Zapalenie wyrostka robaczkowego u dzieci i dorosłych – co warto wiedzieć?
Piotr Ziętek

Zapalenie wyrostka robaczkowego u dzieci i dorosłych – co warto wiedzieć?

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego najczęściej pojawia się między 5. a 20. rokiem życia. Do charakterystycznych objawów ataku wyrostka robaczkowego zalicza się ból w okolicy prawego dołu biodrowego, nudności, wymioty, a także przyśpieszoną akcję serca. Nieleczone zapalenie prowadzi do zapalenia otrzewnej, które jest stanem zagrożenia życia. 

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego jest jedną z najczęstszych chorób układu pokarmowego wymagających leczenia chirurgicznego zarówno u dzieci, dorosłych, jak i u kobiet w ciąży. Atak wyrostka może wystąpić u każdego, choć dotyczy głównie osób młodych. 

Wyrostek robaczkowy – czym jest i jakie są jego funkcje? 

Wyrostek robaczkowy (łac. appendix vermiformis) to niewielkie, ślepo zakończone uwypuklenie początkowej części jelita grubego. Niegdyś uznawano go za narząd szczątkowy, niepełniący istotnych funkcji. Aktualnie, ze względu na duże nagromadzenie grudek limfatycznych, uważa się, że pełni on pewną funkcję w kontrolowaniu symbiozy pomiędzy organizmem człowieka a florą bakteryjną jelit.  

Zapalenie wyrostka u dzieci i dorosłych – przyczyny 

Wyrostek robaczkowy jest cienkim, ślepo zakończonym przewodem. Zatkanie ujścia wyrostka powoduje wzrost ciśnienia w jego wnętrzu, a w następstwie zaburzenia przepływu krwi i martwicę. Za zatkanie ujścia wyrostka najczęściej odpowiadają kamienie kałowe. Rzadziej mogą to być guzy, pasożyty lub przerost grudek limfatycznych. 

Zapalenie wyrostka robaczkowego – kto może zachorować? 

Ostre zapalenie wyrostka może wystąpić u każdego. Najczęściej jednak chorują osoby w wieku między 5. a 20. rokiem życia. Nieco częściej choroba występuje u płci męskiej. Zapalenie wyrostka występuje częściej w krajach rozwiniętych niż w biednych regionach świata. Brak odpowiednio szybkiej interwencji chirurgicznej prowadzi do powikłań ostrego zapalenia wyrostka takich jak perforacja i zapalenie otrzewnej. 

Powiązane produkty

Atak wyrostka u dzieci i dorosłych – jak się objawia? 

Charakterystycznym objawem ostrego zapalenia wyrostka jest ból. Początkowo ma on charakter rozlany, umiejscowiony w centralnej części brzucha. W ciągu kilku, kilkunastu godzin zapalenie wyrostka rozwija się. Wówczas ból przemieszcza się w okolicę prawego dołu biodrowego. Bardzo często występują też nudności i wymioty. Przy ostrym zapaleniu wyrostka niepowikłanym zapaleniem otrzewnej pojawia się miernie nasilona gorączka.

Zapalenie wyrostka powoduje też przyspieszenie akcji serca, które może być odczuwane jako kołatanie serca. 

Nietypowe objawy zapalenia wyrostka robaczkowego 

Nie zawsze objawy są na tyle charakterystyczne, by od razu sugerować zapalenie wyrostka. Wyrostek robaczkowy może być ułożony w różny sposób wewnątrz jamy brzusznej. W tzw. ułożeniu zakątniczym dolegliwości bólowe mogą być niewielkie.

Dużym wyzwaniem jest też diagnostyka zapalenia wyrostka u kobiet w ciąży. Powiększona macica powoduje przemieszczenie wyrostka tak, że może się on znajdować pod wątrobą. Nietypowe objawy ataku wyrostka mogą sugerować zapalenie pęcherzyka żółciowego lub nerek. Zapalenie wyrostka daje również niecharakterystyczne objawy u młodszych dzieci. Początkowo zwykle są one niespokojne, płaczliwe i niechętnie spożywają pokarmy. 

Zapalenie wyrostka robaczkowego – diagnostyka 

Rozpoznanie ataku ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego opiera się na obrazie klinicznym oraz na dokładnym badaniu fizykalnym. W rozpoznaniu bierze się pod uwagę charakterystyczne przemieszczenie bólu do prawego dołu biodrowego, narastanie bólu w czasie, obecność wymiotów, tkliwość i wzmożone napięcie brzucha. Bada się także występowanie charakterystycznych objawów zajęcia otrzewnej przez proces zapalny, takich jak objaw Blumberga, objaw Jaworskiego czy objaw Rovsinga. Ból w prawym dole biodrowym narasta także podczas badania per rectum.

Zawsze przed zabiegiem wykonuje się badanie morfologii krwi oraz badanie ogólne moczu. Dodatkowe badania, takie jak badania laboratoryjne i obrazowe, są pomocne, ale nie powinny opóźniać postawienia rozpoznania i leczenia chirurgicznego. Badania laboratoryjne krwi mogą potwierdzić obecność stanu zapalnego. Z kolei tomografia komputerowa może być pomocna w przypadkach wątpliwych. W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić inne przyczyny ostrego brzucha takie jak: 

Zapalenie wyrostka robaczkowego – leczenie  

Jedynym sposobem na leczenie ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego jest jego chirurgiczne wycięcie. Zabieg należy wykonać w jak najkrótszym czasie od pojawienia się objawów. Opóźnianie zabiegu sprzyja powstaniu zgorzelinowego zapalenia wyrostka lub przedziurawieniu wyrostka. Operację wyrostka przeprowadza się metodą klasyczną lub laparoskopową. Preferuje się jednak klasyczny zabieg. W przypadku powstania ropnia konieczne jest założenie drenu. Wskazana jest także pooperacyjna antybiotykoterapia.

Rokowanie po leczeniu chirurgicznym jest dobre, pod warunkiem szybkiego rozpoczęcia leczenia i dobrego stanu ogólnego pacjenta. 

Żywienie po operacji wyrostka robaczkowego – jak powinno wyglądać?  

Po operacjach na przewodzie pokarmowym bardzo ważne jest możliwie szybkie przywrócenie jego funkcji. Doustne podawanie pokarmów i płynów powinno jednak odbywać się stopniowo, by nie dopuścić do objawów niedrożności przewodu pokarmowego.

Jak wygląda dieta po operacji wyrostka robaczkowego? Zwykle w pierwszej dobie po zabiegu zaleca się pacjentowi przyjmowanie niewielkiej ilości płynów, głównie wody lub słabej herbaty. Następnie pozwala się pacjentowi na przyjmowanie napojów słodzonych. Jeśli nie występują żadne komplikacje, od 2. doby po zabiegu wprowadza się do diety kleik przyrządzony z ryżu lub drobnej kaszy. Oddanie pierwszego stolca po operacji oznacza, że przewód pokarmowy zaczyna funkcjonować prawidłowo. Można wówczas rozpocząć dietę papkowatą. Składa się ona np. z przetartych zup gotowanych na jarzynach lub chudym mięsie. Jeśli stan zdrowia pacjenta na to pozwala, po kilku dniach wprowadza się do żywienia łatwostrawne pokarmy stałe. Należy wówczas unikać produktów ciężkostrawnych, takich jak pieczywo pełnoziarniste, nasiona i orzechy, surowe warzywa i owoce, tłuste lub smażone mięso. Po pewnym czasie można włączać kolejne produkty stopniowo wracając do diety sprzed operacji. 

  1. P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2015, Kraków 2015.
  2. W. Noszczyk (red.), Chirurgia, Warszawa 2009. 
  3. H. Ciborowska, A. Rudnicka, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa 2014. 
  4. W. Kawalec, R. Grenda, H. Ziółkowska (red.), Pediatria, Warszawa 2018. 
  5. J. Fibak (red.), Chirurgia. Podręcznik dla studentów, Warszawa 2005. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij