Ból brzucha u dziecka – co go powoduje? Domowe sposoby na bolący brzuch dziecka
Katarzyna Gmachowska

Ból brzucha u dziecka – co go powoduje? Domowe sposoby na bolący brzuch dziecka

Bolący brzuch u dziecka może wynikać ze złych nawyków żywieniowych, jak i świadczyć o stanie chorobowym małego pacjenta. Ze względu na różne przyczyny bólu, należy zastosować odmienne sposoby leczenia. Jak złagodzić ból brzucha u dziecka?  Kiedy udać się z dzieckiem do specjalisty? 

Bóle brzucha to bardzo powszechna dolegliwość wieku dziecięcego. Przyczyny mogą być bardzo różnorodne, od bólu wynikającego z błędu dietetycznego, aż do bólu wymagającego natychmiastowej interwencji chirurga. W przypadku zgłaszania przez dziecko bólów brzucha, należy zwrócić uwagę na objawy towarzyszące (gorączka, biegunka, zmiany skórne), jak długo dziecko skarży się na ból oraz jego lokalizację. Jeśli ból brzucha jest łagodny oraz zostały wykluczone poważne choroby przewodu pokarmowego możemy zastosować domowe sposoby radzenia sobie z bólem brzucha. 

Przyczyny bólu brzucha u dzieci

Bóle brzucha u dziecka należą do jednych z najczęstszych przyczyn zgłaszania się rodzica z dzieckiem do gabinetu lekarskiego. Można je podzielić na ostre i przewlekłe oraz organiczne, czynnościowe i psychogenne. Mogą mieć charakter bólu stałego lub nawracającego. Ostry ból brzucha u dzieci najczęściej jest objawem zapalenia jelit w przebiegu infekcji wirusowej lub bakteryjnej (potocznie zwanej jelitówką), jednakże może również świadczyć o chorobie, która wymaga interwencji chirurgicznej np. zapaleniu wyrostka robaczkowego. Nawracający lub przewlekły ból brzucha występuje stosunkowo często, może dotyczyć nawet 15-35% dzieci na całym świecie. 

Większość bólów brzucha u dzieci ma charakter czynnościowy, wynikający z zaburzonej motoryki oraz nadwrażliwości jelit. Do zaburzeń czynnościowych zaliczamy m.in. zespół jelita drażliwego, dyspepsję czynnościową oraz kolkę niemowlęcą. Na częstość występowania czynnościowych bólów brzucha u dzieci wpływają m.in. styl życia, złe nawyki żywieniowe, nieregularne posiłki, jedzenie w pośpiechu oraz stres. U dzieci często występują bóle brzucha o podłożu psychogennym. Bóle te pojawiają się najczęściej w sytuacjach stresujących dla dziecka np. problemy w szkole lub domu. 

Podczas ustalania przyczyny bólu brzucha istotny jest wiek dziecka.  Należy pamiętać, że u dzieci powyżej 12. roku życia częstą nieinfekcyjną przyczyną ostrego bólu brzucha jest zapalenie wyrostka robaczkowego. W wieku dorastania powszechne są również bóle czynnościowe, zwłaszcza u dziewczynek oraz u dzieci o dużej wrażliwości emocjonalnej.

Jak pomóc dziecku z bólem brzucha?

Reakcja dziecka na ból może być różna w zależności od jego wieku. Niemowlęta i małe dzieci zwykle reagują na ból brzucha płaczem, grymasem oraz zaczerwienieniem lub zblednięciem twarzy. Ponadto rodzice zgłaszają, że dziecko jest bardziej drażliwe, niespokojne, niechętnie je, ma problemy ze snem. Dziecko w wieku przedszkolnym w przypadku bólu brzucha najczęściej wskazuje okolicę pępka, lecz często nie potrafi dokładnie zlokalizować oraz określić charakteru bólu. 

Postępowanie w przypadku bólu brzucha u dziecka jest zależne od wieku i stanu ogólnego dziecka, prawdopodobnej przyczyny oraz objawów towarzyszących. Co podawać dziecku na ból brzucha? W przypadku symptomów tzw. grypy żołądkowo-jelitowej podstawą leczenia jest nawadnianie dziecka. Wskazane jest podawanie specjalnych preparatów tzw. doustnych płynów nawadniających, które zawierają elektrolity oraz glukozę – niezbędne podczas biegunki lub wymiotów. Należy zwrócić uwagę, by w przypadku wymiotów często podawać dziecku picie, lecz w małych ilościach. Lepiej tolerowane są schłodzone płyny, gdyż nie pobudzają odruchu wymiotnego. Nie zaleca się stosowania napojów sztucznie barwionych, gazowanych lub soków owocowych celem nawadniania dziecka w trakcie biegunki lub wymiotów. 

Jeśli występuje u dziecka podejrzenie bólu brzucha związanego ze stresem, warto poszukać pomocy u psychologa dziecięcego, który zaleci dalsze postępowanie oraz udzieli niezbędnych wskazówek dla rodziców. 

W przypadku bólów brzucha występujących po posiłkach, zwłaszcza jeśli towarzysz im świąd skóry i wysypka, istnieje podejrzenie nietolerancji lub alergii pokarmowej. Należy obserwować po jakich pokarmach i w jakim czasie po posiłku występują objawy oraz udać się do lekarza celem przeprowadzenia dalszej diagnostyki. 

Jeśli ból brzucha towarzyszy zaparciu, niezbędna jest modyfikacja diety oraz stylu życia dziecka. Należy zadbać o prawidłową dietę, zawierającą dużo błonnika, podawać odpowiednią ilość płynów, najlepiej wody oraz zwiększyć aktywność fizyczną.

W przypadku występowania zespołu jelita drażliwego pomocne może być wprowadzenie diety FODMAP (dieta z czasową eliminacją składników pokarmowych: oligo-, di-, monosacharydów i polioli – to produkty zawierające laktozę, fruktozę, fruktany, sorbitol, ksylitol, mannitol). Produkty te  zwiększają fermentację w jelitach, która może prowadzić do powstawania wzdęć i dolegliwości ze strony układu pokarmowego. 

Powiązane produkty

Domowe sposoby na ból brzucha u dzieci

Do domowych sposobów radzenia sobie z bólem brzucha u dzieci możemy zaliczyć herbatki oraz napary ziołowe z rumianku, mięty oraz imbiru mające właściwości rozkurczowe, przeciwzapalne oraz łagodzące wymioty. Przydatne może być również zastosowanie termoforu lub ciepłego okładu na brzuch, aby złagodzić ból. Należy jednak pamiętać, aby woda w termoforze nie była gorąca, gdyż może dojść do poparzenia skóry dziecka. 

W przypadku zaparć, kolki niemowlęcej oraz wzdęć pomocny może okazać się delikatny masaż brzuszka, poprawiający czynność jelit. Wskazane jest zastosowanie odpowiedniej dla wieku dziecka diety, wykluczającej ostre przyprawy, sztuczne barwniki i konserwanty. Jeśli ból brzucha występuje razem z biegunką, zwłaszcza podczas stosowania antybiotykoterapii, niezbędne jest wdrożenie probiotyku, który pomoże w odbudowie mikroflory bakteryjnej jelit.

Ból brzucha u dziecka – kiedy do lekarza?

W przypadku bólu brzucha u dziecka należy pamiętać o objawach alarmujących, których nie można lekceważyć i które wymagają dalszej wnikliwej diagnostyki lekarskiej. Należą do nich: 

  • ból brzucha, który wybudza dziecko w nocy,
  • zaburzenia dotyczące rytmu wypróżnień (biegunka, zaparcia),
  • stolec z domieszką krwi, ropy lub śluzu,
  • przewlekające się wymioty,
  • fusowate wymioty, smoliste stolce, anemia, mogące świadczyć o krwawieniu do przewodu pokarmowego,
  • ból zlokalizowany daleko od pępka, zwłaszcza jeśli ból nasila się lub promieniuje do pleców albo kończyn dolnych,
  • zmniejszenie masy ciała dziecka lub brak przyrostu masy ciała i wzrostu dziecka,
  • inne objawy ogólne, jak niewyjaśniona gorączka lub stany podgorączkowe, osłabienie, bóle stawowe, opóźnione dojrzewanie płciowe,
  • występujące w rodzinie choroby takie jak: nieswoiste zapalenia jelit (choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego), celiakia, choroba wrzodowa lub inne przewlekłe choroby przewodu pokarmowego.
Oczywiście nawet w przypadku braku wyżej wymienionych alarmujących objawów, jeśli dolegliwości bólowe dziecka nasilają się lub wzbudzają duży niepokój rodziców, zaleca się zasięgnąć porady lekarza, aby wykluczyć ból brzucha jako objaw chorób wymagających pilnego leczenia, zwłaszcza chirurgicznego.
  1. P. Albrecht, M. Kotowska, Nawracające bóle brzucha u dzieci – co z nimi począć?,  „Pediatria po Dyplomie”, nr 1 (17) 2013.
  2. W. Kawalec, R. Grenda i in. „Pediatria”, Warszawa 2013, tom I, s. 493-494.
  3. K. Fyderek, Bóle brzucha u dzieci, Wystąpienie podczas X Kongres Akademii po Dyplomie Pediatria, Warszawa 2013.
  4. D. Gottsegen, Medycyna komplementarna, holistyczna i integracyjna: nawracający ból brzucha, „Pediatria po Dyplomie”, nr 6 (17) 2011. 
  5. U. Grata-Borkowska, M. Bujnowska-Fedak, Ostre bóle brzucha u dzieci, "Pediatria po  Dyplomie", nr 3 (22) 2018.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • ADHD u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie zespołu nadpobudliwości psychoruchowej

    ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) jest jednym z najczęstszych zaburzeń neurorozwojowych u dzieci. Do objawów pozwalających rozpoznać ADHD należą: nadpobudliwość, zaburzenia koncentracji oraz impulsywność. Nieleczone ADHD prowadzi do rozwoju problemów emocjonalnych, trudności w funkcjonowaniu społecznym, do obniżenia osiągnięć w nauce oraz do problemów w kontaktach z rówieśnikami. Jak rozpoznać to zaburzenie i jak pomóc dziecku z ADHD?

  • Standardowe mleko modyfikowane. Co znajduje się w mleku dla niemowląt?

    Kiedy dziecko jest zdrowe, nie ma alergii i większych problemów z trawieniem, można podawać mu tzw. standardowe mleko modyfikowane odpowiednie dla jego wieku. Takie preparaty mają na rynku status tzw. środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Ich skład jest regulowany prawem i ściśle nadzorowany. Dlaczego jednak takie mleko jest nazywane modyfikowanym i na czym te modyfikacje polegają? Jednym z głównych składników mleka modyfikowanego jest mleko krowie. Mleko krowie różni się od ludzkiego pod wieloma względami. Zawartość podstawowych składników odżywczych – tłuszczu, białka i węglowodanów – jest inna w każdym z nich.

  • Aspirator do nosa — jak używać ręcznego, a jak elektrycznego?

    U noworodków i niemowląt katar może stanowić znaczące zagrożenie, ponieważ dzieci do ok. 1 roku życia oddychają wyłącznie przez nos. Występująca u najmłodszych zalegająca wydzielina w nosku powstrzymuje oddychanie, jedzenie i picie. Dodatkowo nieusunięta wydzielina może prowadzić do powikłań w postaci stanów zapalnych w obrębie oka, ucha, oskrzeli lub płuc, co może stanowić zagrożenie dla zdrowia dziecka. Z pomocą przychodzą aspiratory do nosa, które można stosować u dzieci już od chwili narodzin. Są prostą, wygodną i bezpieczną metodą usuwania zalegającej wydzieliny u maluszka.

  • Wymioty u dziecka – przyczyny i skutki. Co robić, gdy dziecko wymiotuje?

    Ostatnio obserwujemy w Polsce gwałtowny wzrost liczby dzieci zgłaszających się do przychodni i szpitali z silnymi wymiotami. U dzieci wywoływane są one zwykle przez zakażenia wirusowe, bakteryjne, a także przez błędy dietetyczne. Co ma zrobić rodzic, gdy dziecko wymiotuje? Podpowiadamy.

  • Katar u dziecka – jak pomóc dziecku z katarem? Domowe sposoby na zatkany nos u dzieci

    Katar to częsta dolegliwość, która dotyka dzieci. Charakteryzuje się występowaniem wydzieliny w nosie oraz uczuciem niedrożności nosa. Do najczęstszych przyczyn nieżytu nosa u dzieci należą infekcje wirusowe oraz alergie. Przewlekły katar u dzieci może być objawem przerostu trzeciego migdałka lub chorób takich jak niedobory odporności czy mukowiscydoza. Podpowiadamy, co warto stosować na katar u dziecka.

  • Witamina D dla dzieci – dawkowanie, objawy i skutki niedoboru

    Witamina D jest hormonem steroidowym, który kontroluje wiele istotnych dla organizmu procesów. Dostarczenie jej (poprzez syntezę skórną oraz wraz z pożywieniem) jest szczególnie ważne w przypadku najmłodszych. Witamina D wpływa na układ kostny dzieci poprzez regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej, działa immunomodulująco, podnosząc odporność i obniżając poziom cytokin prozapalnych, ma również działanie antykancerogenne oraz neuro- i kardioprotekcyjne. Jaką dawkę witaminy D podawać dziecku? Witamina D dla dzieci w kroplach, kapsułkach twist-off, sprayu czy tabletkach?

  • Objawy, które powinny cię zaniepokoić. Nowotwory u dziecka

    Aż 60% rodziców nie wie, na jakie objawy powinni zwrócić uwagę, aby w porę wykryć potencjalne choroby nowotworowe u swoich dzieci. Z kolei aż 80% dzieci, u których zdiagnozowano chorobę nowotworową i w porę wdrożono leczenie, udaje się uratować. Na co zwrócić uwagę i co powinno zaniepokoić?

  • Jak podawać leki dziecku? Czopki, tabletki, inhalacje i syrop

    Podawanie leków dziecku w trakcie choroby to w wielu przypadkach nie lada wyzwanie. Warto jednak wiedzieć, w jaki sposób prowadzić domowe leczenie, aby było jak najskuteczniejsze. Jak podawać dziecku tabletki oraz co zrobić, aby inhalacja była jak najbardziej efektywna?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij