Gastroskopia – kiedy się ją wykonuje i jak się do niej przygotować?
Piotr Ziętek

Gastroskopia – kiedy się ją wykonuje i jak się do niej przygotować?

Dzięki gastroskopii możliwe jest zbadanie początkowego odcinka układu pokarmowego i wczesne rozpoznanie schorzeń przełyku, żołądka lub dwunastnicy. Gastroskopię wykorzystuje się także w celach terapeutycznych np. przy opaskowaniu żylaków przełyku. Jak przebiega gastroskopia i jak należy się do niej przygotować? Jakie są wskazania i przeciwwskazania do wykonania badania? 

Gastroskopia jest zabiegiem, który umożliwia wczesne rozpoznawanie pewnych chorób przełyku, żołądka czy dwunastnicy. To z kolei pozwala na wczesne rozpoczęcie leczenia i uniknięcie poważnych powikłań. Wielu pacjentów ma obawy przed wykonaniem takiego badania. W dużej części są one bezpodstawne. Z pewnością wątpliwości te nie powinny opóźniać przeprowadzenia diagnostyki endoskopowej, jeśli istnieją ku temu wskazania. 

Gastroskopia – co to za badanie i ile kosztuje? 

Gastroskopia jest zabiegiem diagnostyczno-leczniczym. Polega ona na wprowadzeniu przez usta, do przewodu pokarmowego, aparatu endoskopowego. Badanie umożliwia rozpoznanie schorzeń takich jak choroba wrzodowa lub choroba refluksowa przełyku. W niektórych stanach takich jak krwawienie z przełyku lub żołądka możliwe jest także zatrzymanie krwawienia. Badanie przeprowadza lekarz gastroenterolog lub chirurg posiadający odpowiednie uprawnienia. Sam zabieg można wykonać zarówno w trybie ambulatoryjnym, jak i podczas pobytu w szpitalu. 

Gastroskopia wykonywana „na NFZ”, na podstawie skierowania jest bezpłatna. W wielu ośrodkach możliwe jest także wykonanie badania odpłatnie. Koszt wynosi zwykle od 200 do 300 zł. W niektórych miejscach można także, za dopłatą ok. 200 zł, przeprowadzić badanie pod narkozą. Wymaga to dodatkowego udziału lekarza anestezjologa. Wówczas badanie przebiega bezstresowo i bezboleśnie. 

Wskazania i przeciwwskazania do wykonania gastroskopii 

Wskazań do wykonania gastroskopii jest wiele. Skierowanie na badanie może wystawić np. lekarz rodzinny, chirurg, gastroenterolog. Diagnostyka endoskopowa górnego odcinka przewodu pokarmowego jest zalecana np. w przypadku niestrawności, która pojawiła się u osoby po 45. roku życia i niereagującej na leczenie. Innymi wskazaniami są także problemy z przełykaniem lub ból towarzyszący przełykaniu. Do innych wskazań należą: 

  • długo utrzymująca się zgaga
  • ból charakterystyczny dla choroby wrzodowej, 
  • epizod krwawienia z przewodu pokarmowego pod postacią krwistych lub fusowatych wymiotów, a także smolistych stolców, 
  • długotrwała biegunka, 
  • marskość wątroby, np. na tle alkoholowym, 
  • częste wymioty i nudności bez uchwytnej przyczyny. 
Gastroskopia jest też bardzo ważnym narzędziem profilaktyki i rozpoznawania nowotworów żołądka i przełyku. Dlatego też badanie to jest zalecane przy podejrzeniu choroby nowotworowej. Wskazania w tym przypadku obejmują niedokrwistość z niedoboru żelaza, obciążenie genetyczne, nagły spadek masy ciała, podejrzenie nowotworu na podstawie badań obrazowych. 

Gastroskopia jest też wykorzystywana w celach terapeutycznych. Z jej pomocą można np. zatamować aktywne krwawienie z przełyku lub wykonać opaskowanie żylaków przełyku, w celu zapobiegania krwawienia. Za pomocą specjalnych szczypczyków można też usuwać polipy, zmiany przedrakowe, a także ciała obce.

W przypadku nieoperacyjnych guzów powodujących zwężenie górnego odcinka przełyku pokarmowego, można zastosować gastroskopię jako metodę leczenia paliatywnego. Wówczas wykonuje się poszerzenie przełyku przy użyciu specjalnych balonów albo wyłania tzw. gastro- lub jejunostomię odżywczą. Są to przewody umożliwiające podawanie pokarmu bezpośrednio do żołądka lub dwunastnicy. 

Jedynym bezwzględnym przeciwwskazaniem do wykonania gastroskopii jest świadome niewyrażenie zgody na zabieg. Pacjent zawsze ma taką możliwość, nawet gdy  decyzja może być dla niego szkodliwa. Pozostałe przeciwwskazania uwzględniają stany nagłe: zawał mięśnia sercowego, ostra niewydolność serca oraz ostra niewydolność oddechowa. Są to jednak przeciwwskazania względne. Oznacza to, że w ich przypadku można wykonać gastroskopię, jeśli zabieg ten jest potencjalnie korzystny dla danej osoby. 

Powiązane produkty

Domowe testy wykrywające H. pylori  a gastroskopia

W przypadku gastroskopii wykonywanej z powodu podejrzenia choroby wrzodowej lub zapalenia błony śluzowej żołądka, bardzo ważnym elementem badania jest badanie fragmentu błony śluzowej pod kątem zakażenia bakterią Helicobacter pylori. W przypadku gastroskopii wykonuje się szybki test ureazowy, którego wynik można odczytać już po kilku minutach. Czasami wynik jest jednak niejednoznaczny. Wówczas zakażenie można wykluczyć stosując test wykrywający antygeny bakterii w kale lub przeciwciała przeciwko H. pylori we krwi. Należy pamiętać jednak, że badanie obecności przeciwciał we krwi może służyć jedynie do wykluczenia zakażenia. Przeciwciała są obecne nawet u osób, które przebyły zakażenie w przeszłości.  

W aptekach są dostępne szybkie testy płytkowe wykrywające przeciwciała przeciwko H. pylori we krwi. Nie są one jednak wykorzystywane w diagnostyce choroby wrzodowej. Nie powinny one zastępować ani opóźniać gastroskopii, jeśli istnieją do niej wyraźne wskazania medyczne. 

Gastroskopia – jak się do niej przygotować? 

Przygotowanie do gastroskopii nie jest skomplikowane. Wymagane jest bycie na czczo. Nie można też pić płynów co najmniej cztery godziny przed badaniem. Można zażywać też większość leków przyjmowanych przewlekle. Nie powinno się przyjmować natomiast leków przeciwcukrzycowych. Zwykle konieczne jest odstawienie na min. 2 tygodnie leków zmniejszających wydzielanie kwasu solnego, np. z grupy IPP.

W przypadku leków przeciwkrzepliwych, potocznie zwanych rozrzedzającymi, czasami konieczne jest odstawienie tych leków przed badaniem. Decyduje o tym lekarz wykonujący lub zlecający badanie. Czasami, przed gastroskopią zleca się wykonanie dodatkowych badań laboratoryjnych. 

Jak przebiega gastroskopia? 

Aparat do gastroskopii (endoskop) ma długość ok. metra i około centymetra średnicy. Badanie na ogół wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Urządzenie wprowadza się do jamy ustnej przez specjalny ustnik uniemożliwiający zaciśnięcie zębów. Dlatego też podczas całego badania należy oddychać przez nos. Przed zabiegiem podaje się na ścianę gardła środek znieczulający w formie spreju. Pozwala to złagodzić ból, ale też osłabia nieco odruch wymiotny.

To, ile trwa gastroskopia, zależy od przygotowania i współpracy pacjenta z personelem medycznym. Jeśli wszystko przebiega sprawnie, zabieg trwa od kilkunastu minut do pół godziny. Podczas gastroskopii lekarz stopniowo wsuwa aparat do przełyku i dalej, wprowadzając do przewodu pokarmowego powietrze. Dzięki temu żołądek rozdyma się i możliwa jest jego dokładna ocena. Powoduje to, niestety, odbijanie, które może utrzymywać się jeszcze przez pewien czas po badaniu.

Poza oglądaniem błony śluzowej przełyku, żołądka i dwunastnicy w trakcie gastroskopii możliwe jest także pobranie wycinków do badania histopatologicznego oraz do testu ureazowego na obecność bakterii H. pylori.  

Czy gastroskopia jest bezpieczna? 

Gastroskopia jest bezpieczną procedurą. Powikłania zdarzają się bardzo rzadko i dotyczą one głównie zabiegów wykonywanych w celach terapeutycznych, np. usuwania polipów. Poważne powikłania po gastroskopii dotyczą głównie krwawienia. Jeszcze rzadziej zdarzają się np. bakteriemia lub perforacja. Często przez kilka godzin utrzymuje się odbijanie, które może być nieprzyjemne. Czasami, kiedy minie działanie znieczulenia, przez chwilę odczuwalny jest ból gardła. Gastroskopia jest na tyle bezpieczna, że można ją wykonywać w ciąży. 

Wskazówki dla pacjenta po wykonaniu gastroskopii 

Po gastroskopii można praktycznie od razu wrócić do normalnej aktywności. Po zabiegu wykonanym w warunkach ambulatoryjnych pacjent może od razu wrócić do domu. Jeśli lekarz nie zadecyduje inaczej, możliwe jest także przyjmowanie pokarmu zaraz po badaniu. Z uwagi na podrażnienie błony śluzowej gardła i przełyku po gastroskopii powinno się zjeść raczej lekki i delikatny posiłek. Pozwoli to uniknąć przykrych dolegliwości.

Jeśli podczas badania potwierdzi się podejrzenie choroby wrzodowej lub refluksowej, po gastroskopii należy wdrożyć dietę odpowiednią dla pacjentów z tymi chorobami.

Szczegółowe zalecenia po wykonaniu gastroskopii powinien pacjentowi przedstawić lekarz wykonujący lub zlecający badanie. Duża ilość gazu, jaką wprowadza się do przewodu pokarmowego, może powodować dyskomfort po gastroskopii. Zwykle mija on po czasie od kilkunastu minut do kilku godzin.

Pacjenci poddający się gastroskopii w znieczuleniu ogólnym, po badaniu powinni pozostać pod obserwacją personelu medycznego przez kilkadziesiąt minut. Ze względu na działanie środka znieczulającego osoby te nie mogą prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn przez co najmniej 12 godzin od badania. Przez pewien czas może utrzymywać się też złe samopoczucie. 

Wyniki po gastroskopii zwykle można odebrać zaraz po badaniu. Zawierają one przygotowany przez lekarza opis oraz ewentualny wynik testu ureazowego. Jeśli w trakcie zostały pobrane wycinki do badania histopatologicznego, na ich wynik trzeba poczekać od 2 do 3 tygodni.  

  1. P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2015, Kraków 2015, s. 905-908, 918-919. 
  2. W. Noszczyk (red.), Chirurgia. T. 1 i 2, Warszawa 2009, s. 694-696, 698-701, 704-710. 
  3. M. Miftahussurur, Y. Yamaoka, Diagnostic Methods of Helicobacter pylori Infection for Epidemiological Studies: Critical Importance of Indirect Test Validation, „BioMed Research International”, nr 1-14 2016. 

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Podwyższona prolaktyna (hiperprolaktynemia) – przyczyny i objawy

    Hiperprolaktynemia może być jednym z objawów guza przysadki (łac. prolactinoma), chorób podwzgórza, zaburzeń funkcji gruczołu tarczycowego (np. niewyrównania niedoczynności tarczycy), niewydolności nerek, ale także ciąży. Objawami, które powinny skłonić pacjenta do zbadania poziomu PRL, są zaburzenia miesiączkowania, trudności z zajściem w ciążę, mlekotok, uderzenia gorąca, trądzik lub zauważalnie obniżone libido. Leczenie hiperprolaktynemii polega głównie na farmakoterapii i leczeniu przyczynowym podwyższonego stężenia PRL, czyli choroby, która wywołała ten stan.

  • APTT – czas kaolinowo-kefalinowy, normy i wskazania. Kiedy należy wykonać badanie?

    APTT to jeden z parametrów krwi, którego oznaczenie jest bardzo ważne w ocenie stopnia krzepliwości krwi pacjenta, u którego planowana jest operacja chirurgiczna lub który jest leczony z powodu chorób natury zakrzepowo-zatorowej. Niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na czas częściowej tromboplastyny po aktywacji mogą być choroby wątroby lub zaburzenia ilości witaminy K w organizmie. Jak wygląda badanie APTT, czy jest refundowane i jak się do niego przygotować?

  • D-dimery – wskazania, normy, podwyższone. Poziom d-dimerów a zakrzepica

    Badanie d-dimerów we krwi jest jednym z głównych parametrów wykorzystywanych w diagnostyce chorób zakrzepowych takich jak zakrzepica żył głębokich dolnych czy zatorowość płucna. Skrzepy krwi znajdujące się w naczyniach krwionośnych mogą zamknąć światło tych przewodów i doprowadzić w ten sposób do bardzo poważnych komplikacji zdrowotnych. Wyróżnia się cztery podstawowe metody oznaczania stężenia d-dimerów we krwi (metoda lateksowa, immunoenzymatyczna, aglutynacji pełnej krwi i wykorzystująca przeciwciała znakowane technetem). Kiedy wykonać badanie, ile kosztuje oznaczenie stężenia d-dimerów, jak się do niego przygotować? Odpowiadamy w niniejszym artykule.

  • Cholesterol HDL – badanie, normy. Co oznacza obniżony poziom „dobrego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu HDL jest jednym z głównych oznaczeń zlecanych osobom, u których ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych jest wysokie. Pacjenci chorujący na cukrzycę, po przebytym zawale serca, palacze oraz kobiety przyjmujące hormonalną terapię antykoncepcyjną, beta-blokery lub retinoidy powinni częściej oznaczać poziom dobrego cholesterolu i jego stosunek do LDL. Badaniami dodatkowymi, które zaleca się wykonać przy oznaczeniu HDL, są stężenia cholesterolu całkowitego, LDL i trójglicerydów. Jak należy się przygotować do oznaczenia poziomu HDL? Ile kosztuje badanie? Czy może być refundowane? Czy aby zbadać poziom cholesterolu HDL, trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Erytropoetyna (EPO) – badanie, normy, interpretacja wyników

    Badanie erytropoetyny (EPO) jest wskazane podczas prowadzenia procesu diagnostycznego chorób krwi i nerek. Dzięki analizie poziomu erytropoetyny możliwe jest kontrolowanie odpowiedzi na wdrożone leczenie anemii, nadkrwistości i niedokrwistości. Wysoki poziom EPO jest charakterystyczny dla sportowców, którzy swoje treningi odbywają w terenach górskich, ale także, co ciekawe, dla osób palących papierosy. Badanie poziomu erytropoetyny często towarzyszy analizie morfologii krwi i hematokrytowi. Jaka jest norma EPO we krwi, czy do badania erytropoetyny należy zgłosić się na czczo i czy stosowanie EPO przez sportowców jest równoznaczne ze stosowaniem dopingu? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol LDL – badanie, normy, podwyższony. Jak obniżyć zbyt wysoki poziom „złego cholesterolu”?

    Badanie poziomu cholesterolu LDL jest jednym z elementów tzw. lipidogramu, który zaleca się wykonywać minimum raz do roku, w ramach badań profilaktycznych. Przeprowadzenie tego oznaczenia ma na celu potwierdzenie wydolności lub dysfunkcji pracy wątroby. Na zaburzenia ilości „złego cholesterolu” wpływa szereg czynników, które są związane głównie z dietą i stylem życia. Jak wygląda badanie, jakie są normy cholesterolu LDL, ile kosztuje oznaczenie i czy na pobranie krwi trzeba być na czczo? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule.

  • Cholesterol całkowity – badanie, norma i interpretacja wyników

    Badanie poziomu cholesterolu całkowitego to jedno z podstawowych badań, które ocenia ogólny poziom cholesterolu we krwi. Cholesterol całkowity to suma cholesterolu LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości), cholesterolu HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) oraz cholesterolu VLDL (lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości).

  • Lipidogram (profil lipidowy). Badanie, normy, przygotowanie

    Lipidy, czyli tłuszcze, to najważniejsze źródło energii w diecie człowieka. Jako składniki błon komórkowych i rozpuszczalniki niektórych substancji, np. witamin i hormonów, pełnią kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ludzkiego organizmu. Zaburzenia lipidowe występujące u pacjentów z nadwagą, otyłością lub obciążonym wywiadem rodzinnym mogą skutkować schorzeniami układu krwionośnego i sercowo-naczyniowego oraz podwyższać ryzyko udaru mózgu.

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij