Sulfacetamid, Sulfacetamidum - Zastosowanie, działanie, opis

Podstawowe informacje o sulfacetamidzie

Rok wprowadzenia na rynek
1941
Substancje aktywne
sulfacetamid, sulfacetamid sodu
Działanie sulfacetamidu
bakteriostatyczne
Postacie sulfacetamidu
krople do oczu, krople do oczu w minimsach
Układy narządowe
układ nerwowy i narządy zmysłów
Specjalności medyczne
Okulistyka
Rys historyczny sulfacetamidu

Pierwsze doniesienia literaturowe o eksperymentach nad sulfonamidem pojawiły się już w 1939 roku, głównie w Niemczech. W 1941 roku w Wielkiej Brytanii Robson oraz Scott zastosowali ten lek w leczeniu wrzodów rogówki oka.  W literaturze amerykańskiej pierwsze badania nad substancją opisano w 1943 roku przez Strakoscha i Clarka.

Wzór sumaryczny sulfacetamidu

C8H10N2O3S

Spis treści

Wybrane produkty lecznicze dopuszczone do obrotu w RP zawierające sulfacetamid

Wskazania do stosowania sulfacetamidu

Sulfacetamid znalazł zastosowanie w postaci soli sodowej. Preparat dostępny na Polskim rynku występuje pod postacią kropli do oczu. Substancja czynna zawarta w preparacie to 10% roztwór sulfacetamidu sodowego. Podany preparat znajduje zastosowanie głównie w leczeniu chorób oczu takich jak: ostre, podostre i przewlekłe stany zapalne tkanek oka. Mogą to być miedzy innymi zapalenia spojówek, rogówki, powiek, przedniego odcinka błony naczyniowej gałki ocznej oraz dróg łzowych, które wywołane są przez bakterie wykazujące wrażliwość na sulfacetamid. Podany preparat stosujemy również zapobiegawczo w oparzeniach oraz po urazach gałki ocznej. Lek stosujemy miejscowo. Przeznaczony jest dla osób dorosłych oraz dzieci, które ukończyły 2 miesiąc życia.

Na rynku zagranicznym sulfacetamid w postaci 10% roztworu soli sodowej znalazł zastosowanie w preparatach, które stosowane są w trądziku różowatym oraz zwykłym, a także w przypadku łojotokowego zapalenia skóry.

Dawkowanie sulfacetamidu

Roztwór sulfacetamidu sodu podajemy wyłącznie do oka.

Zastosowanie preparatu jest zależne od jednostki chorobowej, postępu choroby, wieku oraz chorób współistniejących, dlatego czas trwania oraz schemat leczenie dostosowywane są indywidualnie przez lekarza prowadzącego.

Zwykle stosowane dawki dla osób dorosłych oraz dzieci  powyżej 1 roku życia to 1–2 kropli leku. Roztwór sulfacetamidu podajemy bezpośrednio do worka spojówkowego. Czynność tą powtarzamy kilka razy w ciągu doby, natomiast w nocy preparat aplikujemy ze zmniejszoną częstotliwością.

Dla niemowląt powyżej 2 miesiąca życia do 1 roku życia podajemy 1 kroplę leku w taki sam sposób jak dla osoby dorosłej. Czynność należy powtarzać tak samo co kilka razy w ciągu doby z uwzględnieniem zmniejszeniem częstotliwości w nocy.

Nie należy używać leku w wieku poniżej 2 miesięcy.

Produkt leczniczy stosujemy w okresie od 7 do 10 dni.

Należy zachować odstęp w przypadku stosowania innych preparatów podawanych bezpośrednio do oka. Powinien on wynosić od 10 do 15 minut.

Jeżeli w worku spojówkowym znajduje się wydzielina ropna, tuż przed zastosowaniem leku, należy ją usunąć. Zakroplenie oka bez usunięcia ropy może skutkować zmniejszeniem działania sulfacetamidu.

Na polskim rynku sulfacetamid występuje w formie kropel do oczu w postaci jednodawkowych pojemniczków lub buteleczki. Preparat w jednodawkowych pojemniczkach, tj w minimsach przechowujemy w temperaturze od 2°C do 8°C, w związku z tym należy pamiętać aby przez chwilę przed użyciem preparatu ogrzać opakowanie bezpośrednie w dłoniach. Należy pamiętać, że po jednorazowym użyciu preparat nie nadaje się do ponownego użycia. Sulfacetamid w buteleczce przechowujemy w temperaturze poniżej 25°C, natomiast po otwarciu preparat należy zużyć w ciągu 4 tygodni.

Przeciwskazania do stosowania sulfacetamidu

Przeciwwskazaniami do stosowania sulfacetamidu jest nadwrażliwość na substancję czynną oraz na inne leki z grupy sulfonamidów. 

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania sulfacetamidu

Miejscowe długotrwałe stosowanie preparatu z sulfacetamidem może powodować uodpornienie się bakterii wrażliwych na sulfonamidy. Dodatkowo może to spowodować zwiększony wzrost grzybów oraz mikroorganizmów, które są niewrażliwe na sulfonamidy.

Ropna wydzielina może zawierać kwas p-aminobenzoesowy, który zmniejsza skuteczność preparatu, dlatego należy pamiętać o jej usunięciu.

Należy przerwać leczenie w momencie pojawienia się na skórze lub innych tkankach objawów uczulenia, a także w przypadku pojawienia się ropnej wydzieliny, nasileniem bólu oraz zaostrzeniem stanu zapalnego. Poza przerwaniem kuracji, należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym.

Stosowanie takich preparatów jak: diuretyki pętlowe, inhibitory anhydrozy węglanowej, pochodne sulfonylomocznika oraz furosemid wraz z sulfacetamidem należy skonsultować z lekarzem. Powodem tego jest możliwość wystąpienia reakcji uczuleniowej u pacjentów, którzy posiadają nadwrażliwość na wyżej wymienione leki, w wyniku alergii krzyżowej.

Pacjenci z zespołem „suchego oka”, powinni stosować płyny nawilżające oko, jeżeli stosują preparat z sulfacetamidem. Przyczyną tego jest możliwość krystalizacji substancji czynnej w rogówce.

Przeciwwskazania sulfacetamidu do łączenia z innymi substancjami czynnymi

Leki z grupy pochodnych kwasu p-aminobenzoesowego, w tym miedzy innymi tetrakaina, stosowane łącznie z sulfacetamidem zmniejsza działanie bakteriostatyczne leku macierzystego.

Należy nie stosować równocześnie azotanu srebra wraz z roztworem sulfacetamidu sodowego.

Należy zachować 15-20-minutowy odstęp pomiędzy zastosowaniem pilokarpiny oraz sulfacetamidem sodowym. Niezgodność pomiędzy lekami polega na przemijającym zwiększeniem pH płynu spojówkowego przez sulfacetamid sodowy. Zwiększenie pH powyżej 7,4 może doprowadzić do wytrącenia pilokarpiny

Interakcje sulfacetamidu z innymi substancjami czynnymi

Stosowanie dużych stężeń sulfacetamidu sodowego wraz z gentamycyną osłabia skuteczność antybiotyku przeciw Pseudomonas aeruginosa.
Substancja czynna: Grupa farmakoterapeutyczna:
Gentamycyna (Gentamicin) aminoglikozydy

Interakcje sulfacetamidu z pożywieniem

Brak badań klinicznych potwierdzających niezgodność pożywienia z substancją czynną. 

Interakcje sulfacetamidu z alkoholem

Łączenie chemioterapeutyków z alkoholem może zmniejszyć działanie bakteriostatyczne zastosowanych leków. Należy zachować ostrożność podczas przyjmowania tych leków, w razie jakichkolwiek wątpliwości należy zapytać lekarza prowadzącego o możliwych skutkach ubocznych łączenia alkoholu z podanym preparatem. 

Wpływ sulfacetamidu na prowadzenie pojazdów

Brak danych klinicznych potwierdzających wpływ sulfacetamidu na prowadzenie pojazdów oraz obsługiwanie maszyn. Nie należy jednak stosować kropli tuż przed prowadzeniem pojazdu lub obsługą maszyn ze względu na możliwość łzawienia bezpośrednio po zakropleniu.

Inne rodzaje interakcji

W przypadku pacjentów, u których wykonywano terapię fotodynamiczną z zastosowaniem leków uwrażliwiającymi na światło m.in. porfimerem sodu, w połaczeniu z sulfacetamidem sodowym, należy zachować szczególną ostrożność, ze względu na duże ryzyko ciężkich nadwrażliwości. W tym celu należy chronić skórę oraz oczy przed promieniami UV przez okres co najmniej 30 dni.

Wpływ sulfacetamidu na ciążę

Brak badań nad kobietami w ciąży stosującymi sulfacetamid. U noworodków, które karmione są mlekiem matki, może wystąpić żółtaczka jąder podkorowych mózgu. W związku z tym używanie sulfacetamidu u kobiet w ciąży może być stosowane po uprzedniej kontroli lekarza prowadzącego oraz oceny korzyści do ryzyka. Należy jednak pamiętać o możliwości uszkodzenia płodu. 

Wpływ sulfacetamidu na laktację

Nie należy stosować preparatów zawierających sulfacetamid u kobiet w ciąży. Badania potwierdzają negatywny wpływ substancji na niemowlęta. Długotrwale stosowany sulfacetamid przez kobiety, może wywołać u karmionych niemowląt żółtaczkę jąder podkorowych mózgu.

Inne możliwe skutki uboczne

Najczęstszymi działaniami niepożądanymi po zastosowaniu miejscowego leku jest: ból głowy, gorączka, grzybicze oraz bakteryjne owrzodzenie rogówki, zapalenie spojówek z sposób niespecyficzny, podrażnienie spojówek, uczucie kłucia oka, krótkotrwałe pieczenie oka.

Mogą ponad to wystąpić ciężkie reakcje nadwrażliwości takie jak: martwica wątroby, agranulocytoza, anemia plastyczna, nieprawidłowości w składzie krwi.

Skutki uboczne przebiegające w sposób ogólnoustrojowy lub miejscowy to nadkażenie grzybicze i bakteryjne, a także gorzki smak w ustach występujące z podrażnieniem błony śluzowej nosa.

Rzadko występują takie objawy jak: obrzęk powiek, świąd, widzenie w sposób zamazany, przekrwienie reaktywne, ból zlokalizowany w okolicy brwi i przemijające nabłonkowe zapalenie rogówki.

Bardzo rzadko obserwuje się wysypkę skórną, która może przybierać postać pęcherzy, świąd skóry, nadwrażliwość na światło, martwica toksyczno-rozpływna naskórka, złuszczające zapalenie skóry.

Odnotowano pojedyncze przypadki nadwrażliwości w postaci rozległego rumienia wielopostaciowego w formie zespołu Stevensa-Johnsona, a także pojedynczy przypadek tocznia rumieniowatego układowego oraz zmętnienie rogówki u pacjenta z zaawansowanym zespołem suchego oka.

Mechanizm działania sulfacetamidu

Sulfacetamid jest syntetycznym chemioterapeutykiem o działaniu bakteriostatycznym, co powoduje zahamowanie wzrostu bakterii. Należy do grupy leków, które wykazują antagonizm do kwasu foliowego. Mechanizm działania substancji czynnej to hamowanie syntezy kwasu dihydrofoliowego. Sulfacetamid uniemożliwia połączenie się dihydropterydyny z kwasem p-aminobenzoesowym poprzez kompetencyjne wypieranie kwasu, co nie pozwala na syntezę kwasu foliowego. Bakterie wrażliwe na sulfonamidy, które najczęściej powodują infekcje oczu to: Haemophilus influenzae, Enterobacter spp., Klebsiella spp., Streptoccocus pneumoniae oraz grupa paciorkowców Streptococcus viridans.

Wchłanianie sulfacetamidu

Sulfacetamid podawany jest do worka spojówkowego. Zabieg ten pozwala na osiągnięcie stężenia, w płynie oka, które przewyższa wartość MIC dla znakomitej większości bakterii, które wywołują infekcje tkanek oka. W zależności od stężenia leku, działanie bakteriostatyczne utrzymuje się 0,5-2 godzin.

Stan zapalny spojówek oraz rogówki, może powodować wchłanianie się niewielkich ilości do krwiobiegu i wywoływać reakcje ogólnoustrojowe. 

Wydalanie sulfacetamidu

Na podstawie badań po doustnym podaniu sulfacetamidu, można przypuszczać, że lek zostaje wydalany wraz z moczem, w większości w postaci niezmienionej. Jeżeli zostanie w ogóle wchłonięty do krwiobiegu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij