodatkiem do wielu potraw. Rzeżucha świetnie pasuje do jajek ugotowanych na twardo oraz faszerowanych. Jest ciekawym dodatkiem do pieczonych muffin jajecznych, mięs, kanapek oraz sprawdzi się jako składnik past do pieczywa (np. klasycznej pasty jajecznej lub z dodatkiem fety, awokado czy suszonych pomidorów). Rzeżuchę można dodawać do sałatek, a także używać jej do posypywania zup oraz ziemniaków. Rzeżuchę można dodawać do tak popularnego zwłaszcza wiosną, twarożku z rzodkiewką. Mniej oczywiste zastosowanie rzeżuchy, które nadal będzie się dobrze sprawdzać, to posypywanie nią dań z kaszy, ryżu czy makaronu oraz różnego rodzaju zapiekanek.

Co jeszcze można zrobić z rzeżuchy? Z rzeżuchy można przygotować zielone pesto, a nawet zupę krem. Smacznych zastosowań dla rzeżuchy oraz przepisów z jej udziałem jest bardzo wiele, więc warto używać jej nie tylko jako wiosennej ozdoby.  

Zastosowanie rzeżuchy w kosmetyce 

Ze względu na zawartość wielu cennych składników regularne spożywanie rzeżuchy może wpłynąć na polepszenie stanu skóry i włosów. Wiele osób oprócz spożywania rzeżuchy decyduje się na jej wykorzystanie w formie naturalnego kosmetyku. Popularnym sposobem jest przygotowanie soku z rzeżuchy, poprzez rozdrobnienie listków z dodatkiem niewielkiej ilości wody (np. za pomocą moździerza lub blendera), a następnie przesączenie otrzymanej papki przez gazę. W takiej postaci sok z rzeżuchy stosowany jest jako wzmacniająca płukanka do włosów lub po zmieszaniu z miodem – jako łagodzący kosmetyk na skórę twarzy.  

Jak wyhodować rzeżuchę? 

Do samodzielnego wyhodowania rzeżuchy w domu zachęcają nie tylko kwestie zdrowotne związane z łatwym dostępem do świeżej rośliny, która zawiera dużą ilość cennych składników, ale również jej ciekawy smak oraz niskie koszty i łatwość uprawy.  

Uprawę rzeżuchy należy zacząć od zakupienia nasion. Gdzie można kupić nasiona rzeżuchy? Przed Wielkanocą rzeżucha łatwo dostępna jest zarówno w sklepach spożywczych, jak i ogrodniczych. 

Po zakupie nasion należy wybrać odpowiedni pojemnik. Najlepiej, aby był on płaski. Może to być talerzyk lub niezbyt głęboka miseczka. Ciekawym pomysłem jest również zasadzenie rzeżuchy w skorupach jajek. Kolejnym krokiem jest przygotowanie podłoża. Rzeżuchę najczęściej wysiewa się na wacie bądź gazie. Spotkać się można również z wysiewaniem rzeżuchy na ręczniku papierowym, a nawet na płatkach kosmetycznych. Dno pojemnika należy wyłożyć wybranym podłożem, np. watą, a następnie zwilżyć je wodą. Na tak przygotowanym podłożu należy wysiać nasiona gęsto i równomiernie, pilnując, aby nie zachodziły na siebie.  

Nasiona należy zwilżyć wodą (wygodnie będzie użyć do tego spryskiwacza), po czym pojemnik ustawić w ciepłym i jasnym miejscu. Ważne, aby codziennie podlewać nasiona tak, aby podłoże było wilgotne, tutaj również sprawdzi się spryskiwacz. Należy pamiętać, aby nie dopuścić ani do suchości podłoża, ani do nadmiaru wody w podłożu. I to wszystko, teraz pozostaje nam czekać, aż rzeżucha wyrośnie. A jak długo? Po około 5–7 dniach od zasiania rzeżucha powinna być już gotowa do spożycia.  

  1. E. Cieślik, I. Cieślik, M. Borowski, Charakterystyka właściwości prozdrowotnych glukozynolanów, “Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych”, nr 588 2017. 
  2. S. Doke, M. Guha, Garden cress (Lepidium sativum L.) Seed - An Important Medicinal Source: A Review, “Journal of Natural Product and Plant Resources”, nr 4 (1) 2014. 
  3. M. Jarosz, Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Warszawa 2020. 
  4. A. Wawrzyniak, M. Krotki, B. Stoparczyk, Właściwości antyoksydacyjne owoców i warzyw, “Medycyna Rodzinna” nr 1 2011. 
  5. J. Zalega, D. Szostak-Węgierek, Żywienie w profilaktyce nowotworów. Część I. Polifenole roślinne, karotenoidy, błonnik pokarmowy, “Problemy Higieny i Epidemiologii”, nr 94 (1) 2013. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Jak przetrwać święta, będąc na diecie?

    Święta to czas odpoczynku, spokoju oraz spędzania beztroskiego czasu z najbliższymi – i byłoby świetnie, gdyby każdemu właśnie z tym się kojarzyły. Niestety, dla wielu osób, a zwłaszcza tych będących na diecie odchudzającej, czas ten kojarzy się ze stresem oraz obawą o przybranie nadmiernych kilogramów. Czy te obawy są słuszne? 

  • Zdrowe przekąski na sylwestra – jakie przygotować?

    Zdrowe przekąski to doskonały wybór nie tylko podczas sylwestra, ale również podczas innych okazji do świętowania. Są one zarówno smaczne, jak i dostarczają nam wiele cennych witamin i składników mineralnych. Które przekąski warto przygotować na sylwestra?

  • Chrzan – wartości odżywcze, właściwości, zastosowanie

    Choć chrzan kojarzymy głównie z okresem świąt wielkanocnych jako niezastąpioną przyprawę o charakterystycznym smaku i zapachu, to okazuje się, że posiada on także wiele właściwości prozdrowotnych. Jakich dokładnie? Co zawiera korzeń chrzanu? Czy pomoże na przeziębienie? Czy niektóre związki zawarte w chrzanie pomogą w walce z nowotworami? Odpowiadamy.

  • Aronia – wartości odżywcze, właściwości i zastosowanie

    Aronia to bez wątpienia jeden z najzdrowszych owoców na świecie. Dane dostępne w literaturze fachowej wskazują na wiele korzyści, jakie możemy czerpać zarówno z świeżych owoców aronii, jak i przetworów. Ze względu na swoje właściwości nazywana jest superowocem. Czym dokładnie wyróżnia się aronia? Co można z niej zrobić?

  • Sok z aronii – jakie ma właściwości? Jak go zrobić?

    Sok z aronii, obok syropu, dżemu czy nalewki, to jeden z głównych przetworów uzyskiwanych z tego owocu. Jakie dokładnie właściwości ma sok z aronii? Jak go zrobić i dlaczego warto przyrządzić go na zimę? Podpowiadamy.

  • Majeranek – wartości odżywcze, właściwości i zastosowanie. Jak go przechowywać i do czego dodawać?

    Majeranek to przyprawa, która jest dobrze znana w polskich kuchniach. Oprócz jego walorów smakowych docenia się także jego właściwości lecznicze. Poprawia trawienie, działa przeciwzapalnie oraz wiatropędnie. Olejek majerankowy będzie pomocny w walce z trądzikiem. Co jeszcze warto wiedzieć o majeranku? Czym różni się od oregano?

  • Peskatarianizm – na czym polega?

    Obecnie coraz więcej osób postanawia zmienić swój sposób żywienia, decydując się na przejście na wegetarianizm i wykluczenie mięsa z diety. Modelem żywieniowym bazującym na diecie wegetariańskiej jest peskatarianizm, który zakłada wykluczenie mięsa czerwonego i białego, ale pozostawienie w menu ryb oraz owoców morza. Jakie są zasady diety peskatariańskiej i dla kogo będzie ona dobrym wyborem?

  • Maślanka – właściwości zdrowotne i przeciwwskazania. Czy maślanka jest zdrowa?

    Mleko oraz przetwory mleczne to ważna grupa produktów w żywieniu zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Produkty te zawierają duże ilości dobrze przyswajalnego wapnia, pełnowartościowe białko, witaminy oraz składniki mineralne. Jednym z najważniejszych wyrobów przemysłu mleczarskiego jest maślanka. Na co jest dobra maślanka? Jakie ma właściwości oraz kto powinien unikać jej spożywania?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij