Nietrzymanie moczu – przyczyny, objawy, leczenie
Katarzyna Gmachowska

Nietrzymanie moczu – przyczyny, objawy, leczenie

Nietrzymanie moczu (inkontynencja) to wstydliwy i kłopotliwy problem. Utrudnia codzienne funkcjonowanie nie tylko osobom starszym, ale także kobietom ciężarnym lub po porodzie oraz mężczyznom z przerostem prostaty. Na czym dokładnie polega inkontynencja i jak się objawia? W jaki sposób leczy się nietrzymanie moczu? Które z odmowych sposobów warto wykorzystać przy popuszczaniu moczu? 

Nietrzymanie moczu, nazywane także inkontynencją, jest częstą dolegliwością dotykającą zwłaszcza osoby starsze, ale może wystąpić także w trakcie ciąży, po porodzie czy też w chorobach takich jak cukrzyca, schorzeniach neurologicznych lub przeroście prostaty. Najczęstszym typem inkontynecji jest nietrzymanie moczu, które objawia się oddawaniem moczu kropla po kropli podczas nawet niewielkiej aktywności. W leczeniu nietrzymania moczu stosuje metody behawioralne (ćwiczenia mięśni Kegla, elektrostymulację, trening pęcherza), leczenie farmakologiczne lub leczenie operacyjne.  

Nietrzymanie moczu – co to za schorzenie? Na czym polega inkontynencja? 

Problem nietrzymania moczu najczęściej występuje u kobiet, zwłaszcza w podeszłym wieku. Szacuje się, że dolegliwość ta dotyka średnio dwa razy częściej kobiety niż mężczyzn.  

Typowym objawem inkontynencji jest popuszczanie moczu, które może być związane w wysiłkiem, przepełnieniem pęcherza moczowego lub poczuciem nagłego parcia na pęcherz moczowy. Wysiłkowe nietrzymanie moczu, które jest najczęstszym typem inkontynencji, objawia się mimowolnym oddawaniem moczu nawet podczas niewielkiej aktywności fizycznej jak chodzenie, skakanie czy podnoszenie lekkich przedmiotów.  

Nietrzymanie moczu w ciąży i po porodzie  

Przyczyną nietrzymania moczu w ciąży oraz po porodzie jest osłabienie mięśni dna miednicy (tzw. mięśni Kegla). Na skutek działania hormonów oraz powiększającej się macicy dochodzi do ich rozluźnienia. Ponadto rosnąca macica uciska na pęcherz moczowy, powodując uczucie silnego parcia na pęcherz i potrzebę oddania moczu. W zapobieganiu oraz leczeniu nietrzymania moczu w ciąży i po porodzie pomocne są ćwiczenia mięśni dna miednicy polegające na zaciskaniu i rozluźnianiu mięśni Kegla.  

Nietrzymanie moczu u mężczyzn  

Najczęstszym powodem nietrzymania moczu u mężczyzn są dolegliwości ze strony gruczołu krokowego (prostaty). Przerost prostaty, który dotyczy nawet połowy mężczyzn po 60. roku życia, powoduje ucisk cewki moczowej, przez co mocz oddawany jest nawet po kilka kropli. Ponadto powiększający się gruczoł krokowy może uciskać na pęcherz moczowy powodując parcia naglące. Dodatkowo leki stosowane w leczeniu przerostu prostaty mogą wykazywać działanie moczopędne, przez co zwiększają ryzyko nietrzymania moczu. Przerost prostaty sprzyja także rozwojowi infekcji układu moczowego, których częstym objawem jest częstomocz oraz bolesne parcie na mocz.  

Nietrzymanie moczu u dzieci i młodzieży  

Do najczęstszych zaburzeń oddawania moczu u dzieci zaliczamy zaburzenia typu nietrzymania moczu oraz zaburzenia typu moczenia nocnego. Warto podkreślić, że dziecko w wieku trzech lat posiada umiejętność świadomego powstrzymania oddawania moczu. Kontrolę oddawania moczu dziecko osiąga początkowo w dzień, a następnie w nocy.  

Zaburzenia typu nietrzymania moczu polegające na mimowolnym oddawaniu moczu  u dzieci najczęściej spowodowane są przez choroby dotyczące dwóch układów: układu moczowego (wady nerek, pęcherza, cewki moczowej) lub układu nerwowego (przepukliny oponowo-rdzeniowe, urazy, mózgowe porażenie dziecięce, guzy rdzenia kręgowego).  

Terminem "moczenie nocne u dzieci" określa się mimowolne oddawanie moczu u dziewczynek po ukończeniu 5. roku życia, a u chłopców po 6. roku życia. Moczenie nocne jest zaburzeniem czynnościowym, co oznacza, że nie towarzyszą mu zaburzenia anatomiczne układu moczowego lub nerwowego. Do najczęstszych przyczyn moczenia nocnego należy zmniejszona pojemność pęcherza moczowego, zbyt duża produkcja moczu, zaburzenia emocjonalne lub infekcje dróg moczowych.  

Nietrzymanie moczu – rodzaje 

Wyróżnia się trzy rodzaje przewlekłego nietrzymania moczu: 

Spowodowane jest ono osłabieniem mięśni dna miednicy, które są odpowiedzialne za prawidłową funkcję zwieraczy. Nietrzymanie moczu objawia się bezwiednym wyciekiem moczu z pęcherza na skutek wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej spowodowanego kaszlem, kichaniem lub śmiechem. Do czynników rozwoju nietrzymania moczu zaliczamy otyłość, menopauzę, przewlekły kaszel, przebyte porody, zwłaszcza z dużą masą urodzeniową dziecka, częste infekcje dróg moczowych, zaparcia, ciężką pracę fizyczną oraz palenie papierosów.  

Nietrzymanie moczu z nagłym parciem objawia się silną potrzebą natychmiastowego oddania moczu. Spowodowane jest ono nadmierną i nieprawidłową pracą mięśni pęcherza, odpowiedzialnych za mikcję. Osoby cierpiące na nietrzymanie moczu z nagłym parciem odczuwają nagłą potrzebę oddania moczu nie tylko w dzień, ale i w nocy. Nagła potrzeba mikcji zazwyczaj występuje podczas zmiany pozycji ciała, dźwięku lejącej się wody czy podczas stosunku płciowego. Nietrzymanie moczu z parciem naglącym często występuje w chorobach takich jak pęcherz nadreaktywny, zapalenia pęcherza, przerost gruczołu krokowego czy choroby neurologiczne takie jak stwardnienie rozsiane lub choroba Parkinsona.  

Nietrzymanie moczu z przepełnienia pęcherza moczowego wywołane jest obecnością przeszkody utrudniającej odpływ moczu z pęcherza moczowego, przez co dochodzi do jego nadmiernego rozciągnięcia i mimowolnego wycieku moczu przez cewkę moczową. Ten typ nietrzymania moczu najczęściej dotyczy mężczyzn z powiększoną prostatą.  

Warto wspomnieć, że przemijające nietrzymanie moczu może wystąpić u osób, które dotychczas świadomie kontrolowały mikcję. Do najczęstszych przyczyn okresowego nietrzymania moczu zaliczamy infekcje dróg moczowych, leki moczopędne, alkohol i kofeinę, które mają działanie moczopędne, oraz napoje cytrusowe, które mogą podrażniać śluzówkę pęcherza.  

Powiązane produkty

Nietrzymanie moczu – stopnie  

Wyróżnia się trzy stopnie zaawansowania nietrzymania moczu: 

  • I stopień – do niekontrolowanego wycieku moczu z cewki moczowej dochodzi na skutek nagłego i silnego napięcia mięśni brzucha, przez co dochodzi do wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej (np. podnoszenie ciężkich przedmiotów, kaszel, kichanie, śmiech).  
  • II stopień – mimowolny wyciek moczu powodują normalne, codzienne czynności takie jak bieganie, wchodzenie po schodach, praca fizyczna.  
  • III stopień – wyciek moczu towarzyszy każdej czynności. Często dochodzi do wtórnych zakażeń dróg moczowych wymagających leczenia antybiotykami.  

Nietrzymanie moczu – przyczyny i czynniki ryzyka  

Do czynników wystąpienia nietrzymania moczu zaliczamy: otyłość, menopauzę, przewlekłe zaparcia, przebyte porody, zwłaszcza z dużą masą urodzeniową dziecka lub porody zabiegowe, przebyte operacje ginekologiczne, przerost gruczołu krokowego u mężczyzn oraz operacje chirurgiczne prostaty, palenie tytoniu. Nietrzymanie moczu występuje w przebiegu chorób takich jak cukrzyca, stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, guzy mózgu i rdzenia kręgowego.   

Nietrzymanie moczu – diagnostyka  

Podczas przeprowadzania diagnostyki nietrzymania moczu bardzo ważny jest dokładny wywiad dotyczący dolegliwości (w jakich sytuacjach pojawia się mimowolny wyciek moczu, ilość oddawanego moczu, stosowane leki, objawy towarzyszące takie jak parcia naglące oraz historię przebytych operacji chirurgicznych). Pomocne może być prowadzenie dzienniczka mikcji.

Do badań pomocnych podczas diagnostyki nietrzymania moczu zaliczamy badanie ogólne oraz posiew moczu, podstawowe badania krwi (morfologia, glukoza, elektrolity, CRP), badanie USG jamy brzusznej, badanie urodynamiczne. U kobiet zaleca się konsultację ginekologiczną, aby ocenić położenie narządów płciowych, natomiast u mężczyzn wskazane jest zbadanie gruczołu krokowego celem wykluczenia przerostu prostaty.  

Nietrzymanie moczu – leczenie  

Leczenie nietrzymania moczu zależne jest od jego rodzaju oraz stopnia zaawansowania dolegliwości. Problemem nietrzymania moczu zajmują się lekarze urolodzy.   

W przypadku nietrzymania moczu z parciem naglącym pomocna jest zmiana stylu życia w tym modyfikacja diety, ograniczenie spożywania alkoholu oraz kofeiny, ćwiczenia dna miednicy.  

Jeśli wyżej wymienione metody nie przynoszą poprawy, można zastosować leczenie farmakologiczne polegające na stosowaniu leków rozluźniających mięśnie pęcherza lub terapii hormonalnej w przypadku zaburzeń hormonalnych np. podczas menopauzy.  

Leczeniem pierwszego wyboru jest stosowanie ćwiczeń mięśni Kegla, przez co dochodzi do stopniowego wzmacniania mięśni dna miednicy. Mięśnie Kegla są odpowiedzialne za podtrzymywanie narządów jamy brzusznej, w tym także pęcherza moczowego. Warto pamiętać, aby ćwiczeń mięśni Kegla nie wykonywać w trakcie mikcji, gdyż mogą prowadzić do stanów zapalnych dróg moczowych. Ćwiczenia mięśni Kegla polegają na naprzemiennym zaciskaniu mięśni i ich rozluźnianiu (każdy etap powinien początkowo powinien trwać po ok. 2 sekundy, następnie po 5 sekund).  Należy pamiętać, aby nie zaciskać w trakcie ćwiczeń mięśni ud i pośladków. Zaleca się, aby mięśnie napinać podczas wydechu, a rozluźniać w trakcie wdechu. Ćwiczenia mięśni dna miednicy należy wykonywać regularnie, najlepiej kilka razy dziennie.  

Osobom otyłym, u których występuje nietrzymanie moczu, zaleca się redukcję masy ciała oraz prowadzenie zdrowego stylu życia.  

W leczeniu nietrzymania moczu można zastosować elektrostymulacje, które polegają na stymulacji nerwów za pomocą elektrod pobudzających włókna nerwowe odpowiedzialne za funkcjonowanie mięśni miednicy i pęcherza. W metodzie tej wykorzystuje się elektrody, które umieszcza się na skórze sromu, w pochwie lub odbycie. Ich zadaniem jest generowanie rytmicznych impulsów pobudzających mięśnie dna miednicy do skurczów, dzięki czemu zwiększają one stopniowo swoją siłę i napięcie. Ponadto elektrostymulacja wspomaga regenerację uszkodzonych włókien nerwowych. Pomaga także zlokalizować mięśnie, które pacjent może później ćwiczyć samodzielnie.   

Leczenie operacyjne nietrzymania moczu polega na wszczepieniu pod cewkę moczową specjalnej taśmy, która obrasta tkankami i podtrzymuje cewkę moczową zapobiegają wyciekowi moczu. Zabieg ten jest mało inwazyjny, wykonuje się go u kobiet przez pochwę.  

Pacjentom zgłaszającym problem nietrzymania moczu zaleca się prowadzenie tzw. dzienniczka mikcji, w którym należy notować dzienną ilość mikcji, liczbę epizodów oraz objętość mimowolnie oddawanie moczu oraz ilość nocnych mikcji.  

Nietrzymanie moczu – domowe sposoby na problem inkontynencji  

Do sposobów pomocnych u osób cierpiących na nietrzymanie moczu zaliczamy: 

  • unikanie alkoholu, kofeiny, napojów gazowanych oraz soków z cytrusów, 
  • dbanie o regularne wypróżnienia, unikanie zaparć poprzez stosowanie prawidłowej diety bogatej w błonnik, 
  • rzucenie palenia papierosów (przewlekły kaszel predysponuje do nietrzymania moczu na skutek wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej), 
  • redukcja masy ciała w przypadku otyłości lub nadwagi, 
  • dbanie o higienę intymną – unikanie infekcji dróg moczowo-płciowych. 

Produkty dla osób z nietrzymaniem moczu  

Osobom z problemem nietrzymania moczu zaleca się stosowanie chłonnych preparatów takich jak wkładki, specjalne majtki czy podkłady, które zmniejszą dyskomfort związany z uczuciem wilgoci oraz nieprzyjemnym zapachem. Produkty na nietrzymanie moczu można zakupić np. w aptece. 

W przypadku niewielkiej ilości wyciekającego moczu pomocne mogą być wkładki urologiczne lub specjalne podpaski, które chłoną niewielką ilość moczu. Jeśli mimowolnie dochodzi do oddawania większych ilości moczu, zaleca się stosowanie pieluchomajtek lub majtek chłonnych, które są w stanie zaabsorbować większą objętość płynów.  

Zalecenia dla osób cierpiących na inkontynencję  

W przypadku dolegliwości związanych z nietrzymaniem moczu ważna jest prawidłowa higiena okolic intymnych, gdyż mocz ma właściwości drażniące i często powoduje podrażnienia skóry. Zaleca się stosowanie specjalistycznych, łagodnych kosmetyków do higieny intymnej, które zapobiegają świądowi i pieczeniu. Podczas podmywania okolic intymnych należy pamiętać, aby strumień wody kierować ku tyłowi, dzięki czemu zmniejszy się ryzyko wystąpienia infekcji dróg moczowo-płciowych.  

Jeśli u osoby z nietrzymaniem moczu wystąpią zmiany skórne swędzące lub pieczące związane z podrażnieniem okolic intymnych przez częste narażenie na mocz, pomocne może być zastosowanie preparatów zawierających tlenek cynku, który łagodzi dolegliwości bólowe oraz przyspiesza regenerację skóry.  

Jak zapobiegać inkontynencji?  

Chcąc uniknąć wystąpienia nietrzymania moczu, zaleca się profilaktykę polegającą na utrzymywaniu prawidłowej masy ciała, unikaniu zaparć, ograniczeniu kofeiny, alkoholu, regularnym wykonywaniu ćwiczeń mięśni dna miednicy oraz unikaniu palenia tytoniu.  

  1. P. Radziszewski , P. Dobroński, Nietrzymanie moczu, PZWL Wydawnictwo, Warszawa 2008.  
  2. T. Drewa, K. Juszczak, Urologia - ilustrowany podręcznik dla studentów i stażystów, PZWL Wydawnictwo, Warszawa 2018.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij