Ranolazyna, Ranolazinum - Zastosowanie, działanie, opis

Ranolazyna jest lekiem przeciwdławicowym wykorzystywanym w terapii pomocniczej, w przypadku gdy inne substancje stosowane w leczeniu dławicy piersiowej nie są tolerowane przez pacjenta lub są nieskuteczne.

Substancja czynna jest wykorzystywana poza wskazaniami rejestracyjnymi w kuracji zaburzeń rytmu serca. 

Schemat dawkowania substancji czynnej jest zależny od masy ciała i wieku pacjenta, a także od występowania zaburzeń współistniejących oraz stopnia nasilenia jednostki chorobowej. Ranolazynę można przyjmować z pożywieniem, popijając lek odpowiednią ilością płynu.

Zalecana dawka dobowa substancji czynnej mieści się w zakresie od 750 mg do 1500 mg ranolazyny. Podczas trwania kuracji, należy stopniowo zwiększać podawaną ilość leku. Wystąpienie działań niepożądanych w trakcie zwiększania dawki świadczy o konieczności powrotu do poprzedniej, tolerowanej ilości leku lub przerwania terapii.

Podczas ustalania skutecznej dawki ranolazyny należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów w podeszłym wieku, osób ze współistniejącą zastoinową niewydolnością serca, niewydolnością wątroby lub nerek o niewielkim lub średnim nasileniu oraz u pacjentów ważących mniej niż 50 kg. W wyżej wymienionych przypadkach istnieje zwiększone ryzyko pojawienia się działań niepożądanych podczas leczenia ranolazyną.

Przeciwwskazaniem do przyjmowania ranolazyny jest wystąpienie reakcji nadwrażliwości na tę substancję czynną. Innymi ograniczeniami w wykorzystaniu leku w terapii choroby dławicowej jest:

• ciężka lub umiarkowana niewydolność wątroby;
• poważna niewydolność nerek.

Należy zachować szczególną ostrożność podczas leczenia pacjentów ze współistniejącym wydłużeniem odstępu QT lub potwierdzonym wydłużeniem odstępu QT w rodzinie, ze względu na możliwość zaburzeń rytmu serca podczas terapii ranolazyną.

Podczas terapii ranolazyną zalecane jest cykliczne badanie czynności nerek.

Silne induktory podjednostki CYP3A4 cytochromu p450 mogą zmniejszać lub znosić działanie farmakologiczne ranolaznyny. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania leku w połączeniu z:

• ryfampicyną;
• fenytoiną;
• karbamazepiną.

Stosowanie substancji leczniczej razem z ziołowymi wyciągami z dziurawca (Hypericum perforatum) nie jest zalecane ze względu na ryzyko osłabienia efektu terapeutycznego.

Podczas przyjmowania ranolazyny należy zachować szczególną ostrożność w przypadku pacjentów w podeszłym wieku, osób z zastoinową niewydolnością serca lub z lekkimi zaburzeniami czynności wątroby lub niewydolnością nerek o średnim nasileniu. Zwiększenie ryzyka działań niepożądanych zaobserwowano podczas stosowania leku u pacjentów z masą ciała poniżej 50 kg oraz osób z umiarkowaną lub ciężką postacią choroby zastoinowej mięśnia sercowego. 

Zalecane jest zachowanie ostrożności w grupie pacjentów należących do wolnych metabolizerów leków. Spowolnienie eliminacji leku może spowodować wzrost ryzyka pojawienia się działań niepożądanych podczas leczenia. 

Przyjmowanie silnych inhibitorów podjednostki CYP3A4 cytochromu p450 podczas leczenia ranolazyną nie jest zalecane. Zmniejszenie metabolizmu substancji leczniczej może spowodować wzrost jej stężenia w osoczu i pojawienie się działań niepożądanych związanych jej działaniem.
Do substancji, które mogą nasilać działanie ranolazyny zaliczamy:

• ketokonazol, worykonazol, posakonazol, itrakonazol, flukonazol;
• klarytromycynę, telitromycynę, erytromycynę;
• rytonawir i inne inhibitory protezy HIV;
• diltiazem;
• cyklosporyna;
• werapamil.

Należy zachować szczególną ostrożność podczas przyjmowania ranolazyny i paroksetyny, która należy do silnych inhibitorów CYP2D6.

Stosowanie ranolazyny razem z silnymi inhibitorami podjednostki CYP3A4 cytochromu p450 jest przeciwwskazane (itrakonazol, ketokonazol, worykonazol, rytonawir, klarytromycyna, teliteromycyna).

Ranolazyny nie należy stosować w połączeniu z niektórymi lekami przeciwarytmicznymi (sotalol, chinidyna).

Substancja czynna może upośledzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn ze względu na występujące podczas jej stosowania działania niepożądane (zaburzenia widzenia, upośledzenie koordynacji, omamy). Pacjent powinien ocenić swoją reakcję na lek, przed podjęciem stanowiących zagrożenie aktywności.

Sok grejpfrutowy może osłabiać aktywność podjednostki CYP3A4 cytochromu p450, powodując tym samym wzrost stężenia ranolazyny w osoczu. W wyniku tego może dojść do nasilenia działań niepożądanych związanych ze stosowaniem leku.

Należy unikać jednoczesnego przyjmowania ranolazyny razem z preparatami zawierającymi wyciągi z dziurawca (Hypericum perforatum). W wyniku łączenia leku z substancją pochodzenia roślinnego odnotowano zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych wynikających z przyjmowania ranolazyny.

Brak badań potwierdzających bezpieczeństwo stosowania leku podczas trwania ciąży. Ze względu na nieznane ryzyko powikłań podczas trwania ciąży i brak danych odnośnie wpływu leku na rozwój płodu stosowanie leku podczas ciąży nie jest zalecane.

Ranolazyny nie należy stosować w okresie laktacji, ze względu na brak badań dotyczących przenikania substancji czynnej do pokarmu matki karmiącej i nieznane ryzyko wystąpienia działań niepożądanych u dziecka.

Przyjęcie zbyt dużej dawki substancji czynnej może początkowo wywołać nudności, ból i zawroty głowy. W niektórych przypadkach odnotowano również ryzyko pojawienia się zaburzeń widzenia, letargu oraz utraty przytomności.

Mechanizm działania ranolazyny nie został w pełni wyjaśniony. Substancja lecznicza wykazuje działanie przeciwdławicowe, związane prawdopodobnie ze zmniejszeniem napływu jonów sodowych do wnętrza komórek mięśnia sercowego (zablokowanie kanałów sodowych). Spadek stężenia jodów sodu, zmniejsza napływ jonów wapniowych. 

Poprawa równowagi elektrolitowej wewnątrz kardiomiocytów (komórek mięśnia sercowego) prowadzi do relaksacji mięśnia sercowego, a następnie usprawnia pracę lewej komory serca. 

Ranolazyna jest wykazuje również właściwości antagonistyczne wobec receptorów α₁ i β₁, co może wpływać na jej właściwości przeciwdławicowe, 

Ranolazyna dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, maksymalne stężenie substancji czynnej występuje zwykle po 2-6 godzinach od podania. 
Stan stacjonarny występuje zazwyczaj po 3 dniach stosowania 

Ranolazyna występuje w osoczu w postaci połączonej z białkami na poziomie 62%. Substancja czynna łączy się głównie z kwaśną alfa–1 glikoproteiną oraz w mniejszym stopniu z albuminami osocza. 

Ranolazyna jest metabolizowana przez wątrobę z wykorzystaniem podjednostek CYP3A4 oraz CYP2D6 cytochromu p450. Substancja czynna jest przekształcana do metabolitów poprzez kilka reakcji, do których zaliczamy reakcję O–demetylacji i N–dealkilacji. Część metabolitów wykazuje zdolność zmniejszenia aktywności podjednostki CYP3A4. 

Ranolazyna jest wydalana w większym stopniu z moczem oraz w mniejszym z kałem. Około 5% dawki jest eliminowane  w postaci niezmienionej.