Choroba Whipple'a
Olaf Bąk

Choroba Whipple'a – przyczyny, objawy, leczenie

Choroba Whipple’a (zwana inaczej lipodystrofią jelitową) to rzadka wieloukładowa infekcja, która może wpływać na różne narządy w organizmie, w tym jelita, wątrobę, układ limfatyczny i układ nerwowy. Główną przyczyną tej choroby są bakterie z rodzaju Tropheryma. Objawy choroby Whipple’a mogą obejmować bóle brzucha, zaparcia, utratę masy ciała, zmęczenie, dreszcze i gorączkę. Choroba ta jest rzadka i występuje głównie u białych mężczyzn w średnim wieku.

Bakteria Tropheryma whipplei to mała Gram-dodatnia, beztlenowa bakteria, która należy do rodzaju Actinomycetales. Bakteria ta jest szeroko rozpowszechniona w środowisku i może być znaleziona w glebie, wodzie i na powierzchni roślin. Prawdopodobnie bakterie Tropheryma są przenoszone z osoby na osobę za pośrednictwem płynów ustrojowych przez bezpośredni kontakt z chorym lub z jego otoczeniem, chociaż droga zakażenia nie została dokładnie wyjaśniona.

Choroba Whipple’a – co to za choroba? Jak często występuje?

Choroba Whipple’a jest rzadką i niezbadaną całkowicie chorobą zapalną. Pierwsze wzmianki o niej pojawiły się w 1907 roku, gdy George Whipple (ku jego pamięci nazwano odkrytą przez niego chorobę) opisał przypadek 36-letniego lekarza z zapaleniem oskrzeli, zapaleniem stawów i biegunką. Po jego śmierci w badaniu sekcyjnym stwierdzono nacieki z komórek odpornościowych i tłuszczów w obrębie dwunastnicy, co potwierdziło układowy charakter choroby i do dziś stanowi podstawę do jej rozpoznania.

Choroba Whipple’a jest bardzo rzadka – rocznie rozpoznaje się ją u mniej niż jednej na milion osób. Dotyka niemalże wyłącznie osób rasy białej, a szczególnie mężczyzn w średnim wieku.

Choroba Whipple’a – jakie są jej przyczyny?

Mimo że udało się zidentyfikować potencjalną przyczynę wywołującą chorobę Whipple’a – bakteria Tropheryma whipplei – nadal nie wiadomo, dlaczego u większości osób zakażenie tą bakterią nie wywołuje choroby. Choroba Whipple’a jest rzadka, co utrudnia dokładne jej zbadanie na bazie dużej populacji. Z tego powodu wciąż nie ma pewności, dlaczego niektóre osoby są bardziej podatne na wystąpienie choroby Whipple’a niż inne. Prawdopodobnie może mieć to związek z obecnością antygenu HLA B27 oraz z osłabieniem odporności komórkowej. Nie potwierdzono zależności między stylem życia, środowiskiem naturalnym i nawykami żywieniowymi a ryzykiem choroby Whipple’a.

Powiązane produkty

Choroba Whipple’a – objawy

Objawy choroby Whipple’a mogą być różne i mogą zależeć od tego, jakie narządy są nią dotknięte. Ze względu na rzadkość choroby i brak swoistości rozpoznanie jej może trwać nawet przez wiele lat.

Oto niektóre z objawów, które mogą wystąpić u osób z chorobą Whipple’a:

  • bóle brzucha,
  • zaparcia,
  • utrata masy ciała,
  • zmęczenie,
  • dreszcze i gorączka,
  • objawy neurologiczne (m.in. zaburzenia mowy, trudności z koordynacją ruchów lub utrata pamięci, bóle głowy, drżenia mięśniowe, otępienie),
  • objawy skórne (m.in. rumień, obrzęk i bolesność skóry),
  • bóle stawów,
  • niewydolność krążenia.

Choroba Whipple’a – diagnostyka

Diagnostyka choroby Whipple’a może być trudna, ponieważ objawy tej przypadłości mogą być podobne do objawów innych schorzeń. Badanie przez lekarza oraz badania obrazowe (prześwietlenia) mogą tylko pomóc w naprowadzeniu na chorobę Whipple’a, niemniej nie wystarczą do jej rozpoznania. Złotym standardem jest wykonanie gastroskopii i pobranie wycinków z dwunastnicy oraz jelita cienkiego. W badaniu mikroskopowym zauważa się piankowe nacieki z makrofagów (PAS+), obecność bakterii Gram-dodatnich oraz zniszczenie kosmków jelitowych. Dodatkowo jeśli rozpoznanie nie jest pewne, dostępne jest badanie metodą PCR z tkanek oraz płynów ustrojowych.

W badaniach ogólnych krwi stwierdzimy tylko efekty choroby Whipple’a, czyli:

Choroba Whipple’a – leczenie

Leczenie choroby Whipple’a jest długotrwałe (od kilku do nawet kilkunastu miesięcy) oraz obarczone ryzykiem niepowodzenia. W trakcie leczenia choroba może mieć wiele okresów nawrotów i remisji. Ze względu na infekcyjną przyczynę choroby Whipple’a leczenie opiera się na antybiotykoterapii celowanej w Tropheryma whipplei. Najczęściej początkowo stosuje się ceftriakson lub streptomycynę przez 14 dni, po tym okresie przez 12–24 miesiące podaje się kotrimoksazol z kwasem folinowym.

Objawy wycofują się już w pierwszych tygodniach leczenia, ale antybiotykoterapię można przerwać dopiero wtedy, gdy choroba będzie niewykrywalna w kontrolnie pobranych próbkach jelita cienkiego.
W przypadku nawrotu objawów neurologicznych stosuje się interferon gamma aż do roku. Oprócz tego objawowo (szczególnie w przypadku bólu stawów) można stosować NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne).

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie choroby Whipple’a?

Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. U niektórych pacjentów udaje się skutecznie doprowadzić do trwałej remisji, a zatem z punktu widzenia pacjenta do „wyleczenia”. Nie ma jednak możliwości przewidzenia przyszłości oraz określenia, czy obecne „wyleczenie” będzie trwało przez całe życie. Nawroty są częste i mogą wystąpić nawet po kilku latach od wejścia w remisję. Rokowanie jest cięższe w przypadku zajęcia przez chorobę ośrodkowego układu nerwowego, gdyż utrudnia to leczenie i powoduje nawroty objawów neurologicznych. W przypadku podejrzenia nawrotu choroby należy wykonać biopsję jelita cienkiego, aby potwierdzić lub wykluczyć ponowne wystąpienie choroby Whipple’a.

  1. S. H. Ralston, M. W. J. Strachan, I. Penman, R. Hobson, red. wyd. pol. J. Różański, Choroby wewnętrzne Davidson, Edra Urban & Partner, Wrocław 2020.
  2. A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2019/20, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020.
  3. A. Wiercińska-Drapało, Choroba Whipple’a, podyplomie.pl [online] https://podyplomie.pl/wiedza/wielka-interna/846,choroba-whipplea [dostęp:] 6.01.2023.
  4. M. Piaścik, I. Madejska, A. Bednarczuk, W. Kosmala, M. Furmanek, J. Milewski, A. Nasierowska-Guttmejer, G. Rydzewska, Choroba Whipple’a – rzadka przyczyna zespołu złego wchłaniania, „Przegląd Gastroenterologiczny” 2008, 3 (6), 302–309.
  5. W. Rogoza-Mateja, D. Bielicki, A. Smereczyński, S. Woyke, H. Jaroszewicz-Heigelmann, T. Starzyńska, Trudności diagnostyczne u pacjenta z chorobą Whipple’a, „Przegląd Gastroenterologiczny” 2010, 5 (4), 222–225.
  6. M. Górski, W. Chojecki, Choroba Whipple’a, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin — Polonia” 1979, sectio D, XXXIV, 15.

Twoje sugestie

Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym.

Zgłoś uwagi Ikona

Polecane artykuły

  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie, żywienie przy WZJG

    Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest rozlanym nieswoistym zapaleniem błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w niektórych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych zapaleń jelit o niewyjaśnionej etiologii. Jak rozpoznać wrzodziejące zapalenie jelita grubego?

  • Łuszczyca paznokci – przyczyny, objawy, leczenie

    Łuszczyca jest przewlekłą zapalną chorobą skóry, przebiegającą z okresami remisji i zaostrzeń, na którą w Polsce choruje prawie milion osób. Choroba najczęściej występuje u rasy białej i w umiarkowanej strefie klimatycznej. Pierwsze objawy łuszczycy mogą wystąpić w dowolnym wieku, jednak zwykle pojawiają się we wczesnym okresie dorosłego życia lub później, około 50–60 roku życia. Łuszczyca charakteryzuje się występowaniem zmian chorobowych zarówno na skórze gładkiej, jak i na owłosionej skórze głowy, a także zmianami w obrębie płytek paznokciowych dłoni i stóp. W cięższych postaciach łuszczyca może również zająć stawy. Zmianom paznokciowym z reguły towarzyszą zmiany w obrębie skóry, chociaż zdarza się, że zmiany chorobowe obejmujące aparat paznokciowy wyprzedzają pojawienie się zmian skórnych nawet o dziesiątki lat.

  • Cytomegalia (CMV) – co to za choroba? Jakie są objawy?

    Cytomegalia jest chorobą wirusową, która wywoływana jest przez wirusa o nazwie Cytomegalovirus hominis, w skrócie CMV. Zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo szeroko rozpowszechnione, natomiast zdecydowana większość infekcji (ponad 99%) przebiega bezobjawowo i pacjent przez przypadek dowiaduje się, że w przeszłości przebył takie zakażenie. Jednak u płodów i noworodków ze względu na niedojrzałość układu odpornościowego, jak również u osób z wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami odpowiedzi immunologicznej, cytomegalia może przebiegać w sposób ostry, a obraz choroby może być bardzo różny.

  • Zakrzepica – przyczyny, objawy, profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych i głębokich

    Zakrzepica (zakrzepowe zapalenie żył) polega na powstaniu w naczyniu żylnym zakrzepu w wyniku zaburzonego przepływu krwi. Nieleczona prowadzi do groźnych powikłań, m.in. do zatorowości płucnej. Wyróżnia się zapalenie żył głębokich i powierzchniowych. Jakie objawy daje zakrzepica i w jaki sposób się ją leczy? Czy istnieją sposoby na to, by jej zapobiec?

  • Nadżerka szyjki macicy (ektopia) – przyczyny, objawy, metody leczenia

    Termin „nadżerka szyjki macicy” oznacza ubytek błony śluzowej. Często jest on nieprawidłowo stosowany na określenie ektopii, która jest zupełnie innym schorzeniem. Rzekoma nadżerka szyjki macicy (tak brzmi inna nazwa ektopii) to zastępowanie nabłonka płaskiego, który fizjologicznie pokrywa tarczę szyjki macicy, nabłonkiem gruczołowym. Zazwyczaj nie daje ona żadnych objawów, a kobieta dowiaduje się o jej istnieniu podczas rutynowego badania ginekologicznego. Kiedy ektopia wymaga szerszej diagnostyki i leczenia? Jakie metody usunięcia „nadżerki” szyjki macicy stosuje się najczęściej?

  • Gastrolog – czym się zajmuje? Jakie choroby leczy?

    Lekarz gastroenterolog jest specjalistą w zakresie chorób układu pokarmowego. Gastrolog diagnozuje i leczy pacjentów z problemami gastrycznymi. Jakimi konkretnie dolegliwościami się zajmuje? Kiedy warto się do niego udać? Czy do gastrologa jest potrzebne skierowanie? Odpowiadamy.

  • Atak paniki – jak wygląda? Co robić, gdy się pojawia?

    Ataki paniki są jednymi z najczęściej występujących zaburzeń lękowych, tuż po zespole lęku uogólnionego oraz fobii społecznej. Objawiają się nagłymi napadami silnego lęku, którym towarzyszą symptomy, takie jak: kołatanie serca, zawroty głowy, duszności, nadmierne pocenie się czy strach przed śmiercią. Dowiedz się, w jaki sposób można sobie poradzić, gdy pojawia się atak paniki.

  • Czego nie można robić przy nadżerce szyjki macicy ? Jak postępować po jej usunięciu?

    Nadżerka szyjki macicy jest rozpoznaniem, które może usłyszeć wiele kobiet w gabinecie ginekologicznym. Warto podkreślić jednak, że określenie „nadżerka” używane jest najczęściej w nieprawidłowy i potoczny sposób. Czym jest nadżerka oraz jak postępować po zabiegu jej usunięcia?

Porozmawiaj z farmaceutą
Infolinia: 800 110 110

Zadzwoń do nas jeśli potrzebujesz porady farmaceuty.
Jesteśmy dla Ciebie czynni całą dobę, 7 dni w tygodniu, bezpłatnie.

Pobierz aplikację mobilną Pobierz aplikację mobilną Doz.pl

Ikona przypomnienie o zażyciu leku.
Zdarza Ci się ominąć dawkę leku?

Zainstaluj aplikację. Stwórz apteczkę. Przypomnimy Ci kiedy wziąć lek.

Dostępna w Aplikacja google play Aplikacja appstore
Dlaczego DOZ.pl
Niższe koszta leczenia

Darmowa dostawa do Apteki
Bezpłatna Infolinia dla Pacjentów.

ikona niższe koszty leczenia
Bezpieczeństwo

Weryfikacja interakcji leków.
Encyklopedia leków i ziół

Ikona encklopedia leków i ziół
Wsparcie w leczeniu

Porady na czacie z Farmaceutą.
E-wizyta z lekarzem specjalistą.

Ikona porady na czacie z farmaceutą
Newsletter

Bądź na bieżąco z DOZ.pl

Ważne: Użytkowanie Witryny oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookie. Szczegółowe informacje w Regulaminie.

Zamnij